به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی به نقل از سازمان بنادر و دریانوردی، هادی حق‌شناس با اشاره به جایگاه حائز اهمیت دریانوردان از ظرفیت‌های بسیار بالای دریایی کشور و عدم استفاده از این ظرفیت‌ها سخن گفت. وی تعداد کل دریانوردانی که گواهینامه شایستگی معتبر دارند را حدود ۱۲۵ هزار نفر اعلام کرد که حدود ۱۵ هزار نفر از این تعداد، گواهینامه شایستگی و مهارت برای سفرهای دریایی نامحدود اخذ کرده‌اند. حق‌شناس در عین حال خواستار ایجاد زیرساخت‌های لازم در سواحل کشور به جهت رونق فعالیت‌های دریایی شد و در بخش دیگری از صحبت‌هایش از لحاظ تدابیر شدید امنیتی در خلیج عدن توسط نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با دزدان دریایی خبر داد که در ادامه متن کامل این گفت و گو آورده شده است.

در ارتباط با جایگاه و اهمیت حرفه دریانوردی بگویید؟

برای درک جایگاه دریانورد می توانیم به این مطلب اشاره کنیم که بیش از ۸۰ درصد کالا در جهان؛ معادل ۱۰ میلیارد تن کالا از طریق دریا جابجا می شود که این مساله اهمیت کشتی، دریا و دریانورد را نشان می دهد.در مورد ایران نیز باید خاطرنشان کرد که ۹۰ درصد جابجایی کالا از طریق دریا انجام می شود، مساله ای که حاکی از اهمیت دریا برای ایرانیان است. ایرانیان از گذشته های دور دریانورد بوده اند؛ دریانوردی شقوق متفاوتی دارد که بخشی از آن تجاری و بخشی صیادی است. هرچقدر به گذشته ها باز می گردیم اهمیت حوزه صیادی برای ایرانیان بیشتر بوده و در این سال ها  اهمیت حوزه گردشگری، مسافری و تجاری افزایش یافته است.

ایران در شمال و جنوب دارای دریاست اما متاسفانه تاکنون نتوانسته ایم به خوبی از ظرفیت های دریایی کشور استفاده کنیم. حدود ۵۰ درصد بار به شمال کشور با پرچم کشتی های خارجی است، در بنادر جنوبی نیز شرایط همین گونه است. این مساله نشان می دهد به رغم وجود دریا در کشور همچنان کالا و نفت توسط دیگر کشورها به شمال و جنوب کشور آورده می شود.

وقتی که یک کشور صاحب کالا، دریا و ساحل است باید جابه جایی و حمل و نقل نیز توسط خود آن کشور صورت گیرد. دریا دارای ظرفیت های متفاوتی است که به لحاظ ایمنی و امنیت صادرات و واردات کالا باید بهتر این است که بندر و دریا توسعه یابد. این توسعه یافتگی هم به معنای آن نیست که صرفا دولت چنین کاری را انجام دهد، بلکه بخش خصوصی در این حوزه باید فعال شود.

به طور حتم دریانوردی شغل سختی است، شاید به همین دلیل باشد که دریانوردان زیادی نیز جذب نشده اند، اما دریانوردی نسبت به سایر مشاغلی که در خارج از کشور توسط هموطنانمان مدنظر قرار می گیرد هم حقوق و مزایای بیشتری دارد و هم مدت زمانی طولانی تر می توانند به سرزمین اصلی بازگردند و استراحت کنند.

در مجموع چه تعداد دریانورد ایرانی داریم؟

تعداد کل دریانوردانی که گواهینامه شایستگی معتبر دارند حدود ۱۲۵ هزار نفر است که حدود ۱۵ هزار نفر از این تعداد، گواهینامه شایستگی و مهارت برای سفرهای نامحدود اخذ کرده اند.

ایران ۸۰ میلیون نفر جمعیت دارد که حدود ۱۵ هزار نفر از آن ها دریانورد دور از ساحل هستند؛ رقمی که بسیار ناچیز است و می توان اعلام کرد که کمتر از دو صدم آن به دریانوردی دور ساحل مشغول هستند.

به چه علت تعداد دریانوردان ایرانی علی رغم ظرفیت های بالای دریایی کشور کافی نیست؟

ایرانی ها علاقه شدیدی به خانواده دارند و زمانی که می خواهند شغلی را انتخاب کنند ترجیح می دهند صبح سر کار بروند و عصر در کنار خانواده خود باشند و حاضر نیستند به مشاغلی روی بیاورند که به ازای یک هفته کار، یک هفته استراحت کنند. حال دریا که فعالیت از طریق آن با چند ماه دوری از خانواده همراه است شرایط متفاوت تری دارد و با خلق و خوی ایرانیان سازگار نیست و به همین دلیل است که توجه به دریا کاهش یافته است.

واهمه هایی نیز در ارتباط با دزدان دریایی وجود دارد، چه چاره اندیشی برای حل این معضل صورت گرفته است؟

طبق کنوانسیون MLC که مربوط به دریانوردان است؛ اگر از طریق دزدان دریایی مشکلی برای دریانوردان ایجاد شود حمایت همه جانبه توسط ناوگان کشور مربوطه انجام می شود. اخیرا نیز در سازمان جهانی دریانوردی مصوب شد که اگر دریانوردی توسط دزدان دریایی به اسارت گرفته شد، در طول مدت اسارت حقوقش توسط شرکت کشتیرانی مربوطه پرداخت شود.

