سحر تاجبخش مسلمان، رئیس سازمان هواشناسی کشور در آغاز پنجاه و چهارمین نشست شورای مدیران سازمان هواشناسی کشور به ارائه گزارشی از اقدامات و خدمات این سازمان پرداخت و ضمن تشریح مقیاسهای مکانی و زمانی پدیدههای جوی، گفت: پدیدههای جوی از مقیاسهای خیلی کوچک و طول عمرهای کم تا مقایسهای خیلی بزرگ و طول عمرهای زیاد وجود دارند و نکته مهم در مورد این پدیدهها دیدبانی و پیشبینی آنهاست. از نقطهنظر پراکندگی مخاطرات طبیعی از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۷ نشان میدهد که بیش از ۹۰ درصد مخاطرات مرتبط با بحث هوا و اقلیم است و سیلاب پرتکرارترین وضع جوی در دنیا به شمار میرود.
بیش از چهار و نیم میلیارد نفر در جهان از مخاطرات اقلیم متأثر هستند
وی با اشاره به اینکه بیش از چهار و نیم میلیارد نفر در جهان از مخاطرات اقلیم متأثر هستند گفت: حدود ۹۶ درصد مردم تحت تأثیر مخاطرات مربوط به وضع آبوهوا و جو بودهاند. بنابراین به نظر میرسد، بررسی، رسیدگی و پیشبینی پدیدههای جوی و قرار دادن آنها در صدر مسئلههای کلان هر کشوری بسیار مهم باشد. علت روند وقوع رو به افزایش پدیدههای جوی نیز روند گرمایش زمین بوده است و این افزایش بر فضای کشور ما نیز کشیده شده است.
تاجبخش فرآیندهای دیدبانی، پیشبینی وضع هوا، مدیریت داده، اطلاعرسانی، توسعه و تحقیق و آموزش و ظرفیتسازی را مهمترین فعالیتهایی خواند که در هواشناسیهای دنیا و هواشناسی کشورمان انجام میشود.
سازمان هواشناسی ۲۷۰۰ نفر نیرو دارد
وی در ادامه سخنان خود به تشریح ساختار سازمانی هواشناسی کشور پرداخت و گفت: این سازمان از سه معاونت اصلی، یک پژوهشگاه و دو مرکز ملی خشکسالی و اقلیم تشکیلشده است و بیش از دو هزار و ۷۰۰ نفر نیرو دارد که از این تعداد حدود دو هزار و ۲۰۰ نفر را کارکنان مرد تشکیل میدهند.
وی همچنین در بخش دیگری از سخنان خود ارتباط مستقیم با کاربران را از اهم فعالیتهای سازمان هواشناسی کشور برشمرد و با تشریح شبکه دیدبانی هواشناسی کشور گفت: شبکه دیدبانی هواشناسی متشکل از شبکههای متعدد با کاربریهای متفاوت است؛ هماکنون در کشور ۱۴۱ ایستگاه همدیدی ۲۴ ساعته، ۱۵ ایستگاه جو بالا، ۴۱ ایستگاه هواشناسی کشاورزی و تعدادی ایستگاه هواشناسی دریایی، جادهای، بارانسنجی، سنجنده گردوخاک و اندازهگیری آلودگی هوا در حال فعالیت است.
رئیس سازمان هواشناسی با اشاره به اینکه هماکنون در سهنقطه از رودخانههای کرخه قم رود و مردان رود پیشبینی نقطهای سیلاب میپردازیم، به تشریح خدمات مراکز ملی خشکسالی و اقلیم پرداخت.
وی دادههای فرودگاهی را یک نمونه از دادههای حساس هواشناسی عنوان و اظهار کرد: این دادهها پس از تولید در ایستگاه مستقیماً به برج مراقبت و همزمان به بانک اطلاعاتی سازمان هواشناسی میرود.
تاجبخش مسلمان در بخش دیگری از سخنان خود گفت: پیشبینی و هشدار را در بخشها و حوزههای مختلفی نظیر هوانوردی، کشاورزی، دریایی، خدمات عامه، جادهای و آلودگی هوا صادر و در اختیار مردم و دستگاهها قرار میدهیم. بخشی از مهمترین محصولات پیشبینی ما برونداد مدلهای پیشبینی است که بر اساس آنها محصولات متعددی تولید میشود.
برای توسعه پیشبینی نقطهای سیلاب در سطح ملی نیازمند تجهیزات و امکانات بیشتری هستیم
رئیس سازمان هواشناسی در خصوص پیشبینی سیلاب افزود: در حوزه پیشبینی سیلاب سه پیشبینی نقطهای در منطقه گرگان رود، کرخه و قم رود انجام میشود و پیشبینیهای سیلاب فروردینماه که در حوزه کرخه و کارون انجام شد از ۱۰ روز پیش مقدار دقیق دبی آب را پیشبینی و اندازهگیری کردیم و قطعاً برای توسعه این پیشبینیهای نقطهای در سطح ملی نیازمند تجهیزات و امکانات بیشتری هستیم.
وی همچنین به تشریح سامانه توسعه هواشناسی کاربردی در بخش هواشناسی کشاورزی پرداخت و گفت: محصولات و توصیههای این سامانه مستقیم به دست کاربران و کشاورزان میرسد. همچنین دو مرکز مهم خشکسالی و اقلیم سازمان هواشناسی خدمات و محصولات متنوعی ارائه میکنند که در مرکز ملی خشکسالی روزانه بیش از ۲۰۰ محصول متنوع مرتبط با پایش و پیشبینی هواشناسی تولید میشود و در مرکز ملی اقلیم نیز پیشبینیهای بلندمدت عمدتاً مرتبط با بارش و دما تولید و در بازههای هفتگی، ماهانه، فصلی و دههای هستند.
