در جهان کشوری را پیدا نمیکنید که راه توسعه را پیموده باشد، اما حملونقل هوایی را مورد توجه قرار نداده باشد. هوانوردی یک روزنه اصلی توسعه کشورهای پیشرفته بوده است. همه شقوق حملونقل از اهمیت برخوردارند و مزیتهای خاص خود را دارند و کشورها در جهت توسعه از آنها استفاده می کنند، اما یکی از مزیتهای حملونقل هوایی این است که این مد حملونقلی به زیرساختهای کمتری برای سودآوری و ارتباط با جهان نیاز دارد.
در واقع یکی از علل در اولویت قرار گرفتن این مد حملونقلی در سیاستهای کشورهای توسعه یافته، ارزانی زیرساختها و بهرهوری ناشی از سرعتمندی و کاهش چشمگیر زمان نسبت به سایر روش های حملونقل است. بخش عمده زیرساخت های حملونقل هوایی فرودگاهها هستند که با هزینه بسیار کمتر و در مساحت کوچکتر نسبت به سایر زیرساختهای حملونقلی احداث میشوند و در واقع میتوان گفت که نسبت کارایی به هزینه زیرساخت در صنعت حملونقل هوایی با سایر روش های حملونقلی قابل مقایسه نیست.
صنعت حملونقل هوایی از نظر هزینه مصرفی دارای یک فضای رقابتی است و پیشبینی میشود که در آینده به ارزانترین بخش حملونقلی در کشور تبدیل شود. چرا که گسترش روزافزون آن و عدم نیاز به احداث زیرساخت در مسیر استفاده از این روش را اقتصادیتر و ارزانتر از سایر شقوق حملونقلی خواهد کرد. حملونقل هوایی نقش بزرگی در توسعه کشور و همچنین اشتغال زایی دارد. به طوری که برآورد میشود در کشورهای در حال توسعه هر هواپیما ۱۰۱۸ شغل مستقیم، غیرمستقیم و القایی ایجاد میکند. این رقم برای کشورهای عضو سازمان همکاریهای اقتصادی و توسعه ۹۷۱ شغل و در کل جهان ۱۰۱۰ شغل است. بنابراین هوانوردی میتواند نقش بسیار مهمی را در گذر از اقتصاد نفتی به اقتصاد غیر نفتی ایفا کند.
صنعت هوانوردی در ایران نیز از جایگاه ویژهای برخوردار است. این صنعت از ابتدای انقلاب تحت تحریم بوده است. این تحریمها در تضاد با قوانین بینالمللی صنعت هوانوردی و پیمان شیکاگو که تاکید دارند هوانوردی نباید تحت تاثیر مسائل سیاسی قرار بگیرد، علیه ایران وضع شده و به نظر میرسد که هدف آنها ضربه زدن به ایمنی و زمینگیر کردن هوانوردی ایران بوده است. اما آنچه طراحان تحریمها در نظر نگرفته بودند، توان بالای مهندسی و مدیریت هوانوردی در ایران بود.
با وجود تحریمها، ایران توانسته است در بخش های مختلف از جمله تعمیر و نگهداری، چک هواپیما و آموزش متخصصان و تامین سرمایه انسانی نیاز خود را مرتفع کرده و مانع از زمینگیری صنعت هوانوردی شود. پیشرفت ایران در این زمینه به حدی بوده است که حتی ایکائو نیز در بازرسیهای خود بر ایمنی صنعت حملونقل هوایی در ایران صحه گذاشته است. تحریم ها باعث شده است در بخش تامین ناوگان و خرید تجهیزاتی که در داخل کشور تولید نمیشود، با مشکلاتی مواجه شویم، اما همواره توانستهایم بر این مشکلات نیز غلبه کنیم.
اینجاست که نقش سازمان هواپیمایی کشوری پررنگ میشود. سازمان هواپیمایی کشوری هم ابزار حاکمیت دولت در بخش حملونقل هوایی است و هم عضو سازمان جهانی هواپیمایی کشوری «ایکائو» به شمار میرود. این سازمان سه هدف عمده توسعه و تجهیز فرودگاهها، توسعه ناوگان و آموزش نیروی انسانی را دنبال میکند. با دستیابی به این سه هدف ایمنی در صنعت هوانوردی تامین شده است، البته ایمنی حدومرز ندارد و همواره میتواند بنا بر اهداف تعیین شده برای صنعت حملونقل هوایی ارتقا پیدا کند. هرچند صنعت هوانوردی در ایران تاکنون توانسته است در مقابل فشارها برای زمینگیری مقاومت کند، اما نیاز است که در حوزه رقابت جایگاه بالاتری پیدا کند. آنچه سازمان باید زمینههای آن را فراهم کند این است که هوانوردی ایران در رقابت به مرحلهای برسد که بتواند سهم خود را از بازار حملونقل هوایی منطقه و جهان به دست بیاورد.
با توجه به آنچه گفته شد، یعنی اهمیت صنعت هوانوردی، جایگاه آن در ایران و ظرفیتهای ایجاد شده داخل کشور، لازم است توجه بیشتری به این صنعت معطوف شود تا هوانوردی ایران رقابتی شده و بتواند نقش خود را در توسعه کشور ایفا کند.