گروه حمل‌و‌نقل پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی- محمد جندقی؛ تندروی‌های اخیر دولت آل سعود در قبال شیعیان این کشور، نه تنها واکنش جمهوری اسلامی ایران بلکه حتی واکنش کشورهای غربی به ویژه آمریکا را به همراه داشت. فارغ از تحلیل مسائل سیاسی این حوزه که حقوق اولیه شهروندان عربستانی نادیده گرفت شد چالش‌هایی در روابط ایران و عربستان به وجود آمد که دامنه این چالش‌ها از سوی رژیم آل سعود به مسائل اقتصادی نیز کشیده شد.

این چالش از آنجا شروع شد که عادل‌الجبیر وزیر امور خارجه عربستان روز دوشنبه در مصاحبه با خبرگزاری رویترز از قطع روابط تجاری،‌ لغو پروازها و ممنوعیت سفر اتباع سعودی به ایران خبر داد و بار دیگر به اتهام‌زنی علیه ایران پرداخت. وزیر خارجه عربستان اعلام کرد: این کشور قصد دارد کلیه خطوط پروازی بین ایران و عربستان را لغو کند ضمن اینکه عربستان کلیه روابط تجاری با ایران را قطع می‌کند.

با توجه به لغو پروازهای عمره از اوایل امسال توسط ایران در اعتراض به بی‌اخلاقی‌های ماموران فرودگاه جده، فقط تنها ۴ پرواز توسط ایرلاین سعودی در مسیر دمام-مشهد-دمام در هفته برقرار بود بنابراین لغو پروازهای عربستان نمی‌تواند تاثیری در صنعت حمل و نقل ایران داشته باشد ضمن اینکه پروازهای عبوری ایرلاین‌های این کشور از فضای ایران در شبانه روز فقط حدود ۵ پرواز است که سهم ناچیز ۰.۵ درصدی از پروازهای عبوری آسمان ایران دارد.

علاوه بر عربستان، برخی از هم‌پیمانان رژیم آل سعود از جمله امارات نیز روابط دیپلماتیک با ایران را کاهش داد البته امارات درباره کاهش روابط حمل و نقلی خود با ایران اعلام موضع نکرده اما در تحلیل وضعیت پروازی دو کشور باید گفت بعد از ناامنی فضای اوکراین و عراق بخش عمده‌ای از پروازهای امارات به سمت اروپای شمالی از فضای ایران انجام می‌شود.

فضای آسمان ایران بر اساس شاخص‌های امنیت و زمان سفر بهترین مسیر عبور از کشورهای حاشیه جنوب ایران به ویژه از کشورهای امارات و بحرین به سمت شمال اروپا و آتلانتیک شمالی است. شاهراه ترافیک پروازی ورودی کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس به ایران از دو قسمت (سکتور) ترافیک‌های ورودی از سمت امارات و ترافیک‌های ورودی از سمت بحرین است. گرچه بحرین نیز از کشورهای همراه رژیم آل سعود است و روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع کرد اما لغو پروازهای ورودی از این کشور به آسمان ایران بعید به نظر می‌رسد چون مسیرهای جایگزین ایران از لحاظ امنیت و طول مسافت توجیه ندارند.

استفاده از فضای عراق و عربستان مسیرهای جایگزین ایران برای پروازهای بحرین به سمت شمال اروپا و آتلانتیک شمالی هستند که برای عبور از آسمان عراق باید ریسک ناامنی فضای این کشور را بپذیرند، علاوه بر این مسیر، می‌توانند از فضای عربستان به سمت جنوب اروپا و در نهایت شمال اروپا استفاده کنند که در این صورت حدود ۲۰۰ مایل مسیر پروازی دورتر می‌شود. بنابراین تغییر مسیر پروازهای بحرین به شمال اروپا توجیه اقتصادی ندارد.

بر اساس این گزارش تاکنون به جز موارد نادر از جمله کشمکش پاکستان، هند و ازمیر که پاکستان مجوز عبور هواپیماهای ایرایندیا را از فضای این کشور نداد، در بسیاری از موارد بخش هوانوردی کشورها متاثر از مسائل دیپلماتیک و سیاسی نشده‌اند.