به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، پیروز حناچی دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در نامه‌ای به استاندار و رئیس شورای برنامه‌ریزی استان قم، مصوبه شورا را درباره بررسی پروژه طراحی شهری محور حرم حضرت معصومه (س) تا مسجد جمکران بر اساس ۶ محور تعیین شده در مصوبه پیشین شورا مورخ ۹۵.۴.۲۸ ابلاغ کرد.

در نامه دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران به استاندار قم آمده است: پیرو مصوبه مورخ ۹۵.۴.۲۸ شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، در خصوص بررسی پروژه طراحی شهری محور حرم حضرت معصومه (س) تا مسجد جمكران، توسط كمیته تخصصی معماری، طراحی شهری و بافت‌های واجد ارزش (بر اساس شش محور تعیین شده در مصوبه)، شورایعالی شهرسازی و معماری در جلسه مورخ۹۵.۸.۱۰، پس از شنیدن نتایج بررسی طرح و با عنایت به بند ۹ سیاست‌های كلی شهرسازی، ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری (به تاریخ ۸۹.۱۱.۲۹) موضوع "رعایت هویت تاریخی و معنوی شهرها در توسعه و بهسازی محیط شهری بویژه شهرهایی از قبیل قم و مشهد" به شرح ذیل تصمیم‌گیری کرد؛

الف. نظر به:

۱. عدم هماهنگی رویكرد اساسی طرح با مفهوم زیارت و تجارب تاریخی شهرسازی پیرامون بقاع متبركه، به واسطه اتخاذ رویكرد یادمان‌گرایی و اتصال حرم حضرت معصومه (س) و مسجد جمكران از طریق معبر عریض و مستقیم؛

۲. عدم ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح با توجه به تأثیرات گسترده آن بر محیط زیست؛

۳. وجود مسیرهای دسترسی مورد اقبال مردم (میان حرم حضرت معصومه و مسجد جمكران) در وضع موجود؛

۴. عدم هماهنگی طرح در رویكرد و ضوابط، با ویژگی‌های بافت پیرامون محور در بخش‌های مختلف (ضوابط مربوط به اندازه قطعات، نسبت توده و فضا، ارتفاع، كاربری‌ها و فعالیت‌ها و...)؛

۵. عدم هماهنگی طرح با الزامات حفاظت از بافت‌های تاریخی-فرهنگی (ضوابط ارتفاع، دانه‌بندی و...)؛

۶. عدم هماهنگی طرح با مقتضیات حاصل از ویژگی‌های بستر طبیعی شهر قم و بحران آب (به واسطه پیشنهاد بار‌گذاری‌های عمده و فضاهای سبز وسیع) و تحقق‌ناپذیری فضاهای سبز وسیع پیشنهادی به واسطه كمبود آب؛

۷. فراهم نمودن زمینه گسترش ساخت‌وسازها در اراضی كشاورزی طرفین محور حد فاصل تقاطع فردوسی تا مسجد جمكران، به واسطه پیشنهاد بارگذاری‌های عمده؛

۸. تمركز طرح بر ایجاد محور سواره بزرگراهی و تناقض آن با عرف موجود در طی مسیر پیاده بین حرم حضرت معصومه و مسجد جمكران؛

۹. لزوم پیشگیری از تكرار تجارب ناموفق موجود در توسعه بافت پیرامون بقاع متبركه (به ویژه در شهرهای مشهد و شیراز).

شورایعالی شهرسازی و معماری، طرح ارائه شده را پاسخگوی محورهای تعیین شده در مصوبه مورخ ۹۵.۴.۲۸ شورای‌عالی شهرسازی و معماری تشخیص نداد و مقرر نمود طرح مجدد، مبتنی بر الزامات و رویكردهای كلی مندرج در بند (ب) و بر اساس چارچوب تعیین شده برای هركدام از بخش‌های محور به شرح مندرج در بند (ج) تهیه شود.

ب. الزامات و رویكردها:

۱. ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح (EIA) و تهیه طرح بر اساس نتایج حاصل از آن؛

۲. كاهش حداكثری عرض محور، به منظور ایجاد مسیر حمل و نقل عمومی و پیاده؛

۳. هماهنگی با ویژگی‌های بستر طبیعی و فرهنگی شهر، معماری و شهرسازی بومی و هم پیوندی با بافت پیرامون؛

۴. جبران آسیب‌های وارده به بافت شهری به واسطه گشایش محور.

