شناسهٔ خبر: 6283 - سرویس استان‌ها
نسخه قابل چاپ

گزارشی از محله‌ای حاشیه‌نشین در کلانشهر مشهد

«سیدی»؛ محله‌ای با تخلفات ساختمانی و قوانینی که دیگر کارساز نیستند

حاشیه نشینی مشهد- سیدی - قائم تخلفات ساختماني در اغلب سکونتگاه‌هاي غيررسمي مشهد پديده‌اي قابل انکار نيست. با گذر از کوچه‌هاي اين محله‌ها، با ساختمان‌هايي با تراکم بالا روبه‌رو مي‌شويد که اغلب غيرقانوني ساخته شده‌اند.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، فضاي محلهاي مانند «سيدي» در مشهد آنقدر کوچک است که خانوادهها و زوجهاي جوان چارهاي ندارند جز اينکه بخشي از واحد مسکوني والدين خود را در اختيار بگيرند و در فضايي کوچک، خانهاي غيرقانوني را بنا کنند. «سيدي» يکي از صدها محلهاي است که پلمب ساختمانهاي غيرقانوني آن نيز راهکار مناسبي نيست زيرا ساکنان اين مناطق به هر نحو مجبورند سرپناهي را براي خود فراهم کنند.

ميگفت سال ۵۲ که وارد اين محله شدم اينجا تنها منطقه خارج از محدوده بود که از هيچ سوي به شهر متصل نميشد. اينجا از حدود ۱۰ کارخانه موزاييکسازي و سنگکوبي با ۳۰ خانوار که از کارگران همان کارخانه بودند تشکيل شده بود اما هر سال حدود ۵۰۰ خانوار جديد به اين محله اضافه شدند. سيدي که اين محله به نام او شناخته ميشود، شخصي است که سالها پيشتر از ورود من به اين محله، در محله قلعه گنج زندگي ميکرد و اکثر زمينهاي اينجا متعلق به وي بود. به همين خاطر اين محله و محلههاي اطراف اينجا با نام وي شناخته ميشوند. سيدي ۲۰ سال پيش از انقلاب در اين محله بيآب و علف چاه موتوري زد و استخري راه انداخت و درختهاي زيادي کاشت. اين صحبتها را يکي از قديميهاي محله سيدي بيان ميکرد.

۸ کيلومتر از مشهد که به سمت نيشابور برويد به پهنه سيدي که از محلات منطقه هفت در ناحيه سه شهرداري مشهد٬ در ضلع شمالي بزرگراه شهيد کلانتري و محصور بين خيابان کوشش جنوبي و ۳۵ متري اول سيدي و خيابان خلج است ميرسيد.

اولين سازهاي که نظر شما را هنگام ورود به اين پهنه جلب ميکند ساخت بازار بزرگ تجاري-اداري اطلس با مساحتي بالغ بر ۱۰ هزار و ۸۰۰ مترمربع، با زيربنايي حدود ۱۱۴ هزار مترمربع است که از يکسال و نيم پيش کليد خورد و مدت زمان مورد نياز براي بهرهبرداري از اين پروژه ۱۰۹۶ روز تعيين شد. هنگام قدم زدن در کوچهپس کوچههاي محله سيدي، علاوه بر اين مجتمع، برج اداري و تجاري ديگري نيز نظرها را به سوي خود جلب ميکند که بيشتر اهالي، مايحتاج خود را از اين مرکز تهيه ميکنند.

اما اهالي محلهاي که ديگر رنگو بوي حاشيهنشيني ندارد، از عدم ساماندهي مشاغل و وجود معتادان در اين محله گلايه دارند. يکي از اهالي محل ميگفت تعميرگاههاي اتومبيل و صافکاريها تا دير وقت مشغول به کار هستند و آسايش اهالي را سلب کردهاند اما مراجعات مکرر ما به شهرداري براي ساماندهي اين مشاغل که بيشتر در خيابانهاي اصلي منطقه قرار دارند بينتيجه مانده است.

يکي از اهالي همين محله ميگفت عليرغم اينکه محله سيدي از لحاظ شهري نسبت به مناطق ديگر حاشيهنشين مشهد وضعيت مناسبتري دارد، در انتهاي پهنه که ساختوسازي انجام نشده همچنان افراد معتاد تجمع و مشکلاتي را براي اهالي محله ايجاد ميکنند.

