منوچهر سلمان زاده مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان آذربایجان شرقی در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی در خصوص عملکرد سال گذشته و پروژه‌های در دست اقدام این اداره کل به‌عنوان یکی از استان‌های ترانزیتی و مهم در حوزه‌های جابه‌جایی کالا، گزارشی از مهم‌ترین فعالیت‌های صورت گرفته در اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان آذربایجان شرقی را ارائه داد.

سهم استان آذربایجان شرقی در حمل‌ونقل بار و مسافر و ترانزیت

استان آذربایجان شرقی در حدود ۴.۳ درصد حمل‌ونقل کالا در کشور را برعهده دارد.

این استان در مسیر ترانزیتی قرار دارد که نمی‌توان درصدی برای آن سهم آن در ترانزیت قائل شد و استان آذربایجان شرقی در مسیر پایانه‌های مرزی بازرگان، جلفا و نوردوز قرار دارد.

تعداد ناوگان حمل‌ونقل بار و مسافر در استان آذربایجان شرقی

استان آذربایجان شرقی بیش از ۲۴ هزار ناوگان باری دارد که ۷.۱ درصد از کل ناوگان حمل و نقل کالا در کشور را برعهده دارد.

تعداد رانندگان فعال در حوزه حمل‌ونقل بار در حدود ۳۷ هزار نفر هستند که بیش از ۷ درصد کل سهم کشور را شامل می‌شود.

رانندگان با استفاده از ۲ هزار و ۶۰۰ دستگاه اتوبوس، مینی‌بوس و سواری وظیفه جابه‌جایی مسافران را بر عهده دارند.

اختلاف بسیار زیاد بین سهم کشوری و تعداد ناوگان باری و حمل‌ونقل کالا در کشور نشان‌دهنده این است که با توجه به تعداد راننده و ناوگان، جابه‌جایی بار در استان آذربایجان صورت نمی‌گیرد و نشان‌دهنده مازاد راننده و ناوگان در استان است.

این موضوع مربوط به عرضه و تقاضای بخش خصوصی است که دولت نمی‌تواند در آن وارد شود و علت این مازاد مربوط به سالیان گذشته است که مرز جلفا یکی از مرزهای بسیار مهم واردات کشور در زمان شوروی سابق بوده و حمل و نقل در استان آذربایجان شرقی شکل گرفته که به مرور جایگاه خود را از دست داده ولی شرایط حمل‌ونقلی در استان باقی مانده که باعث عدم تناسب بین تعداد ناوگان حمل‌ونقل و جابه‌جایی کالا شده است.

تعداد ناوگان حمل‌ونقل بار و مسافر در استان آذربایجان شرقی

استان آذربایجان شرقی بیش از ۲۴ هزار ناوگان باری دارد که ۷.۱ درصد از کل ناوگان حمل و نقل کالا در کشور را برعهده دارد.

تعداد رانندگان فعال در حوزه حمل‌ونقل بار در حدود ۳۷ هزار نفر هستند که بیش از ۷ درصد کل سهم کشور را شامل می‌شود.

رانندگان فعال در حوزه جابه‌جایی با استفاده از ۲ هزار و ۶۰۰ دستگاه اتوبوس، مینی‌بوس و سواری وظیفه جابه‌جایی مسافران را بر عهده دارند.

تعداد ناوگان فرسوده و طرح نوسازی آن

سن فرسودگی برای ناوگان حمل‌ونقل ۲۵ سال محاسبه می‌شود که میانگین سن ناوگان حوزه باری در کل کشور ۱۷ سال است اما عمر متوسط ناوگان حمل و نقل باری در استان آذربایجان شرقی ۲۰ سال است و عمر ناوگان در استان بالاست که برنامه‌های نوسازی در استان همان برنامه‌های اعلام شده توسط سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای و دولت است.

با توجه به اینکه قیمت محصولات در کشور بالاست، علی رغم تلاش‌های سازمان راهداری در ارائه تسهیلات برای نوسازی ناوگان، نوسازی با مشکل روبروست و باید تلاش شود تا نوسازی با سرعت بیشتری روی دهد.

میزان بهره‌مندی استان آذربایجان شرقی از سیستم‌های هوشمند حمل‌ونقل جاده‌ای شامل WIM، دوربین‌های نظارت بر سرعت، ثبت تخلفات و دستگاه‌های تردد شمار

سازمان راهداری در حوزه فناوری اطلاعات و سیستم‌های هوشمند فعالیت‌های چشمگیری داشته که استان آذربایجان شرقی نیز از این سیستم‌ها بهره می‌برد. در محورهای استان آذربایجان شرقی ۲۴ دوربین‌ نظارت تصویری فعالیت می‌کنند، همچنین در محورهای استان ۵۹ دوربین سرعت‌ سنج فعال است که ۴۰ دوربین نیز به زودی به آن افزوده خواهد شد و تعداد دوربین‌های سرعت سنج به ۹۹ دوربین خواهد رسید. 

