به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی (زنجان )،۴۳ نوع بلای طبیعی در جهان رخ می‌دهد که کل این موارد در ایران و ۱۸ نوع از آنها در استان زنجان رخ می‌دهد و با وجود این تعداد حادثه می‌طلبد به نوسازی بافت‌های واحدهای مسکونی فرسوده توجه شود.
همچنین آمادگی در برابر زلزله و تاکید و توجه ارگان‌های مربوطه در این خصوص ضروری است، چرا که زلزله خبر نمی‌دهد و ما به آن حد از دانش نرسیدیم که بدانیم زلزله چه زمانی رخ می‌دهد.
کشور ما حادثه خیز بوده و جزء ۱۰ کشور اول در بلاها و حوادث است و تنوع شرایط اقلیمی و جغرافیایی این حوادث را تشدید می‌کند، در جهان مهمترین بلایای طبیعی زلزله، طوفان، سیل و غیره است.
باید از نوع حوادث هر منطقه، شدت و گستردگی و خسارت‌های احتمالی آن اطلاعات کافی جمع آوری شود تا بتوان با آن مقابله کرد چرا که بلایای طبیعی غیر قابل انکار هستند ولی می‌توان پیشگیری کرد و جلوی بسیاری از هزینه‌های سنگین را گرفت چرا که با اقداماتی همچون مقاوم سازی ساختمان‌ها و ارتقای ایمنی و کیفیت ساخت و سازها در زلزله‌ها از آسیب‌ها به حد زیادی جلوگیری کرد.
بکارگیری پنج شاخص محیطی و جمعیتی در پهنه بندی سکونتگاه‌های شهری در برابر خطر زلزله، همچون پارامترهای وجود گسل، جنس زمین، شیب، زمین لغزش و تراکم جمعیت در توسعه شهرهای استان باید در نظر گرفته شود.
۴۴ درصد از مساحت استان زنجان در پهنه با خطر بالای زلزله، ۴۸ درصد در پهنه با خطر متوسط زلزله و تنها ۸ درصد از مساحت استان در پهنه با خطر پایین زلزله قرار دارد.
در خصوص زلزله و اقدامات راه و شهرسازی در ساخت و ساز، با اصغر اسماعیلی مدیرکل راه و شهرسازی استان گفتگویی صورت گرفت که در ادامه می‌خوانید.
با توجه به اینکه استان زنجان در روی گسل قرار دارد اداره کل راه و شهرسازی استان چه اقداماتی انجام داده است؟
زنجان از سال ۹۴ جزو ۶ استان کشور بوده که به عنوان پایلوت شناسایی گسل انتخاب شد و در سال ۹۹ با تایید «شورای عالی معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی» تهیه سند گسل استان در دستور کار قرار گرفت و پس از بررسی و نهایی شدن ابلاغ شد.
این سند بالادستی با توجه به اینکه در آن مقطع، «طرح جامع شهر زنجان» هم در دست بررسی بود، با این طرح منطبق و برای ساخت و سازهای شهری به ویژه در حاشیه شهر زنجان بسیار قابل توجه بود و این سند به تمامی دستگاه‌هایی که به نوعی در ساخت و ساز شهری اعم از راه شهرسازی، نظام مهندسی و شهرداری‌ها و جامعه مهندسی دخیل هستند ابلاغ شد.
ساخت و سازهایی که در شهر زنجان رخ می‌دهد منطبق با سند است؟
امروزه نقشه ساخت و سازی که در شهر زنجان انجام می‌شود (چه در بخش حقیقی و چه حقوقی)،منطبق با این سند است و نیازهایی که در این طرح دیده شده می بایست در ساخت و سازها انجام گرفته و باید رعایت شود و در این راستا یکی از وظایف ذاتی راه و شهرسازی در قالب «ماده ۳۵» همین موضوع است که با دقت مورد بررسی قرار می‌گیرد.
همچنین با توجه به سند بالا دستی که به استان ابلاغ شد، در مناطقی از شهر که ساخت و ساز انجام می‌گیرد، مقررات لحاظ می‌شود و ساخت و ساز در مجموعه یکپارچه شهری مد نظر قرار می‌گیرد.