مشکلات اهالي محله سيدي به همين جا ختم نميشود. برخي از اهالي از چرخش دوربينهاي عکاسي به سمت خانههايشان هم مضطرب ميشدند و گمان ميکردند شهرداري براي ثبت تخلفات ساختوساز آنها وارد عمل شده است. يکي از اهالي محل که گمان ميکرد براي ثبت تخلفات آمدهايم بعد از گفتوگويي کوتاه ساختوساز غير قانوني را يکي از دلايل هراس ساکنان منطقه از ماموران دانست و توضيح داد: به دليل فضاي کوچک محله، هرگاه عضوي از خانوادهاي قصد ازدواج دارد مجبور است به صورت غيرقانوني مبادرت به ساختوساز در واحد مسکوني والدين خود کند.

نگاهي گذرا به منطقه اين موضوع را تاييد ميکرد. ساختوسازهاي بسياري در محل انجام شده که برخي از آنها در اراضي حاشيه شهر و برخي هم نوسازي املاک فرسوده براي تبديل به مجتمعهاي چند طبقه است و البته در هر دو نوع ساختوساز، تخلفات ساختماني حرف اول را ميزنند.

يکي از سازندگان مسکن که مدعي است کارش براي احداث واحد دو طبقه در زمين ۶۵ متري قانوني است ميگويد: به دليل اين که با کشاورزي در روستاي محل سکونتم در شهرستان خواف نميتوانستم هزينههاي زندگي خانوادگيام را تامين کنم، زمينها را فروختم و به مشهد آمدم تا با مسافرکشي در اين شهر امرار معاش کنم. اين زمين را هم در محدوده سيدي خريداري کردم و در حال احداث سرپناه هستم.

وي که براي اين اقدام خود از شهرداري مجوز نگرفته است ادامه داد: مدتي قبل ماموران شهرداري با نصب تابلوي پلمب، کار را به دليل غيرقانوني بودن ساختوساز متوقف کردند ولي با راهنمايي کارشناس بنگاه مشاور املاک دوباره کار را از سرگرفتم. او ميگويد: در نهايت شهرداري پرونده را به کميسيون ماده ۱۰۰ ميفرستد و ۶ ماه طول ميکشد تا راي صادر شود. در اين مدت خانه را ميسازم و در آن ساکن ميشوم.

به گفته وي بساز و بفروشهاي زيادي هستند که در زمينهاي اين محله يا خانههاي قديمي و کلنگي پس از تخريب اقدام به احداث بنايي جديد ميکنند و معمولا هيچ کدام از ضوابط شهري را در نظر نميگيرند.

يکي از شهروندان ساکن در انتهاي بلوار صبا نيز ميگفت: در گسترش ساختوسازهاي غيرمجاز مردم مقصر نيستند زيرا شهرداري فقط به املاک و زمينهاي داراي سند مجوز ساختوساز ميدهد ولي بيشتر اراضي در مشهد و حاشيه آن، موقوفه و آستانهاي يا در اراضي مشاع و کشاورزي است که بعدها جزء محدوده شهر شدهاند و سند ثبتي ندارند.

به گفته وي اراضي و زمينهاي باير، بيشتر دلالان و افراد سودجو را به سمت ساختوسازهاي غيرمجاز و فروش آنها به افراد مهاجر سوق ميدهد و متاسفانه نظارتها و برخوردهاي متوليان، به ويژه اداره مهندسي و نظارت بر ساختوسازهاي شهرداري آن طور که بايد، تاثيرگذار نبوده است.

شهرام خليلي، رئيس شهرسازي ناحيه ۳ منطقه ۷ شهرداري مشهد نيز با بيان اينکه بايد براي ساختوساز در پهنه سيدي فرهنگسازي کرد گفت: اگرچه با شکلگيري پهنهها بسياري از تخلفات در ساختوساز کاهش يافته اما همچنان شاهد ناهنجاريهايي در ساختوساز شهري هستيم.

وي با تاکيد بر اينکه طرح پايلوت اجرايي براي ساماندهي سکونتگاههاي غيررسمي در پهنه سيدي مشهد تقريبا موفق بود گفت: عليرغم اينکه همچنان تخلفاتي را در زمينه ساختوساز شاهد هستيم اما اکنون اين منطقه تا حدود زيادي از وضعيت نامناسبي که در گذشته داشت فاصله دارد و چهره شهري به خود گرفته است.

گزارش: محمد جندقی

نظر شما