ج. چارچوب تهیه طرح برای هركدام از بخش‌های محور

۱. در محدوده بافت تاریخی (محدوده ابلاغی طی مصوبه مورخ ۲۷/۷/۹۴ شورای‌عالی شهرسازی و معماری)

۱-۱. كاهش حداكثری عرض محور، در هماهنگی با ضوابط حفاظت از بافت تاریخی و اختصاص آن صرفاً به مسیر پیاده و حمل و نقل عمومی؛

۱-۲. ضرورت یكپارچگی طرح‌های موضعی در محدوده بافت تاریخی (طرح بهسازی و نوسازی اطراف حرم مطهر و مركز شهر قم (۹۲ هكتاری)، طرح‌های توسعه حرم، محور عماریاسر، گذرخان، ابتدای محور پیامبر اعظم و ...) در حوزه‌های دارای هم پوشانی، با توجه به مغایرت‌های موجود میان طرح‌های مذكور؛

۱-۳. بازسازی سایر بخش‌های تخریب شده بر اساس الگوی معماری و شهرسازی بومی و ضوابط حفاظت از بافت تاریخی (ضوابط كالبدی اعم از ارتفاع، دانه‌بندی، ضوابط كاربری‌ها و فعالیت‌ها، ضوابط حفاظت از محورهای تاریخی و...)؛

تبصره: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری موظف است ظرف مدت یك ماه از ابلاغ این مصوبه، عرض محور در این بخش، همچنین كلیه ضوابط ناظر بر اجرای این بند را به دبیرخانه شورای‌عالی شهرسازی و معماری اعلام و ارسال نماید. مسئولیت بازنگری این بخش از طرح با سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است.

۲. در محدوده میدان معلم تا تقاطع فردوسی

۲-۱. كاهش حداكثری عرض محور به منظور ایجاد مسیر حمل و نقل عمومی (ترجیحاً ریلی) و پیاده؛

۲-۲. تهیه طرح برای بخش‌های تملك و تخریب شده با رعایت حداقل ۴۰% فضای باز، رعایت دانه‌بندی بافت پیرامون و غلبه كاربری‌های فرهنگی، مذهبی، تفریحی- توریستی و خدماتی در پلاك‌های مجاور محور (تعریف كاربری تجاری، منوط به احصاء سطوح تجاری مورد نیاز شهر قم بر اساس طرح فرادست بوده و لازم است با عنایت به نقش و مقیاس كاركردی محور، صرفاً درحد ضرورت و با تعیین فعالیت‌های متناسب با ماهیت محور پیش‌بینی شود.)

۳. حد فاصل تقاطع فردوسی تا روستای جمكران

۳-۱. كاهش حداكثری عرض محور به منظور ایجاد مسیر حمل و نقل عمومی (ترجیحاً ریلی) و پیاده؛

۳-۲. اختصاص فضای پیرامون محور به فضاهای باز، با تاكید بر سازه‌های موقت خدمات‌رسانی به زوار و ضرورت جلوگیری از بارگذاری خارج از برنامه به جهت تبعات منفی زیست محیطی و تخریب اراضی كشاورزی پیرامون.

۳-۳. بنابر ضرورت جبران آسیب‌های وارده به بافت شهری، اولویت اجرا در بخش‌های ۱ و ۲، طبق طرح مجدد خواهد بود. همچنین نظر به عدم پاسخگویی استان به نامه شماره ۲۷۲۶۳/۳۴۰ مورخ ۹۵/۶/۹، مقرر گردید در بخش سوم اولویت‌ها و برنامه زمان‌بندی اجرایی موارد مربوط به قبل از جلسه مورخ ۹۵.۴.۲۸ شورایعالی شهرسازی و معماری در قالب طرح مجدد با دلایل و مستندات تفصیلی به كمیته تخصصی ارائه گردد.

۴. در محدوده روستا و مسجد جمكران

۴-۱. تعیین چگونگی اتصال محور به مسجد جمكران و ارتباط آن با روستای جمكران، از طریق تهیه طرح بهسازی روستا و در تناسب با ماهیت فضای ورودی به مكان زیارتی

لازم است كه طرح مجدد، در چارچوب موارد تعیین شده، با هماهنگی كمیته تخصصی معماری، طراحی شهری و بافت‌های واجد ارزش، توسط شهرداری قم، حداكثر ظرف مدت ۶ ماه تهیه و پس از طی فرایند قانونی در استان به دبیرخانه شورای‌عالی ارائه گردد. /