به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی(سیستان و بلوچستان)، با گذشت سال‌ها از گسترش افسارگسیخته شهرنشینی در زاهدان مرکز سیستان و بلوچستان، اکنون این شهر بزرگ در نقطه‌ای حساس از تاریخ تحولات کالبدی و اجتماعی خود قرار گرفته است؛ جایی که شکاف میان توسعه رسمی و غیررسمی، کمبود زیرساخت‌های شهری، نابسامانی در کاربری اراضی و فشار روزافزون بر بازار مسکن همه و همه ضرورت مداخلات ساختاری و تصمیم‌گیری‌های بنیادین را دوچندان کرده‌اند.
در این میان، شورایعالی شهرسازی و معماری ایران با تصویب سه طرح راهبردی گامی بلند و بی‌سابقه در جهت ترسیم آینده‌ای متفاوت برای زاهدان برداشت تا سرنوشتی مبتنی بر توسعه پایدار، ارتقای کیفیت زیست شهری، ساماندهی بافت‌های نابسامان و تامین مسکن برای اقشار مختلف در این شهر رقم بخورد.
نخستین و شاید مهمترین مصوبه، ساماندهی یک‌هزار و ۳۰۰ هکتار از اراضی موسوم به «سیادک» در حریم غربی شهر زاهدان بود، محدوده‌ای وسیع و حساس که در سال‌های گذشته بدون برخورداری از طرح ساماندهی مشخص به بستری مستعد برای توسعه غیررسمی و گسترش بی‌ضابطه شهر بدل شده بود.
حال تصویب این طرح نه‌تنها نقطه پایانی بر بلاتکلیفی سال‌های گذشته در مدیریت این اراضی است بلکه با رویکردی نوین تلاش می‌کند تا از طریق برنامه‌ریزی اصولی و نگاه بلندمدت ضمن کنترل توسعه افقی زمینه بهره‌برداری قانونی، ایمن و هدفمند از این بخش مهم حریم شهری را فراهم آورد.
این اقدام می‌تواند به‌مثابه سد دفاعی قدرتمندی در برابر شکل‌گیری سکونتگاه‌های غیررسمی جدید عمل کرده و از تحمیل هزینه‌های مضاعف به شهر زاهدان در آینده جلوگیری کند.
در دومین محور، مصوبات شورایعالی شهرسازی و معماری ایران به یکی از حساس‌ترین مناطق زاهدان از منظر اجتماعی و کالبدی ورود کرد یعنی ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی در شمال بلوار رسالت که شامل محدوده‌ای بین جنوب همت‌آباد تا میدان امام خمینی (ره) است؛ در این طرح، الحاق حدود ۸۰ هکتار از اراضی واقع در این محدوده و همچنین تغییر کاربری ۱۰ هکتار از اراضی موجود با هدف ساماندهی، بهبود خدمات‌رسانی و پیشگیری از گسترش ساخت‌وسازهای غیرمجاز به تصویب رسید.
این تصمیم بیانگر تغییر رویکرد در مواجهه با سکونتگاه‌های غیررسمی از نادیده گرفتن و حذف به سمت پذیرش واقعیت‌های موجود و ارتقای کیفیت زندگی ساکنان این مناطق است؛ اجرای این طرح می‌تواند به ایجاد فضاهای عمومی، توسعه زیرساخت‌های ضروری، بهبود دسترسی به خدمات شهری و در نهایت کاهش احساس نابرابری در مناطق کم‌برخوردار و گامی مهم در مسیر تحقق عدالت و بازآفرینی شهری فراگیر بینجامد.
اما سومین مصوبه، رنگ و بوی مسکن و عدالت اجتماعی دارد که شامل الحاق ۴۶ هکتار از اراضی دولتی واقع در محدوده بلوار پرستار زاهدان با هدف ساخت بیش از ۲ هزار واحد مسکونی در قالب طرح نهضت ملی مسکن است.
این اقدام افزون بر پاسخگویی به تقاضای فزاینده مسکن در زاهدان، گرهی مهم از مشکل توزیع نابرابر زمین شهری باز می‌کند به‌طوریکه استفاده از اراضی دولتی برای ساخت مسکن اقشار متوسط و کم‌درآمد در شرایطی که بازار زمین دائم دستخوش تحولات است راهبردی موثر برای افزایش عرضه مسکن، کنترل قیمت‌ها و حمایت از گروه‌های اجتماعی فاقد قدرت خرید به‌شمار می آید.