اداره کل راه و شهرسازی استان تا چه میزان در خصوص ساخت و سازها حریم گسل‌ها را رعایت می‌کند؟
یکی از علل پایلوت شدن استان در خصوص بررسی گسل‌ها، وجود دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه و وجود اساتید برجسته و نخبه این دانشگاه است چرا که اساتید این دانشگاه مطالعه لازم و کافی را در این خصوص داشتند و در این میان مرکز تحقیقات راه و مسکن نیز استان‌های که ظرفیت پژوهشی در این بخش را داشتند بررسی و انتخاب کرد و شروع کار بررسی پهنه‌های گسل در استان از تاریخ ذکر شده شکل گرفت.
در این راستا برای محدوده‌ها و پهنه‌های گسلی، محدودیت‌هایی برای ساخت و ساز لحاظ شده و در این میان در محدوده و حریم گسل‌ها احداث ساختمان‌های بلند مرتبه و مراکز جمعیتی همانند مدارس، بیمارستان‌ها و مراکز حساس همچون آتش نشانی ممنوعیت ساخت وساز وجود داشته که با جدیت پیگیری و نظارت می‌شود چرا که برای ساختمانهایی با نوع درجه بالا تلقی می‌شوند ممنوعیت ساخت و ساز وجود دارد.
اداره کل راه و شهرسازی استان زنجان به تبع سند فرا دستی که از طرف شورای عالی معماری و شهرسازی به استان ابلاغ شد و در طرح جامع شهری آن را منطبق و لحاظ کرد و امروزه براساس همین سند ساخت و سازهای در شهر انجام می‌شود، همه محدودیت‌های ذکر شده لحاظ می‌شود و در این راستا شهرداری‌ها برای پروانه‌ای که برای نوع ساختمان در محدوده‌ای از شهر صادر می‌شود باید ملاحظات لازم را مد نظر داشته باشند، یعنی ما نمی‌توانیم ساختمانهایی که با درجه اهمیت بالا هستند را در پهنه و حریم گسل بسازیم و اداره کل راه و شهرسازی هم به عنوان یک دستگاه نظارتی در این بخش کار خود را انجام می‌دهد تا محدودیت‌ها در ساخت و سازها رعایت شود و در حال حاضر این سند به استانداران ابلاغ شده و به تبع آن، شهرداری‌ها و راه و شهرسازی در این بخش کار خود را انجام می‌دهد تا محدودیت‌ها و ممنوعیت که در حریم و پهنه گسلی هستند در ساخت و سازها رعایت شود.
استان زنجان چه تعداد دستگاه شتاب نگار زلزله دارد؟
۳۶ دستگاه شتاب نگار زلزله در استان زنجان وجود دارد و از سال ۷۲ و بعد از زلزله رود بار و منجیل نصب دستگاه شتاب نگار در استان زنجان آغاز شده و همچنین از سال ۹۹ به بعد هم نصب دستگاه‌های نسل جدید بر خط در استان زنجان شروع شده است.
در شهرستان زنجان ۱۱ ایستگاه نصب است، شهرستان طارم پنج ایستگاه، شهرستان خدابنده هشت ایستگاه، ابهر چهار ایستگاه، ایجرود سه ایستگاه، ماهنشان و سلطانیه هر کدام دو ایستگاه و شهرستان خرمدره هم یک دستگاه شتاب نگار نصب است.
موضوع نصب دستگاه‌های شتاب نگار از طرف مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی که زیر مجموعه وزارت راه و شهرسازی است پیگیری می‌شود و ایستگاههای شتاب نگار به تناسب مراکز حساس در سطح کشور، شهرهای پر جمعیت، محل‌هایی باوجود نیروگاه‌ها، سدها و شهرک‌های صنعتی بنا به تناسب این نیازها و جمعیت ساکن و اهمیت محدوده‌ها، نصب می‌شود.
