شناسهٔ خبر: 29599 - سرویس زنان و امور خانواده
نسخه قابل چاپ

هادی خانیکی مطرح کرد:

ضرورت حضور زنان برای توسعه متوازن در کشور/ تغییرات اجتماعی باعث تغییر نگاه به زنان می‌شود/ اهمیت نقش رسانه در ایجاد تحولات اجتماعی

هادی خانیکی ‌دانشیار دانشگاه علامه‌طباطبایی(ره) با بیان این مطلب که قطعا حضور زنان برای توسعه متوازن در کشور امری مهم به شمار می‌رود گفت: فرهنگ بر روند بازنمایی تصویر زنان در رسانه مؤثر بوده و درعین‌حال رسانه به‌عنوان عرصه می‌تواند عامل دیده‌شدن تحولات در نگاه به زنان در جامعه باشد.

به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی هادی خانیکی در خصوص عملکرد رسانه‌ها در زمینه خانواده و بازنمایی هویت زنان بیان کرد:  نسبت جامعه و رسانه یک نسبت تعاملی و در پیوند با همدیگر است؛ یعنی اگر فرهنگ مسلط در رسانه بروز پیدا می‌کند به این معنا نیست که رسانه نمی‌تواند بر حوزه‌های فرهنگی اثر بگذارد. به میزانی که آگاهی نسبت به زنان بیشتر می‌شود و به میزانی که سطح مشارکت زنان در جامعه بیشتر می‌شود، به همان میزان ارزش‌ها و هنجارهای مطرح درباره زنان هم تغییر می‌کند. باید ببینیم برای زن چه نقشی قائل هستیم، آیا برای زن فقط در خانواده نقش قائلیم یا فقط در اجتماع یا برای او نقش‌هایی قائل هستیم که بخشی از آن در جامعه است و بخشی از آن در خانواده. با یک نگاه انتقادی می‌توانیم بگوییم که نگاه انفعالی یا محافظه‌کارانه که تغییرات را به رسمیت نمی‌شناسد، این است که نوعی ساده‌گزینی کند و زن را فقط در خانواده ببیند، درحالی‌که اگر این پارادوکس بین اجتماع و خانواده را برای حضور مؤثر زن در جامعه در نظر بگیریم؛ یعنی زنی که مشارکت اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دارد، به این معنا نیست که در خانواده نقش ندارد؛ او وقتی در خانواده به‌عنوان مادر، همسر و دختر مؤثر است، می‌تواند در تحول‌بخشی به خانواده نیز مؤثر باشد.

خانیکی در این خصوص افزود: به این اعتبار نمی‌توان یک تقسیم‌بندی رایج را پذیرفت که هر زن خانه‌دار کسی است که نقش اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اجرائی ندارد. طرف دیگر واقعیت این است که مانند گذشته نمی‌توان زن را در خانواده محبوس کرد. این زن به دلیل بالارفتن سطح تحصیلات، بالارفتن میزان استفاده از رسانه‌ها و بالارفتن سطح کنش وی در اجتماع نمی‌تواند در چهاردیواری خانه باقی بماند. به این معنا می‌توان گفت بخشی از این ارزش‌ها در خانه و بخشی در اجتماع به وجود آمده و قطعا تغییرات بزرگ اجتماعی نیز پشتوانه این تعهد نقش‌های زنان است؛ به‌عنوان‌مثال انقلاب اسلامی در ایران باعث تحول حضور زن در جامعه ایرانی شده و با تأکید امام(ره) بر زن به‌عنوان عنصری که پیشاپیش مردان در تظاهرات، حرکات سیاسی و انتخابات حضور دارد، این حضور پررنگ‌تر شده است و می‌توان گفت بسیاری از تنگ‌نظری‌ها و محدودیت‌هایی که وجود داشته، کم یا مرتفع شده است.

و‌ی با تأکید براینکه  پس می‌توان امیدوار بود تا تغییرات اجتماعی و روندهایی که در جامعه به وجود می‌آید باعث تغییر نگاه به زنان می‌شود گفت: این روند گاه به مرور و گاه پرشتاب است. کمااینکه گاهی ما تغییرات پرشتاب را در جامعه ایران می‌بینیم و درهم‌تنیدگی و تأثیرات تحولات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را مشاهده می‌کنیم. بنابراین در حوزه زنان نیز درواقع تحول عینی نقش زن می‌تواند منجر به تحول ذهنی و مفهومی آن شود. بسیاری از اموری که در گذشته مطرح و پذیرفته‌شده نبود؛ مانند اشتغال زن، مدیریت زنان، مسافرت زن، کارآفرینی زنان، مشارکت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی زنان، همه اینها امروز مورد پذیرش قرار گرفته است.

خانیکی درخصوص نقش رسانه در این بخش بیان کرد: رسانه یک عرصه است و به میزانی که زمینه برای دیده و مطرح‌شدن این تحولات را فراهم کند به همین میزان مؤثر است. رسانه میدان گفت‌وگو است، میدان نشان‌دادن رویدادهایی است که شکل گرفته است. به این معنا، رسانه عهده‌دار ایفای برخی نقش‌های جامعه و جامعه مدنی است و به این دلیل می‌تواند مؤثر باشد.

دانشیار دانشگاه علامه‌طباطبایی(ره) پیرامون نقش رسانه در توسعه متوازن و رسیدن به عدالت جنسیتی نیز اظهار کرد: از جمله شاخص‌های جدید توسعه که مطرح است، جایگاه و نقش خود زنان و شاخص‌هایی است که به وضعیت زنان مربوط می‌شود، از جمله آموزش، اشتغال، بهداشت و سلامت و نظایر اینها که مربوط به زنان است. از جمله مؤلفه‌های مهم توسعه به‌ویژه در جوامع درحال‌توسعه، مسئله زنان است که اهمیت زیادی پیدا کرده. اگر عدالت در سطوح مختلف توسعه مد نظر نباشد، اساسا فرایند توسعه به نامتوازنی گرفتار می‌شود. یکی از ابعاد مشخص عدالت، عدالت جنسیتی است؛ به این معنا که در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های توسعه‌ای توجه زیادی به عدالت جنسیتی می‌شود که هدف مشخص آن رفع تبعیض و مرتفع‌کردن زمینه‌های مختلفی است که عامل عقب‌ماندگی یا رشدنیافتن حوزه زنان می‌شود.

وی با بیان این مطلب که عدالت جنسیتی می‌طلبد که با نوعی نگاه نهادگرایانه، فراتر از توجه به زن در حوزه آسیب‌پذیری‌های اجتماعی و فراتر از توجه به زن در حوزه نقش اجتماعی، زنان را به عنوان عامل توسعه و برخوردار از مواهب توسعه در نظر بگیریم به شرق گفت: براین‌اساس، هر مانعی که در راه توسعه نقش زنان وجود داشته باشد به عاملی در مسیر توسعه‌نیافتگی تبدیل می‌شود. اگر نقش رسانه و ارتباطات را در توسعه‌یافتگی و متقابلا در توسعه‌نیافتگی بپذیریم، می‌توانیم این موضوع را درک کنیم. ببینیم که زن در رسانه چگونه بازنمایی می‌شود، به عنوان جنس دوم بازنمایی می‌شود یا به عنوان عنصر مکمل در جامعه؟ این وضعیت کاملا در بازنمایی، در دادن نوع اطلاعات و در ارائه زمینه‌هایی که برای زنان در جامعه وجود دارد، مشخص می‌شود./

نظر شما