موضوع دزدان دریایی اخیرا مطرح شده است و تنها در مسیر سومالی وجود دارد. ارتش جمهوری اسلامی این هم اکنون در خلیج عدن حضور دارد و حداکثر تدابیر امنیتی اندیشیده شده است تا کمترین آسیب وارد شود.

در ارتباط با حقوق و مزایای رشته دریانوردی نیز توضیح دهید و بگویید در کنار سختی های این حرفه چه تسهیلاتی برای دریانوردان در نظر گرفته شده است؟

دریانوردی جزء مشاغل سخت و زیان آور است و بعد از ۲۰ سال  بازنشسته می شوند که این یک مزیت به شمار می رود. زمانی که دریانوردان در دریا هستند به صورت ارزی حقوق می گیرند و با توجه به اینکه پرداخت ها به صورت ارزی است بنابراین سطح حقوق دریانوردان خوب است.

سطح آموزشی دانشگاه ها در رشته دریانوردی چگونه است؟

سطح علمی در دانشگاه چابهار خوب است، اما به لحاظ اینکه رشته دریانوردی پر هزینه است و باید کارآموزی در دریا صورت گیرد، دانشگاه ها نمی توانند این هزینه را متحمل شوند، به همین دلیل به صورت محدود دانشجو پذیرفته می شود. دولت و وزارت علوم باید در این رابطه چاره اندیشی کند تا بتوان دریانورد تربیت کرد؛ دریانوردانی که هم می توانند در کشتیرانی داخل کشور فعالیت کنند و یا اگر به عنوان نیروی مازاد باقی ماندند جذب بازارهای خارج از کشور شود.

چه تعداد پرسنل خارجی بر ناوگان کشتیرانی کشور فعالیت می کنند؟

تقریبا کمتر از ۱۵ درصد از پرسنل فعال روی کشتی های ایرانی، خارجی هستند. این افراد تحت عنوان افسر و یا کاپیتان هستند. بنابراین ۸۵ درصد نیاز شرکت های کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، شرکت ملی نفت کش و سایر شرکت ها را ایرانی ها تامین هستند.

چه اقدامی باید صورت گیرد تا مردم ایران بیش از پیش با دریا آشتی کنند و زندگی در نوار ساحلی کشور را بر زندگی در مرکز کشور ترجیح دهند؟

باید آشتی مردم ایران با دریا مدنظر قرار گیرد. از نظر مردم کشور دریا صرفا مکانی برای شنا کردن است، درحالی که ظرفیت دریا تنها به شنا کردن محدود نمی شود. در دریا ظرفیت بالای اشتغال پذیری وجود دارد و اگر بتوان فرهنگ آشتی با دریا را که باید از دوران کودکی و مدرسه و از طریق آموزش های مختلف نهادینه کرد می توان از ظرفیت های مختلف دریایی بهره برد.

ایران یک کشور دریایی نیست، بلکه یک کشور اقیانوسی و مردم ما در کنار اقیانوس زندگی می کنند. با توجه به اینکه جذابیت در سواحل کشور به میزان لازم ایجاد نشده است بنابراین تراکم در سواحل کشور پایین است و مردم دراستان های غیرساحلی و مرکزی کشور جمع شده اند.

کمتر از ۱۰ درصد مردم ایران در سواحل کشور زندگی می کنند و این حداقل ممکن است. باید بدانید که بزرگترین پایتخت های دنیا که بالاتر از ۱۰ میلیون نفر جمعیت دارند در کنار دریا واقع شده اند. هر ۲۰ کشور توسعه یافته دنیا دریایی هستند و با توجه به اینکه سواحل کشور در ابعاد صیادی، گردشگری، تجاری و کشتی سازی بکر و خالی است باید در راستای حضور مردم در نوار ساحلی کشور گام برداشت و شرایط را برای زندگی و اشتغال در این مناطق فرآهم کرد.

از بندرعباس تا چابهار که سواحل مکران وجود دارد، حدود ۷۰۰ کیلومتر مرز آبی داریم اما فقط حدود ۵۰۰ هزار نفر در این نوار ساحلی زندگی می کنند. این درحالی است که که طبق استانداردهای جهانی در هر ۱۰۰ کیلومتر مرز ساحلی باید حدود یک میلیون نفر زندگی کنند، بنابراین در سواحل مکران باید حدود هفت میلیون نفر جمعیت داشته باشیم اما تنها حدود ۵۰۰ هزار نفر جمعیت در این منطقه زندگی می کنند.

دولت باید زیرساخت های لازم را در سواحل کشور ایجاد کند و اگر قرار بر این است که با کمبود آب در مرکز ایران مقابله کنیم، موجب رونق کشتیرانی و کشتی سازی شویم و پای مردم ایران را به دریا باز کنیم باید شرایطی ایجاد شود که این جمعیت ۸۰ میلیون نفری به سمت سواحل کشور حرکت کنند.

به لحاظ اینکه رشته دریانوردی پر هزینه است و باید کارآموزی در دریا صورت گیرد، دانشگاه ها نمی توانند این هزینه را متحمل شوند، به همین دلیل به صورت محدود دانشجو پذیرفته می شود. دولت و وزارت علوم باید در این رابطه چاره اندیشی کند تا بتوان دریانورد تربیت کرد؛ دریانوردانی که هم می توانند در کشتیرانی داخل کشور فعالیت کنند و یا اگر به عنوان نیروی مازاد باقی ماندند جذب بازارهای خارج از کشور شود.