شناسهٔ خبر: 5845 - سرویس استان‌ها
نسخه قابل چاپ

آسيب‌هاي اجتماعي ۱۶ محله سکونتگاه‌هاي غيررسمي مشهد

حاشینه نشینی مشهد- بلوار نجف محمد کتابي جانشين معاون اجتماعي اداره کل بهزيستي استان خراسان رضوي و عضو ستاد توانمندسازي سکونتگاه‌هاي غيررسمي استان خدمات سازمان متبوع خود در مناطق هدف را برمي‌شمرد و مي‌گويد: کودک آزاري، کودک خياباني، همسر آزاري، سرقت، اعتياد، قاچاق مواد مخدر، زورگيري و طلاق بيشترين آسيب‌هاي احصا شده در اين محلات هستند.

گفتگو با محمد کتابي جانشين معاون اجتماعي اداره کل بهزيستي استان خراسان رضوي و عضو ستاد توانمندسازي سکونتگاه‌هاي غيررسمي استان با پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی را بخوانید.

سازمان بهزيستي براي توانمندسازي سکونتگاههاي غير رسمي مشهد تاکنون چه اقداماتي انجام است؟

سازمان بهزيستي ۸ پروژه را در سال ۹۲ اجرا کرد. راه اندازي و تقويت ۵ پايگاه خدمات اجتماعي، اعطاي غذاي گرم روزانه به ۲هزار کودک در مهدکودکها، کمک به ايجاد و گسترش ۵ مهدکودک، پرداخت بخشي از شهريه مهدکودک ۲۰۰ کودک سه دهک پايين درآمدي، اختصاص يارانه به ۵۰۰ نفر در مرکز درمان و بازتواني اعتياد، ايجاد ۵ مرکز جامع پيشگيري، گسترش ۵ مرکز تيمهاي اجتماع محور محلي، ايجاد ۵ مرکز خدمات کاهش آسيب در محلات از برنامههاي سال ۹۲ بهزيستي خراسان رضوي در شهر مشهد بود که اجرا شد. سال ۹۳‌‌ همان برنامهها اما با پيشرفت بيشتري دنبال ميشود. به عنوان مثال دو پايگاه به پايگاه خدمات اجتماعي افزوده شد. ضمن اينکه طرح غذاي گرم روزانه براي ۳۶۰۰ کودک اجرا خواهد شد. پرداخت بخشي از شهريه مهدکودک کودکان براي ۵۵۰ نفر اجرا ميشود. ۷۰۰ نفر براي بستري شدن در مرکز درمان و بازتواني اعتياد يارانه دريافت ميکنند. ۲ مرکز جديد جامع پيشگيري نيز احداث ميشود و تقويت و گسترش مراکز تيمهاي اجتماعي محور محلي به ۲۰ تيم افزايش پيدا خواهد کرد و تعداد مراکز کاهش آسيب به ۸ مرکز ميرسد. البته به دليل کمبود اعتبارات بخش ايجاد و گسترش مهدهاي کودک پيشرفتي نداشت و‌‌ همان ۵ مرکز باقي ماند.

بهزيستي براي زنان بيسرپرست و کودکان کار چه اقداماتي انجام داده است؟

بهزيستي براي بانوان بيسرپرست يا بد سرپرست فعلا طرح مستقيمي ندارد اما آنها ميتوانند از خدمات ۸ پروژه يادشده براي خود يا فرزندانشان بهره گيرند.

چرا بهزيستي براي اجراي ۸ برنامه خود بيشتر تمرکز را بر ۳ محله طبرسي ۵۶، شهرک امام علي و شهرک شهيد رجايي گذاشته است؟

خدماتدهي بهزيستي در تمام مشهد گسترده است اما تمرکز روي اين سه محله بيشتر است چون آسيب خيزتر هستند و نياز بيشتري به دريافت خدمات از بهزيستي دارند مثلا نياز به احداث پايگاه ترک اعتياد در اين مناطق بيشتر احساس ميشود.

عمده مشکلاتي که در اين محلات احصا کرديد چه بوده است؟

کودک آزاري، کودک خياباني، همسر آزاري، سرقت، اعتياد، قاچاق مواد مخدر، زورگيري و طلاق بيشترين آسيبهاي احصا شده در اين محلات هستند.

در کدام پهنهها پايگاه داريد؟

در ۶ پهنه قلعه ساختمان، خواجه ربيع، گلشهر، جاده قديم قوچان، دروي، سيدي پايگاه داريم.

آسيبهاي اجتماعي به تفکيک پهنهها چه بوده است؟

محله بلوار دوم طبرسي اعتياد، طلاق و سرقت، پهنه دروي محله رسالت اعتياد، طلاق و بيکاري، محله اسماعيل آباد اعتياد، طلاق و سرقت، سيدي بيکاري، اعتياد و طلاق، محله شهرک شهيد رجايي بيکاري، اعتياد و زورگيري، محله بلوار طوس اعتياد، زورگيري و سرقت، محله بوتان گاز اعتياد، قاچاق مواد مخدر و سرقت، محله خواجه ربيع اعتياد، زورگيري و طلاق، محله پنج تن پهنه التيمور اعتياد، طلاق و سرقت، محله گلشهر اعتياد، طلاق سرقت، محله شهرک نويد بيکاري، اعتياد و طلاق، محله شهرک امام علي بيکاري، طلاق و زورگيري، محله شهرک شهيد باهنر اعتياد، زورگيري و سرقت، محله مهرآباد پهنه قلعه ساختمان اعتياد، زورگيري و طلاق، محله ۱۰ متري پهنه قلعه ساختمان اعتياد، طلاق و سرقت، محله رباط بالا بيکاري، اعتياد و طلاق بيشترين آسيبهاي اجتماعي احصا شده در هر محله هستند.