تاجبخش مسلمان ادامه داد: سامانهای متفاوتی در سازمان هواشناسی کشور وجود دارد که ازجمله آن میتوان به اخبار رادیو و تلویزیون، تلفن گویا، اپلیکیشن موبایل، سایت سازمان و شبکههای اجتماعی اشاره کرد.
وی با اشاره به عضویت سازمان هواشناسی در کارگروههای سازمان جهانی هواشناسی و نیز شورای اجرایی این سازمان افزود: هرچند در سالهای اخیر فعالیتمان در برخی از کارگروهها کم شده است اما موظفیم این کارگروهها را مجدداً فعال کنیم و فعالیت بیشتری داشته باشیم. همچنین مرکز آموزش منطقهای سازمان هواشناسی که مربوط به سازمان هواشناسی جهانی است از دیگر بخشهای تعاملی ما با سازمان جهانی هواشناسی است.
رئیس سازمان هواشناسی با اشاره به اینکه بر طبق دستهبندی سازمان هواشناسی جهانی، کشورمان در منطقه دوم آسیا قرار دارد، گفت: در حال حاضر کشور امارات رئیس این منطقه است و تا یک سال و نیم دیگر این ریاست تغییر میکند. این سازمان کمیسیونها و کارگروههای مختلفی دارد و ما باید فعالیتهایمان را بیشتر کنیم.
باید شبکه دیدبانی خود را توسعه دهیم
وی توسعه شبکه ایستگاههای هواشناسی را ازجمله اقدامات پیش روی سازمان هواشناسی خواند و تصریح کرد: با توجه به موقعیت بینالمللی که بهتازگی در شورای اجرایی سازمان جهانی هواشناسی کسب کردهایم موظف هستیم که شبکه دیدبانی خود را توسعه دهیم و مطابق برنامه ششم توسعه برنامه داریم در کل کشور ایستگاههای هواشناسی را با همکاری وزارت راه و شهرسازی توسعه دهیم.
تاجبخش مسلمان با اشاره به اینکه هماینک ایران ۷۶ ایستگاه در شبکه بینالمللی هواشناسی دارد از آمادگی این سازمان برای افزودن ۵۰ ایستگاه دیگر به این شبکه جهانی خبر داد.
پروتکل هشدار مشترک﴿(CAP امکان هشدار و پیشبینی را در سطح بینالمللی فراهم میکند
وی توسعه اطلاعرسانی محصولات و خدمات هواشناسی مطابق استانداردهای بینالمللی را از دیگر برنامههای پیش روی این سازمان خواند و گفت: به این منظور پروتکلی در سازمان هواشناسی به نام CAP یا پروتکل هشدار مشترک راه افتاده است؛ و معنای آن این است که هشداری که سازمان هواشناسی کشور صادر میکند میتواند در همان لحظه با آرم سازمان هواشناسی بر روی تمام شبکههای بینالمللی نیز ارسال شود و هر کشوری که در سیستم بینالمللی حضور داشته باشد میتواند به این هشدارها و پیشبینیها دسترسی داشته باشد. این پروتکل در سازمان هواشناسی راهاندازی شده و در هماکنون در مرحله تست است.
محصولات و خدمات جدید سازمان هواشناسی با توان داخلی تهیه و طراحی میشوند
رئیس سازمان هواشناسی سامانه پایش و پیشبینی آلودگی هوا و گردوخاک را محصول دیگر این سازمان عنوان کرد که در حال تست و عملیاتی شدن است و گفت: با استفاده از این سامانه میتوانیم به پیشبینی غلظت آلایندههای جوی را در سطح کشور انجام دهیم و در مراسم اربعین امسال این پیشبینیها در مسیرهای راهپیمایی در کشورمان و نیز در کشور عراق انجام میشود.
تاجبخش مسلمان همچنین از تولید نرمافزار جامع فرودگاهی خبر داد و گفت: تهیه و طراحی این نرمافزار پیرو دستور وزیر راه و شهرسازی مبنی بر استفاده حداکثری از توان داخلی صورت گرفته است و کوشش کردیم که نرمافزارهای فرودگاهی که هزینههای بسیار سنگینی در برداشت را بهصورت داخلی تولید کنیم. این نرمافزار هماکنون در دو فرودگاه رشت و شیراز راهاندازی شده و امروز در فرودگاه پیام نیز بهصورت موازی با سامانه خارجی راهاندازی میکنیم که دادهها را بررسی کند.
وی گفت: در حوزه سختافزاری نیز تولید رادیوسوند را با استفاده از توان و ظرفیت شرکتهای دانشبنیان در دست داریم و تولید رادار هواشناسی را نیز با همکاری پژوهشگاه فضایی در دستور کار قرار داریم و همینطور بویههای هواشناسی را با کمک دانشگاه اصفهان طراحی و تولید خواهیم کرد.
رئیس سازمان هواشناسی افزود: برای تولید یک سامانه تخصصی در مرکز پیشبینی سازمان هواشناسی رایزنیهایی با معاونت علمی و فناوری نهاد ریاست جمهوری داشتهایم تا این سامانه تخصصی را بهصورت داخلی تولید کنیم و امیدواریم بتوانیم این کار زمانبر را در سالهای آینده بهرهبرداری کنیم.