محمد آئینی معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، به تشریح برنامه‌های شرکت در حوزه ساماندهی حاشیه شهرها پرداخت و سیاست دولت سیزدهم را برای ساماندهی این بافت‌ها اعلام کرد.
مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران گفت: از مجموع ۱۶۲ هزار هکتاری که به عنوان محدوده‌های بازآفرینی شهری و محلات هدف طرح در کمیسیون ماده ۵ شهرها تعیین محدوده شدند، حدود ۵۸ هزار و ۹۵۶ هکتار به عنوان سکونتگاه‌های غیررسمی و بافت حاشیه‌ای شناخته می‌شوند که بیش از ۹۰ درصد از آنها در درون محدوده‌های شهری قرار دارند. تازه‌ترین آمارها حاکی است که جمعیتی بالغ بر ۷ میلیون و ۱۳۶ هزار نفر در این بافت‌ها که ۱۱ درصد جمعیت شهری و حدود ۸ درصد از سطح شهرها را شامل می‌شود، ساکن هستند و بالغ بر ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار خانوار در این محدوده‌ها زندگی می‌کنند.
سکونت ۱۱ درصد جمعیت شهری در بافت‌های حاشیه‌ای شهرها
معاون وزیر راه و شهرسازی در بیان ویژگی‌های این بافت‌ها توضیح داد: از آنجاییکه این محدوده‌ها خارج از نظام برنامه‌ریزی شهری کشور احداث شده، فاقد طرح مصوب بوده و از استحکام لازم برخودار نیستند که یکی از مولفه‌های بدمسکنی در کشور موضوعات ساخت‌وساز بافت حاشیه‌ای است.
آئینی با اعلام اینکه طبق آمارها ۵۳ درصد بناها در بافت‌های حاشیه‌ای ناپایدار بوده و از مقاومت لازم برخوردار نیستند و چنانچه حوادث غیرمترقبه‌ای همچون زلزله رخ بدهد عمده تلفات انسانی در این محدوده‌ها خواهد بود، اعلام کرد: بالغ بر ۹۲۵ هزار واحد مسکونی ناپایدار در این محدوده ها وجود دارد که باید برای مقاوم‌سازی و رفع این ناپایداری اقدام شود. همچنین از آنجاییکه این محدوده‌ها به شکل خودرو ساخته شدند در خصوص سرانه‌های زیربنایی (شبکه‌های آب، برق، فاضلاب، گاز، مخابرات و...) و سرانه‌های روبنایی (آموزشی، بهداشتی، درمانی، عمومی و...) دچار کمبودهای جدی هستند.
معاون وزیر راه و شهرسازی توضیح داد: بررسی‌ها در ۳۵ شهر حاکی است که به جز سرانه مذهبی و کارگاهی، باقی سرانه‌ها در بافت‌های حاشیه پایین‌تر از متوسط سرانه همان شهر است. بنابراین مجموعه این عوامل به همراه مسائل اجتماعی و فقر اقتصادی سبب شده تا ساکنان بافت‌های حاشیه‌ای در حوزه اشتغال، معیشت، بهداشت، و.. نیازمند حمایت و توانمندسازی باشند که مقرر است تا ساماندهی مجموعه این عوامل با برنامه سند ملی مصوب به انجام برسد.
سند توانمندسازی سکونتگاه‌های غیررسمی و حاشیه‌ای تدوین شد
آیینی گفت: هم‌اکنون سندی بر اساس تکلیف ماده ۱۲۰ قانون ششم برنامه توسعه در خصوص توانمندسازی ساکنان سکونتگاه‌های غیررسمی تدوین شده و در کمیسیون‌های دولت در دست بررسی و تصویب است.
معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه حدود ۹۰ درصد واحدهای احداث شده در بافت‌های حاشیه‌ای قابلیت درجاسازی را دارند و نیازی به جابه‌جایی وجود ندارد در خصوص اهداف سند ملی بازآفرینی شهری در خصوص ساماندهی بافت‌های حاشیه‌ای اعلام کرد: با تامین خدمات روبنایی و زیربنایی و حل موضوع مسکن برای ساکنان این بافت‌ها بخشی از مشکلات موجود در بافت‌های حاشیه‌ای کاهش پیدا می‌کند و اینها مواردی است که در سند ملی بر آنها تاکید شده است.
وی موضوع دیگر تاکید شده در سند ملی را پیشگیری از گسترش سکونتگاه‌های حاشیه‌ای موجود عنوان کرد و افزود: پیش‌نگری و توجه به رخدادهای ملی و بین‌المللی در گسترش سکونتگاه‌های حاشیه‌ای بسیار تاثیرگذار است که در سند با شیوه‌های آینده‌پژوهی تلاش شده تا برای این موضوع نیز راهکارهایی در نظر گرفته شود. واقعیت این است که عموما نظام برنامه‌ریزی شهری برای کم‌درآمدها فکری نکرده و این بخش رها شده است.
استراتژی شرکت بازآفرینی شهری ایران رفع محرومیت از محلات حاشیه‌ای است
مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران بر استراتژی شرکت برای رفع محرومیت از محلات حاشیه‌ای تاکید کرد و گفت: به منظور رفع محرومیت از محلات حاشیه‌ای شرکت در تلاش است تا سطح برخورداری این محلات را از خدمات روبنایی، زیربنایی و مسکن به متوسط محلات برخودار شهر برساند.