اکنون در ۸۶ محور استان آذربایجان شرقی دستگاه ترددشمار برخط فعالیت می‌کند. همچنین یک سامانه WIM (توزین در حال حرکت) در محور بستان آباد- میانه داریم و ۳ سامانه نیز به این تعداد افزوده خواهد شد.

اقدامات صورت گرفته برای شناسایی و اصلاح نقاط حادثه‌خیز برای کاهش تصادفات

در کل استان آذربایجان شرقی ۱۱۴ نقطه حادثه‌خیز شناسایی شده که ۶۳ نقطه اولویت‌دار و جزء طرح‌های ملی است با توجه به اعتبارتی که سالیانه توسط سازمان و استان در در اختیار ما قرار می‌دهند اقدامات کوتاه مدتی برای همه نقاط انجام شده  اما برای رفع آنها با توجه به میزان بودجه در اختیار گذاشته شده سالیانه ۳ تا ۴ مورد اصلاح می شوند.

اقدامات زودبازده مانند خط کشی، نصب تابلوهای هشداردهنده برای این نقاط صورت گرفته‌است.

وضعیت پایانه‌های مسافربری و باری استان و تعداد آن‌ها

در استان آذربایجان شرقی ۱۱ پایانه مسافربری فعالیت می‌کند که توسط بخش خصوصی و دولتی اداره می‌شوند و اغلب این پایانه‌ها مربوط به شهرداری هستند. در این استان تنها پایانه باری تبریز در محور تبریز- صوفیان قرار دارد.

تعداد راهدارخانه‌های استان آذربایجان شرقی و وضعیت فعلی آنها

استان آذربایجان شرقی ۳۰ راهدارخانه ثابت دارد که وضعیت مناسبی دارند و تعمیرات و تجهیز آنها در سال گذشته انجام شده است که برای راهداری زمستانی سال ۹۷ مجهز هستند و مشکلی وجود ندارد. تعداد راهدارخانه‌های موقت استان با توجه به شرایط آب و هوایی متغیر است. این استان همچنین ۳۶۰ دستگاه ماشین آلات راهداری دارد. 

اقدامات صورت گرفته برای نگهداری پل‌ها و ابنیه‌های فنی

فعالیت‌ها برای نگهداری پل‌ها و ابنیه فنی با توجه به میزان اعتبارات اختصاص داده شده، صورت می‌گیرد که با توجه به محدودیت اعتبار در سال کاری ۹۶، ۴۸ پل تعمیر شده است و نیازمند اعتبارات بیشتری هستیم. نگهداری بخشی از آزادراه‌ها نیز بر عهده سرمایه‌گذار است.

میزان استفاده از آسفالت گرم و آسفالت‌های حفاظتی در محورهای استان آذربایجان شرقی

در استان آذربایجان شرقی از دو نوع آسفالت گرم و حفاظتی استفاده می‌شود که در سال ۹۶ ۱۱۷.۳ کیلومتر لکه‌گیری و ۱۰۵.۴ کیلومتر روکش آسفالت شده در مجموع با استفاده از ۲۶۰ هزار تن برای ۲۲۲.۷ کیلومتر لکه‌گیری و روکش آسفالت انجام شده است. 

در سال ۹۷ نیز تاکنون بالغ بر ۱۱۳ کیلومتر از آزادراه تبریز- زنجان توسط آسفالت حفاظتی(اسکراپ سیل) روکش شده است.  

میزان تلفات جاده‌ای در محورهای استان آذربایجان شرقی و سهم آن نسبت به کشور

براساس آمار پزشکی قانونی در سال ۹۶ تعداد ۴۹۹ نفر در محورهای استان کشته شدند که نسبت به مدت مشابه ۶.۲ درصد افزایش داشته است. 

در سه ماهه اول سال ۹۷ نیز ۱۳۵ نفر فوت شدند که نسبت به مدت مشابه در سال ۹۶ با ۱۰۰ نفر فوتی، ۳۵ درصد افزایش داشته و رتبه ۲۵ را در بین کشور دارد.

رتبه استان آذربایجان شرقی از نظر تعداد کشته‌های تصادفات این استان ۲۲ است که بیشترین تعداد کشته شده‌ها در تصادفات مربوط به خودروی سواری، موتورسیکلت، عابرپیاده و وانت بار بوده است.