سیاوش صابری‌ در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی درباره اهمیت حفظ میراث غیرثبتی و ثبتی گفت: فارغ از اینکه اثری در فهرست آثار ملی ثبت شده باشد یا نباشد زمانیکه طرح‌های توسعه شهری تهیه می‌شود باید نظارت و ارزیابی صورت گرفته درباره آن‌ها دقیق و کارشناسی باشد. به عبارت دیگر تا زمانیکه قوانین و ضوابط به طور کامل مورد توجه قرار نگیرد اقدامات عمرانی در شهرها اجرا نشوند.

مدیرکل سابق حفظ و احیای‌بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری افزود: باید در توسعه عمرانی شهرها به این نکته توجه شود که اگر قرار است تخریبی صورت گیرد و یا مرمت و بهسازی رخ دهد همه اینها از مجاری رسمی و قانونی عبور کرده باشد و قوانین بالادستی که بخشی از آنها می‌تواند طرح‌های جامع شهرها باشد در آنها لحاظ شده باشند.

---------------------------------------------------------------------------------

برای مشاهده گزارش نخست پرونده با عنوان «وضعیت حفظ آثار با ارزش در قوانینی با قدمت ۸۰ سال» اینجا را ببینید.

---------------------------------------------------------------------------------

معاون پژوهشکده فرهنگ و هنر دانشگاه تهران افزود: شورای‌عالی معماری و شهرسازی و کمیسیون ماده ۵ استان‌ها دو مرجعی هستند که میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری برای اعمال وظایف خود در حفظ ابینه و بافت‌های تاریخی با آنها همکاری می‌کند به همین‌خاطر نیز ضرورت دارد تا بخشی از نظارت‌هایی که باید برای آثار واجد ارزش اعمال شود توسط مراجع تصمیم‌گیر به دقت صورت گیرد.

عضو پیوسته موسسه ایکوموس تاکید کرد: در صورتیکه اعضای شورای‌عالی معماری و شهرسازی در جلسات این شورای و در کمیته فنی ۳ و همچنین اعضای کمیسیون ماده ۵ در استان‌ها به حفظ و نگه‌داری از ابینه و آثار تاریخی رای دهند تحت‌هیچ شرایطی امکان تخریب ایجاد نخواهد شد. در عین‌حال همواره عرصه و حرایم آثار و ابنیه تاریخی توسط مراجع تصمیم‌گیرنده استعلام می‌شود و سازمان میراث موظف است با حضور موثر خود در این دو حوزه نسبت به اعمال نظر غیرکارشناسی واکنش نشان دهد.

معاون پژوهشی دانشگاه تهران ادامه داد: بخشی از کنترل و مراقبت نیز توسط مراجع تصمیم‌گیر انجام می‌شود مبنی بر اینکه چنانچه اثری واجد ارزش باشد سازمان میراث‌فرهنگی باید بر اساس حضورش در جلسات با اقدام‌های علیه حفظ آثار تاریخی مخالفت کند و مانع از اقدام شود. همچنین نهاد دیگر مهندسان مشاور معمار و شهرساز هستند که باید در این مورد توجه ویژه‌ای داشته باشند.

عضو کمیته فنی شماره ۳ دبیرخانه شورای‌عالی معماری و شهرسازی افزود: کنترل و مراقبت‌ها اگر همه جانبه باشد شاید نگه‌داری از بافت‌های واجد ارزش با دقت بیشتری انجام شود. ثبت آثار ملی یکی از حداقل‌ها و الزامات حقوقی و اداری است. همچنین اگر به هر دلیل مشاوران توان شناسایی آثار واجد ارزش را نداشتند مراجعی که در تهیه طرح و روند تصویب طرح دخالت دارند باید در حین بررسی آن را گوشزد کنند و مانع از اجرایی شدن طرح‌های توسعه شهری شوند که مخرب بافت‌های واجد ارزش هستند و همچنین از تخریب ابنیه تاریخی جلوگیری کنند. در مرحله نهایی، مراجع تصویب طرح‌ها هستند که باید کنترل همه جانبه‌ای را بر طرح‌های توسعه شهری داشته باشند.

عضو کمیته فنی شماره فنی ۳ شورای عالی معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی با اشاره به اینکه موارد متعددی پیش آمده که کمیته فنی در قبال آن واکنش نشان داده و در جلسات شورای عالی معماری و شهرسازی مانع از تخریب آثار واجد ارزش شده است افزود: فاصله‌ای بین تشخیص ارزش‌ها و اقداماتی که اجرا می‌شوند وجود دارد به ویژه که اگر منافعی از اجرای طرح متوجه جامعه ذی‌نفعان شود آنها تلاش می‌کنند تا ارزش‌ها را کمرنگ کنند و به آن بی‌توجهی نشان دهند. به همین‌خاطر نیز باید دقت لازم از سوی فعالان صورت گیرد تا در صورت بروز تناقض در جهت بهبود شرایط، اطلاع‌رسانی شایسته انجام دهند.

به گفته وی سازمان میراث فرهنگی خود را موظف کند تا فهرست آثار ملی و ذی‌ربط نظیر فهرست آثار میراث جهانی، آثار واجد ارزش و آثار در خطر را تهیه کند و آن را در اختیار نهادها و مراجع تصمیم‌گیرنده بگذارد. مجموعه این فهرست‌ها می‌تواند به کسانیکه طرح‌های توسعه‌شهری را طراحی می‌کنند و به اجرا می‌رسانند کمک ‌کند تا در مسیر نظام‌مند و شیوه صحیح اقدام کنند.

نسل آینده شهرسازی و معماری امروز ما را قضاوت خواهد کرد

صابری گفت: در نهایت محصولی که از حوزه نظر به حوزه عمل می‌انجامد توان یک نسل یا چند نسل را در شهرسازی و معماری بازگو می‌کند. بدین معنا نسل آینده آنچه که امروز ما از حوزه عمل به اجرا می‌رسانیم را قضاوت خواهد کرد.

وی تصریح کرد: ضروری است کمیته فنی شماره۳  امکانی پیدا کند پیشنهاداتی را به شورای عالی معماری و شهرسازی در جهت ارتقای کیفی طرح‌های معماری، توسعه شهری، حفظ و احیای بافت‌های تاریخی و باارزش ارایه کند.

صابری در پایان با تاکید بر اینکه اقدامات جهت حفظ ارزش‌های تاریخی اگرچه نسبت به گذشته کوتاه‌مدت روند بهتری را طی می‌کند گفت: با توجه به اینکه وزیر راه و شهرسازی و معاونان وی در وزارت راه و شهرسازی تعلق خاطری به مباحث ایران‌شهری و حفظ ارزش‌های تاریخی سرزمین دارند در مقایسه با گذشته کوتاه مدت روند بهتری را طی می‌کنیم اما در مقایسه با حجم عمران  و توسعه‌ای که رخ می‌دهد و برخی از آنها نیز در بافت‌های تاریخی و واجد ارزش هستند و همچنین سیر تخریب بافت‌های تاریخی و ارزش‌های تاریخ معماری ایران اقدامات موسوم به بازآفرینی شهرها و به ویژه حفظ و احیای بافت‌های تاریخی کافی نیست. /