آئینی با یادآوری اینکه شرکت بازآفرینی شهری ایران در سال ۱۳۷۴ تحت عنوان شرکت عمران بهسازی شهری ایران موفق شد تا ردیف بودجه‌ای را برای اینکار دریافت کند و بانک جهانی نیز برای رفع مشکلات بافت‌های مساله‌دار شهری در سال ۱۳۸۲ بیش از ۳۰۰ میلیون دلار وام برای شهرهای بندرعباس، زاهدان، کرمانشاه، سنندج و تبریز تخصیص داد، اعلام کرد: از ۱۳۷۴ تا ۱۳۹۶ در مجموع ۴۵۳ پروژه در محلات هدف تعریف و اجرایی شد. در سال ۱۳۹۳ نیز سندملی بازنگری شد که در این بازنگری بر انجام اقدام مشترک دستگاه‌ها برای ساماندهی تاکید شد.
معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: با تعریف اقدام مشترک برای سند ملی راهبردی احیا، بهسازی، نوسازی و توانمندسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری بالغ بر ۹ هزار فعالیت و پروژه در قالب اقدام مشترک برای ۶۵۰محله تعریف شد که ۳۵۱ محله از این تعداد کل در سکونتگاه های غیررسمی و بافت‌های ناکارآمد شهری در ۲۳۵ شهر تعریف شد.
اتمام و تحویل ۱۱۴۳ پروژه احیاء، بهسازی، نوسازی و توانمندسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری
آیینی از اتمام و تحویل ۱۱۴۳ پروژه احیاء، بهسازی، نوسازی و توانمندسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری با اعتباری بالغ بر یکهزار و ۶۵۰ میلیاردتومان از ابتدای اجرای طرح تاکنون خبر داد و گفت: حدود ۳۷۱ پروژه با درصد پیشرفت فیزیکی ۵۰ درصد نیز در دست اجرا دارد.
به گفته وی، شهرداری‌ها نیز تاکنون یکهزار و ۸۶۹ پروژه شهری را با اعتباری بالغ بر ۶ هزار میلیاردتومان تکمیل کرده است. سهم سایر دستگاه‌ها نیز حدود ۶۹۲ پروژه با اعتباری بالغ بر ۶۵۶ میلیاردتومان است.
تکمیل ۱۳ هزار پروژه احیا، بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده در طول برنامه هفتم توسعه
معاون وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد: پیشنهاد شده تا ۱۳ هزار پروژه با اعتباری بالغ بر ۸۸ هزار میلیاردتومان در طول برنامه هفتم توسعه تکمیل شود که انجام اینکار در سال با اعتبار ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیاردتومان انجام می‌شود تا این مناطق به لحاظ برخوداری در خدمات زیربنایی و روبنایی به حد متوسط همان شهرها برسند.
مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران از آمادگی ستاد اجرایی فرمان امام (ره)، کمیته امداد امام (ره)، هلال‌احمر، سازمان بهزیستی و بنیاد مستضعفان برای ارایه خدمات در محلات هدف خبر داد.
ضرورت تدوین و تصویب طرح‌های توسعه شهری در بافت‌های حاشیه
آئینی سند دار کردن واحدهای مسکونی بافت‌های حاشیه‌ای را که عموما با قولنامه انجام شده است بخشی از برنامه‌های پیش‌روی شرکت عنوان کرد و افزود: عموما در این محلات حدود ۷۰ درصد ساکنان امکان گرفتن پروانه ساخت و ساز را به دلیل داشتن اسناد قولنامه‌ای ندارند. نوسازی واحدهای مسکونی در بافت‌های حاشیه‌ای عموما با مشکل مواجه است و شهرداری نمی‌تواند به چنین واحدهایی پروانه ساخت‌وساز بدهد. بنابراین باید برای این محدوده‌ها، طرح‌های توسعه شهری تدوین و تصویب بشود.
مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران یادآور شد: بیش از ۹۰ درصد محدوده‌های حاشیه‌ای در محدوده شهری واقع‌اند و بیش از ۹۰ درصد واحدهای مسکونی واقع شده در این مناطق نیازمند جابه جایی نیستند و در ۱۰ درصد محلات حاشیه ای باید جابه جایی انجام بشود. بنابراین ۹۰ درصد این محدوده قابلیت اینکه ساماندهی شوند و ساخت و سازهای نوین در آنها انجام شود و مقاوم سازی شوند را دارا هستند.
معاون وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: بافت‌های حاشیه‌ای ظرفیت مناسبی برای تولید مسکن را در قالب طرح نهضت ملی مسکن دارد که در دست بررسی است.
وی افزود: با تهیه طرح‌های مصوب تفصیلی ویژه که کاربری‌ها و تراکم‌ها را تعیین می‌کند و همچنین حل موضوع سند برای امکان گرفتن تسهیلات توسط ساکنان بافت‌های حاشیه‌ای امکان مقاوم‌سازی برای ساکنان بافت‌ها فراهم خواهد شد که این موضوع‌ها در دستور کار است.