دو نوع نسل دستگاه شتاب نگار زلزله وجود دارد و دستگاه شتاب نگار زلزله آنالوگ از نسل قدیمی و دستگاه‌های برخط که نسل جدید می‌باشند و دستگاه شتاب نگار زلزله از نسل آنالوگ اطلاعاتی که مورد نیاز است در نوارهایی مثل فیلم عکاسی ذخیره و در صورت وقوع زلزله آنها را برداشت کرده و آنالیز می‌کنند ولی ایستگاههای برخط، اطلاعات را بعد از ثبت به صورت آنلاین به مرکز تحقیقات جهت پایش ارسال می‌کنند.
برای نوسازی واحدهای مسکونی در بافت فرسوده راه و شهرسازی استان تاکنون چه اقداماتی انجام داده است؟
شناخت بافت‌های فرسوده و محلات ناکارآمدشهری از وظایف مهم اداره کل راه و شهرسازی استان است و در این راستا در قالب ستاد بازآفرینی شهری نیز محلات هدفی وجود دارد و در زنجان هفت محله هدف در قالب ستادبازآفرینی شهری در شهر زنجان وجود دارد.
در این خصوص مشوق‌های لازم برای مردم ساکن در این محلات در نظر گرفته شده تا مردم واحدهای مسکونی خود را نوسازی و بهسازی بکنند و همچنین در «سند نهضت ملی مسکن» ۹ هزار واحد در خصوص بافت فرسوده شهر زنجان شناسایی شده است که متقاضیان می‌توانند از ظرفیت مشوق‌هایی که در قالب نهضت ملی مسکن وجود دارد برای بهسازی و نوسازی واحدهای خود استفاده کنند.
تسهیلات پرداختی برای نوسازی واحدهای مسکونی بافت فرسوده چه میزان است؟
متقاضیان برای هر واحد مسکونی ۳۵۰ میلیون تومان تسهیلات نوسازی و بهسازی دریافت می‌کنند و در این راستا ساخت و ساز آنها طبق مقررات ملی ساختمان و «آیین نامه ۲۸۰۰» که طراحی ساختمان‌ها در برابر زلزله می‌باشد در ساخت و سازها باید تمامی ضوابط رعایت شود.
آیا در محلات بافت‌های فرسوده زنجان گسل وجود دارد؟
خوشبختانه در مناطق بافت فرسوده زنجان گسل وجود ندارد و ۸۰ درصد بافت فرسوده شهر زنجان در خارج از حریم گسل شهر است ولی در قالب نهضت ملی مسکن تمهیداتی برای نوسازی واحدهای مسکونی فرسوده پیش بینی شده که بسیار خوب است و باید مردم استقبال کنند تا از ظرفیت ایجاد شده نهایت استفاده را داشته باشند.
اداره کل راه و شهرسازی استان و شبکه بانکی موظف هستند در اجرای این کار همکاری کنند و تسهیلات لازم در خصوص بافت فرسوده را پرداخت کنند.
مردم استان زنجان باید نسبت به نوسازی و بهسازی واحدهای مسکونی فرسوده خود اقدام کنند و اداره کل راه و شهرسازی استان در برنامه چهار ساله خود در قالب نهضت ملی مسکن تسهیلات ۳۵۰ میلیون تومانی را پرداخت می‌کند.
همچنین مردم با دستگاه‌های متولی به ویژه راه و شهرسازی به عنوان دستگاه نظارتی، شهرداری و نظام مهندسی همکاری داشته باشند که در این میان ضوابط ساخت و ساز به دقت نظارت می‌شود و مقررات و آئین نامه ۲۸۰۰ برای ایمنی و حفظ جان مردم در برابر حوادث است.
همچنین یکی از دغدغه‌های راه و شهرسازی استان، نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد است و مطالعات وسیعی برای بافت‌های فرسوده توسط این اداره انجام شده است.
بی شک زلزله به عنوان حادثه‌ای که قابل پیش‌بینی نیست می‌تواند در صورت بالا بردن کیفیت ساخت و سازها و نیز در نظر گرفتن حرایم گسل‌های زلزله و خودداری از ساخت و سازها در این محدوده‌ها از اثرات مخرب آن کاست.