همچنین این مصوبه می‌تواند زمینه‌ساز شکل‌گیری محله‌های جدید با طراحی مناسب و خدمات شهری استاندارد باشد که با اصول توسعه پایدار همخوانی دارد.
مجموع این سه تصمیم کلان به‌عنوان نقشه‌راهی برای بازآرایی آینده زاهدان مورد توجه خواهد گرفت؛ این شهر اکنون در آستانه تحولی جدی قرار گرفته است، تحولی که می‌تواند با اجرای دقیق و نظارت مستمر، زنجیره‌ای از پیامدهای مثبت را در حوزه‌های مختلف نظیر کاهش فقر شهری، کنترل حاشیه‌نشینی، تقویت سرمایه اجتماعی، توسعه زیرساخت‌های شهری و بهبود تاب‌آوری در برابر بحران‌ها به‌همراه داشته باشد، در واقع این تصمیمات می‌توانند زاهدان را از مسیر بی‌برنامگی و رشد غیررسمی به سمت شهری قانونمند و توسعه‌محور سوق دهند.
به گفته مدیرکل راه و شهرسازی سیستان و بلوچستان، تصمیم‌گیری درباره این سه طرح گامی بلند و مهم در مسیر تحقق عدالت شهری، ارتقای خدمات عمومی و فراهم‌سازی زیرساخت‌های توسعه در زاهدان است و اجرای آنها نه‌تنها بخشی از کمبود مسکن در این شهر استان را جبران می‌کند بلکه روند ساماندهی بافت‌های ناکارآمد شهری را نیز تسریع می‌بخشد.
مهدی پارسی افزود: این تصمیمات در بالاترین مرجع تصمیم‌گیری حوزه شهرسازی کشور یعنی شورایعالی شهرسازی و معماری نشان‌دهنده توجه ویژه دولت به توسعه متوازن و کاهش نابرابری‌های شهری در این استان است.
وی ادامه داد: ساماندهی یک‌هزار و ۳۰۰ هکتار از اراضی حریم شهر واقع در غرب زاهدان موسوم به اراضی «سیادک» یکی از مهمترین مصوبه‌های اخیر بود که با رویکرد توسعه پایدار و کنترل گسترش بی‌رویه شهر به تصویب رسید، این اراضی که پیش‌تر فاقد طرح مشخص ساماندهی بودند اکنون با برنامه‌ریزی اصولی در مسیر بهره‌برداری صحیح و قانونی قرار می‌گیرند.
مدیرکل راه و شهرسازی سیستان و بلوچستان درباره دومین طرح مصوب مذکور گفت: این طرح شامل ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی در شمال بلوار رسالت زاهدان شامل الحاق حدود ۸۰ هکتار و همچنین تغییر کاربری ۱۰ هکتار از اراضی موجود بود.
پارسی افزود: این طرح با هدف ارتقای کیفیت زندگی ساکنان این مناطق، بهبود دسترسی به خدمات زیربنایی و جلوگیری از گسترش ساخت‌وسازهای غیرمجاز در حاشیه شهر اجرا خواهد شد.
وی همچنین از الحاق ۴۶ هکتار از اراضی دولتی در محدوده بلوار پرستار زاهدان خبر داد و تصریح کرد: این اقدام با هدف ساخت بیش از ۲ هزار واحد مسکونی در راستای توسعه تولید مسکن و حمایت از طرح نهضت ملی مسکن انجام می‌شود و بستری مناسب برای تامین مسکن اقشار مختلف و کاهش فشار بر بازار زمین شهری فراهم خواهد کرد.
معاون هماهنگی امور عمرانی سیستان و بلوچستان نیز تاکید کرد که این سه مصوبه بیش از آنکه تنها تصمیمی در سطح ملی باشند، نتیجه ماه‌ها پیگیری و رایزنی دستگاه‌های استانی برای ساماندهی آینده مرکز استان به‌شمار می‌روند.
عطاء الله اکبری افزود: آنچه در شورایعالی شهرسازی و معماری تصویب شد نشان داد که حضور فعال استان در بالاترین مرجع سیاستگذاری شهرسازی کشور می‌تواند نتایجی ملموس برای شهروندان به همراه داشته باشد.
معاون استاندار سیستان و بلوچستان تاکید کرد: این تصمیمات زمینه ساماندهی بافت‌های ناکارآمد و بسترسازی برای تولید مسکن و ارتقای عدالت شهری در زاهدان را فراهم می‌کند.