دكتر پیروز حناچی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی درباره اقدامات وزارت راه و شهرسازی برای توسعه معماری ایرانی ـ اسلامی در ساخت و سازها و حمایت‌هایی که قرار است این معاونت در راستای تحقق سخنان وزیر راه و شهرسازی انجام دهد گفت: معاونت معماری و شهرسازی دو وظیفه عمده را در حوزه اقدامات جاری و اقدامات ترویجی انجام می‌دهد. در اقدامات جاری، این معاونت، دائما برای نقاط مختلف كشور طرح‌هایی را تهیه و بازبینی می‌کند و سپس به تصویب می‌رساند و برای اجرا به شورای شهر و استانداران ابلاغ می‌كند که مصوبات این شورا، مبنای اجرا و پیگیری حقوقی در همه شهرهاست. برای نمونه، در صورت بروز مشکلات بین شهرداری و مالکان که منجر به ورود قوه قضاییه می‌شود مصوبات شورای عالی معماری و شهرسازی ملاک دستگاه قضا خواهد بود.

معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی به اقدامات ترویجی این معاونت در ارزیابی کیفیت امور شهرها در درازمدت اشاره كرد و افزود: اقدامات ترویجی و تصمیمات معاونت معماری و شهرسازی تاثیرات بلندمدتی بر كیفیت امور شهرها می‌گذارند. این اقدامات اگرچه به ظاهر در كوتاه مدت تغییری ایجاد نمی‌كنند اما این اقدامات ترویجی در بلندمدت، كیفیت امور شهری را بهبود می‌بخشند. در واقع نظم و انضباط شهری و معماری همسو با فرهنگ ایرانی اسلامی و منطبق با دانش بین‌المللی از دستاوردهای اقدامات ترویجی این معاونت است.

وی همچنین به گسترش سریع شهرها در نیم قرن اخیر اشاره كرد و ضمن بیان تفاوت دیدگاه‌ در حفظ داشته‌های میراثی بین ایران با سایر نقاط دنیا گفت: در تمامی دنیا، تلاش بر این است كه میراث معاصر حفظ شود، حتی اگر این میراث، كارخانه‌ای قدیمی در دل شهرها باشد زیرا آن مكان در وهله نخست، بخشی از تاریخچه و پیشینه‌شهر است و در مرحله بعدی به عنوان عقبه‌ای تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و میراثی برای آیندگان محسوب می‌شود كه نشانی از گذر تاریخ بر بخش‌های مختلف و حتی بخش‌های صنعتی دارد، در حالیكه در كشور ما وضعیت حفظ داشته‌های تاریخی دستخوش نوسانات فراوانی است.

 آثار تاریخی به جامانده از گذشته؛ فرصتی ارزشمند در اختیار کشورها

به گفته معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی، نگاه و تلاش کشورها به آثار به جای مانده از گذشته، نگاهی از نوع فرصت است و این نوع نگاه در تمامی دنیا به یک جریان تبدیل شده است.

حناچی با اشاره به تجربیات خوب ایران در زمینه تبدیل فضاهای مراکز قدیمی به مراکز فرهنگی، هنری، آموزشی و حتی اقتصادی به پیشینه فرهنگسرای بهمن، خانه هنرمندان و دانشگاه هنر تبریز که در ابتدا سلاخ‌خانه، پادگان و کارخانه چرم بودند اشاره کرد و افزود: تلاش بر این است که این فرصت‌ها را غنیمت دانسته و از آنها محافظت كنیم، اینها بخشی از سرمایه و ثروت ملی محسوب می‌شوند.

وی در بخشی از سخنان خود با تاكید بر موفقیت مكان‌هایی كه با اقتصاد فرهنگ اداره می‌شوند از تجربه خوب شهرداری تهران در تبدیل فضاهای قدیمی همچون زندان قصر به فضای فرهنگی نام برد و افزود: اقدامات ترویجی شورای عالی معماری و شهرسازی به دلیل تغییر مدیریت‌ها منسجم نبوده و بخشی از فعالیت‌ها نیز در دوره‌هایی رها شدند. در حال‌حاضر، معاونت معماری و شهرسازی به دنبال انسجام‌ بخشیدن و پیگیری تشویقی سیاستگذاری‌هایی است كه تدوین می‌كند.

معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی با اشاره به عقبه فرهنگی ایران در زمینه معماری چه پیش از اسلام و چه پس از آن گفت: بناها و معماری باقی‌مانده از دوران قبل از ورود اسلام، بناهای فاخر و حكومتی همچون تخت‌جمشید، كاخ‌سروستان، كاخ اردشیر است و از زندگی مردم نشان زیادی باقی نمانده است در حالیكه از دوره ایلخانی و صفوی به بعد، آثار اجتماعی تاریخی فراوانی باقی مانده‌اند كه نشان از گذر تاریخ بر اجتماع ایران دارند.

به گفته دبیر شورای عالی معماری و شهرسازی، ایران در دنیا با تنوع اقلیمی و برخورد عقلانی نسبت به شرایط محیطی و فرهنگی شناخته می‌شود كه بخش عمده‌ای از این نگاه به معماری كشور مربوط است.

وی در تشریح سخنان خود افزود: توجه به اقلیم و برخورد عقلانی با شرایط، ویژگی معماری قدیم ایران و به عبارتی معماری ایرانی‌اسلامی است كه نمونه‌های آن در شهرهایی همچون یزد، كاشان، زواره، اردستان، نایین و ابیانه قابل‌ مشاهده هستند.

معماری ایرانی اسلامی را نمی‌توان در شهرهای جدید خلق کرد

حناچی درباره ضرورت توجه به معماری ایرانی اسلامی در شهرهای جدید به پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی گفت: معماری ایرانی‌اسلامی ویژگی تازه‌ای نیست که بتوانیم آن را در شهرهای جدید «خلق» کنیم بلكه این معماری ویژگی‌هایی دارد که در دل شهرهای ایران نهفته‌اند. تنوع معماری عقلانی و منطبق با طبیعت در معماری ایرانی ویژگی منحصر بفردی است به همین دلیل است که وقتی در کنفرانس‌های جهانی صحبت از معماری ایران می‌شود بلاشک همه سر ستایش فرو می‌آورند و از آن به عنوان یك ارزش بی‌بدیل نام می‌برند اما متاسفانه برخوردها به گونه‌ای است که در داخل كشور گروه‌های زیادی برای این ویژگی‌ها، ارزش قائل نیستند.

انتقاد حناچی از تخریب بناهای ارزشمند کشور توسط افراد فاقد صلاحیت

حناچی با اظهار تاسف از وضعیت موجود ساخت و ساز در كشور تاکید كرد: متاسفانه در روزگار خوشی به سر نمی‌بریم؛ بدین معنا كه كسانی كه حداقلِ صلاحیت برای تصمیم‌گیری در این حوزه‌ها را ندارند به خود اجازه می‌دهند كه بسیاری از ابنیه با‌ارزش را از بین ببرند و یا به سلیقه بی‌قواره خود با آنها برخورد كنند. وقتی صحبت از معماری ایرانی‌اسلامی می‌كنیم یعنی از فرهنگ و هویت خود سخن به میان آورده‌ایم و مهمترین مصادیق آنها بناهایی هستند كه داریم و در صورت تخریب آنها بخشی از تاریخ و عبارت‌های كتاب تاریخ ایران را از بین برده و مخدوش كرده‌ایم.

كلانشهرهای ایران گویای فرهنگ و تاریخ ما نیستند

وی با انتقاد از محدود بودن و به روز نبودن منابع معماری ایرانی اسلامی در ایران برای دانشجویان غیرایرانی و ایرانی به پایگاه خبری گفت: چرا باید كرسی معماری اسلامی در جهان در دانشگاه ادینبورگ در انگلستان واقع شود؟ این وظیفه ما و همه كسانی است كه در این زمینه فعالیت می‌كنند. آن اندازه كه شایسته معماری ارزشمند ماست، قدر داشته‌های خود را در طول تاریخ ندانسته‌ و آن را بسط و گسترش ندادیم به همین خاطر است كه امروزه داشته‌های تاریخی ما نقشی در زندگی‌امروزمان ندارند و كلانشهرهای ما گویای فرهنگ و تاریخ ما نیستند. /