آيا NGOها با بهزيستي همکاري دارند؟

بله؛ خيلي از خيريهها با بهزيستي همکاري ميکنند. نگهداري از کودکان بيسرپرست و معلولان از جمله خدمات آنهاست.

چند خيريه با بهزيستي همکاري دارند؟

تعدادشان بالغ بر ۲۰۰ خيريه ميشود.

چقدر اين کمکها براي بهزيستي راهگشا بوده است؟

بدون کمک خيريهها شايد ۶۰ درصد هزينههاي بهزيستي افزايش مييافت بنابراين اگر خيريهها نباشند کار بهزيستي خيلي سخت خواهد شد. NGOها اگر به دولت کمک نکنند کارهاي اجتماعي ميخوابد ما نيازمند همکاري خيريهها هستيم.

تأثير فعاليت  NGOها در افزايش مشارکت مردمي در پهنههاي سکونتگاههاي غيررسمي چگونه بوده است؟  

مسئولان خيريهها معتمدان محلي و شهر هستند وقتي که درخواستهايي را از مردم داشته باشند مردم اين درخواستها را انجام ميدهند. براي همين است که خيريهها ميتوانند کمکهاي مردمي را جمع آوري کنند. مراکز نگهداري کودکان يا معلولان مثل آسايشگاه شهيد فياض بخش حتي از کمکهاي مردم شهرهاي ديگر مثل تهران هم استفاده ميکند.

آيا فعاليت خيريهها تأثيري بر خدمات دهي ساير دستگاهها و ارگانها داشتهاند؟

خيريهها در تحقق اهداف بهزيستي موثر بودهاند. البته وقتي اين اهداف محقق ميشوند به شهرداري و نيروي انتظامي نيز کمک ميشود. وقتي جرائم کمتر شود حتي دادگستري نيز بهره ميبرد.

چشم انداز توانمندسازي سکونتگاههاي غيررسمي مشهد را چگونه ميبيند؟

سکونتگاههاي غيررسمي قسمتهايي از شهر هستند که خدمات دولتي کمتر به آن مناطق رسيده است. امروز طبق آخرين آمار سرشماري تعداد مردماني که به دلايل مختلف از جمله خشکسالي به مشهد مهاجرت کردند و در حاشيه شهر ساکن شدند به يک ميليون و دويست هزار نفر ميرسد. اين ميزان جمعيت از جمعيت برخي استانهاي کشور نيز بيشتر است بنابراين کمبود امکانات در اين مناطق ميتواند از نظر مسائل امنيتي تبعات منفي داشته باشد. غائله سال ۷۲ مشهد يک نمونه از آن تبعات ميتواند باشد. از مشکلاتي که هم اکنون با اين پهنههاي حاشيهاي شهر مشهد داريم اين است که مشوقهاي افزايش جمعيت در اين گروه بيشتر اثر ميکند حال آنکه تيپهاي کارمندي و تحصيلکرده در مقابل طرح افزايش مواليد مقاومت ميکنند. در سکونتگاههاي غيررسمي سطح سواد پايينتر است و وقتي مشوقهايي براي افزايش جمعيت ميبينند تصور ميکنند که امتياز مالي پشت آن است بنابراين با همين روند اگر جلو برويم ظرف ۱۰ تا ۱۵ سال آينده درصد افزايش جمعيت سکونتگاههاي غيررسمي از خود شهر مشهد بالاتر ميرود بنابراين معضل بيشتر خواهد شد. ارائه خدمات به مردم سکونتگاههاي غيررسمي به اين سادگي نيست چون سطح فرهنگ و اقتصاد آنها با داخل شهر تفاوت ميکند اما بالاخره ساکنان اين مناطق هم انسان هستند. نميتوان دست روي دست گذاشت و کاري نکرد. بايد سيستمهاي دولتي با کمک خيريهها و NGOها آنجا را بسازند وگرنه مشکلات بدتري ايجاد ميشود. البته توانمندسازي اقامتگاههاي غيررسمي هم ظرف ۳ يا ۴ سال انجام نميشود چون حل اين مشکلات، پيچيدگيهاي خاص خود را دارد. براي درمان اين معضل نخست بايد جلوي سيل مهاجرت را گرفت، اگر مرتب به تعداد مهاجران افزوده شود در توانمندسازي مناطق تأخير ميافتد.

يعني معتقديد که نخست بايد جمعيت سکونتگاهها تثبيت شود؟

بله؛ اگر جمعيت مهاجران افزايش پيدا نکند و جمعيت زياد نشود امکان ارائه خدمات بهتر فراهم ميشود اما وقتي مرتب جمعيت افزايش پيدا کند دائم ميزان خدمات دهي از برنامه عقب است.

راهکار را چه ميدانيد؟

نخست بايد ادارات، سازمانها و دواير مختلف دولتي و عمومي در خدماتدهي کمي تسريع کنند و ميان حاشيه و مرکز شهر تفاوت نگذارند و حتي به حاشيهها خدمات بالاتري ارائه بدهند. وقتي قرار است مهدکودک بسازيم در حاشيه شهر تعداد مهدکودکها بيشتر باشد چون رشد جمعيت اين مناطق از داخل شهر بالاتر است پس بيشتر بايد به آنها رسيدگي شود.

نظر شما