شهرستان آران و بیدگل با داشتن بافت های قدیمی ارزشمند شهری و روستایی و جاذبه های طبیعی و تاریخی یکی از قطب های گردشگری استان اصفهان است.

آران و بیدگل از قدیمی ترین سکونتگاههای بشری است که قدمت آن به حدود ۹ هزار سال می رسد، به این صورت که در اطراف نخستین خاستگاه مدنیت در جهان، آبادی هایی به صورت قلعه پدید آمد و به منطقه ای به نام چهل حصاران شهرت یافت.

آران که اصل آن از آرین آمده به معنای جایگاه مقدس و بیدگل برگرفته از ویگل است، زبان مردم این منطقه فارسی با لهجه های متفاوت است و این زبان محلی در زمره زبان های پهلوی قدیم بشمار می رود.

** مجموعه های تاریخی شهر آران و بیدگل را می توان از مسجد قاضی، بقعه متبرکه ۵ امامزاده، آب انبار، بازارچه های شرقی و غربی، مسجد ملاعلی و خانه علمای عاملی نام برد که به جز مسجد جامع که در قرن های اولیه اسلام ساخته شده است و در دوران صفویه به دستور شاه طهماسب اول توسعه یافت، اکثر بناها در دوران صفویه، زندیه و قاجاریه احداث شده است.

** مجموعه تاریخی محله بازار، شامل مسجد قدیمی با قدمت دوره ایلخانی و شبستان فوقانی مربوط به دوره صفویه، حسینیه، بقعه مبارکه امامزادگان، آب انبار و میدان وسیعی برای تعزیه خوانی و عزاداری است.

**بقعه و بارگاه امامزاده محمدهلال بن علی(ع) با سر در و هشتی ورودی رفیع و زیبا و صحن های وسیع که بدنه داخلی آنها با کاشی های معرق و کادربندی های زیبا تزیین شده و رواق های مزین به انواع رسمی بندی های سنتی همراه با گنبد و گلدسته با قدمت دوران قبل از صفویه و آینه کاری هایی که به نذر و دستور کریم خان زند صورت گرفته و گلزار شهدای مجاور آن این مرکز را به یکی از دیدنی ترین اماکن آران و بیدگل تبدیل کرده است.

** بقعه امامزاده هادی با گلدسته های رفیع کاشی کاری و ایوان و صحن و سرایی وسیع و دلربا و رواق هایی مزین به کاشی کاری و نگارگری های نفیس از آثار بجا مانده دوران صفویه است که در جوار آن گلزار شهدای بیدگل بر ارزش های فرهنگی آن افزوده است.

** کاروانسرای مرنجاب به دستور شاه عباس اول صفوی برای استقرار ماموران محافظ راه ابریشم و استراق و اقامت کاروانیان و زوار شاه خراسان در مجاورت دریاچه نمک ساخته شد، کاروانسرای مرنجاب بلحاظ معماری، چشم انداز زیبا و رویایی کویر یکی از جاذبه های کم نظیر کشور است.

** مسجد نقشینه موسوم به مسجد قاسم از بناهای سلجوقی در زمره بناهای شاخص فرهنگی مذهبی منطقه است که وجود سی پاره کلام الله مجید که در دوره زندیه مرقوم و هر کدام از سوی یک بانو وقف شده بیانگر این است که این مسجد یک مرکز فعال فرهنگی در آن دوران بشمار می رفت.

** مقبره حاج سلیمان صباحی بیدگلی از شعرای نامدار دوران زندیه و از بانیان نهضت ادبی بازگشت، در مجاورت بقعه و بارگاه امامزاده حسین (ع) در ردیف مراکز دیدنی این شهرستان است.

** خانه های تاریخی افتخارالاسلام دربندی، بنی طبا، عبدالله خان و مسعودی و مساجد چهارسوق، باباحاجی، سرکوچه یخچال، میدان بزرگ، علی(ع)، حاج عبدالصمد؛ مدرسه و حسینیه های خانقاه، سلمقان، و شاد و حاجی امین؛ حمام های عنایتی، حاج محمد، یخچال، مخص آباد و عصارخانه شهید عصاری، بقاع متبرکه فیض آباد، امامزاده فضل، قدمگاه، ۷ امامزاده، امامزاده علی اکبر(ع)، هاشم بن علی(ع) و امامزاده حسین(ع) از دیگر مکان های تاریخی شهر آران و بیدگل است.

** دریاچه نمک یکی از دیدنی های منحصر به فرد طبیعی کشور است که با وسعت ۲ هزار و ۵۰۰ کیلومتر بین استان های اصفهان، سمنان و قم واقع شده و آسان ترین مسیر دسترسی به آن آران و بیدگل است.

این دریاچه برای تامین نمک طعام که به سهولت از دریاچه برداشت می شود، بهره برداری می شده است و چند ضلعی های خانه زنبوری تشکیل شده در آن که به صورت سفید دیواره های تا ارتفاع ۲۰ سانتیمتری از کریستال های نمک به وجود می آید، منظره ای رویایی را مجسم می کند.

** سایت تاریخی ویگل شامل چند آب انبار و موزه مردم شناسی یکی دیگر از جاذبه های این شهرستان کویری است.

** شهر نوش آباد در ۳ کیلومتری غرب آران و بیدگل با آثار تاریخی و دیدنی های متعدد نظیر شهر زیرزمینی، قلعه سی زان، مسجد جامع، بقعه امامزاده محمد (ع)، مسجد علی(ع) و موزه مردم شناسی خود می تواند لحظات دل انگیزی را برای مسافران ایجاد کند.

** آثار و ابنیه تاریخی شهر ابوزیدآباد نیز شامل کاروانسرای صفوی، بقعه مبارکه امامزاده (ع)، مجموعه تاریخی خواجه، قلعه کرشاهی و بقعه امامزاده صالح است. شهرستان آران و بیدگل در ۲۰۰ کیلومتری شمال اصفهان واقع است.

ایرنا