به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی به نقل از دفتر بهسازی و احیای بافت تاریخی گرگان، تملک خانه تاریخی کبیر در پی اجرای برنامه‌های بازآفرینی شهری در چهار محله هدف، در بافت تاریخی شهر گرگان صورت گرفته و پلاک تملک شده، یکی از پلاک‌های چندگانه این مجموعه مسکونی تاریخی است که از عمارت‌های اعیان‌نشین گرگان بوده و مجموعه بناهای مرتبطی را شامل می‌شود.

دو پلاک تملک شده فعلی، دارای عرصه‌ای در حدود یک هزار و چهارصد متر مربع، دارای یک عمارت اصلی و چند بنای مجاور آن است و به دلیل ارزش معماری و یک پارچه سازی کلیت بنا، در فاز بعدی تملک سایر پلاک‌های آن نیز در دستور کار قرار دارد.

از خصوصیات بنای تملک شده، وجود عناصر ویژه معماری شمال کشور در کوشک اصلی مانند پنجره‌های ارسی بزرگ با گره چینی چوب و شیشه‌های رنگی، در مرکز تقارن این عمارت است. همچنین مزین شدن شیرسرهای سراسر بام این بنا به آیات قرآن و وجود تزیینات چوبی در طبقه بالای این بنای قاجاری از دیگر شاخص‌های قابل توجه در این بناست که آن را از برجسته‌ترین و بزرگ‌ترین مجموعه‌های مسکونی تاریخی در اقلیم شمالی ایران ساخته است.

از دیگر شاخصه‌های این مجموعه، وجود حمام اختصاصی به سبک قاجاری در این مجموعه پیش از سال ۱۳۱۴ خورشیدی و لوله کشی آب در شهر استارباد (گرگان فعلی) بوده که آثار آن تا حدودی باقی است.

هم اکنون این خانه تحویل دفتر احیا و بهسازی بافت تاریخی گرگان شده است و پیگیری برای تهیه طرح مرمت و احیای آن به عنوان «خانه فرهنگ و هنر گرگان» در حال انجام است.

گفتنی است خانه کبیر در تاریخ ۸ اسفند ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۲۷۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

خانه تاريخي "فاضل " نيز، یکی دیگر از عمارت‌های تملک شده از سوی شرکت عمران و بهسازی ایران در شهرستان گرگان است كه ۱۵ اتاق را در سه طبقه در خود جاي داده و از نظر ارتفاع بلندترين ساختمان بافت تاريخي گرگان به شمار می‌رود، شاخصه‌ای که آن را در زمره خانه‌هاي تاريخي اين شهر قرار داده است.

اين خانه كه در محله سرچشمه شهر گرگان واقع شده، مجموعه‌اي به مساحت حدود يكهزار مترمربع و با قدمت حدود يكصد سال است و متعلق به حجت الاسلام "فاضل" است كه شهر فاضل‌آباد از توابع گرگان نيز، به نام اوست.

خانه فاضل درحال حاضر تقسيم به چهار پلاك شده و شركت عمران و بهسازي شهري ايران سه پلاك اصلي آن را به مساحت ۷۰۰ مترمربع خريداري كرده است.

دبير ستاد بازآفريني و احياي بافت‌هاي فرسوده و ناكارآمد گلستان در باره تملك اين خانه‌ها گفت: در شرايط كنوني، فقط دو بنا از بناهاي خانه كبير تملك شده اما خانه فاضل به طور كامل به تملك شركت عمران و بهسازي شهري ايران درآمده است.

"علي بخش رستمي" مدیرکل اداره راه و شهرسازی گلستان در این‌باره افزود: مراحل تملك این خانه‌هاي تاريخي در تفاهم‌نامه‌هاي امضا شده با اداره كل اوقاف و امور خيريه، سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان و شهرداري و شوراي شهر گرگان انجام پذيرفته است.

رستمي، منابع مالي هزينه‌ شده براي تملك خانه كبير را ۱۲ ميليارد ريال و خانه فاضل را هفت ميليارد ريال اعلام كرد و افزود: اين خانه‌ها در پنج سند براي بازسازي و مرمت در اختيار شركت عمران و بهسازي شهري ايران از شركت‌هاي تابعه وزارت راه و شهرسازي، قرار گرفته و با تأمين منابع مالي مورد نياز، عمليات مرمت و بهسازي اين خانه‌ها را در آينده‌اي نزديك در دستور كار قرار خواهد داد.

مديركل راه و شهرسازي گلستان اضافه كرد: در سال جاري نيز بناست دو تا سه بناي ديگر از خانه تاريخي كبير براي بهسازي و مرمت به تملك شركت عمران و بهسازي شهري ايران درآيد.

به گفته رستمي، خانه تاريخي كبير پس از مرمت و بهسازي و واگذاري آن به بهره‌بردار بخش خصوصي به عنوان خانه فرهنگ و هنر گرگان در اختيار عموم شهروندان قرار خواهد گرفت./