به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، دکتر عباس آخوندی در نشست اعضای انجمن حمل و نقل ریلی که امروز ۲۰ دی‌ماه در ساختمان شهید دادمان برگزار شد پس از شنیدن سخنان اعضای انجمن ریلی کشور با بیان اینکه الان زمان آزمون و خطا کردن نیست، گفت: مشکلی که در ایران داریم نرخ پایین بهره‌وری است، این مسئله‌ای است که در حمل و نقل هم باید به آن توجه جدی شود.

وی با بیان اینکه پایین بودن نرخ سرمایه‌گذاری ریلی از وجود مشکلات حکایت می‌کند، یادآور شد: نرخ قابل قبولی در سرمایه‌گذاری توسعه زیرساخت و ناوگان ریلی وجود ندارد. طبق اعلام اعضاي انجمن در 6 سال گذشته ارزش سرمايه‌گذاري براي ورود لوكوموتيو و واگن باري و مسافري مجموعا كمتر از ۳۵۰ ميليون دلار بوده است كه متاسفانه بخش عمده آن نيز كاركرده و دست دوم بوده است.

آخوندی افزود: ۱۲۷ هزار کامیون بالای ۲۵ سال در کشور داریم که حدود دو برابر استاندارد سوخت مصرف می‌کنند یعنی در حمل و نقل جاده‌ای هم سرمایه‌گذاری نکرده‌ایم. لازمه سرمایه‌گذاری تجدیدنظر در بخش‌های دولتی و خصوصی است تا نرخ بهره‌وری ملی را افزایش دهیم.

وی با تاکید بر اینکه میزان سرمایه‌گذاری که در کشور صورت گرفته قابل قبول نیست، اظهار کرد: میانگین سن ناوگان ریلی ۲۵ سال است یعنی نرخ سرمایه‌گذاری در آن کم، کیفیت پایین و میزان نارضایتی بالاست.

آخوندي افزود: براي رساندن سهم حمل و نقل ريلي در افق ۱۴۰۵ به سهم ۲۰ درصدي از جابه‌جايي بار و مسافر به بيش از ۳۵ هزار ميليارد تومان سرمايه گذاري جديد نياز داريم.

وزیر راه و شهرسازی مشکل عمده خصوصی‌سازی را در بخش حمل و نقل عدم توجه به فراهم نمودن مقدمات و موخرات خصوصي سازي در كشور عنوان کرد و گفت: واگذاري فعاليت‌ها در بخش حمل و نقل ريلي بدون ايجاد بستر مناسب باعث شده است از موضع بخش خصوصی فقدان سازمان تنظیم مقررات و ریسک سرمایه‌گذاری در حوزه ریلی و از موضع دولت نبود سرمایه گذاري کافی در بخش خصوصی را شاهد باشيم.

وی ادامه داد: راه‌آهن در ایران وسیله حمل و نقل طبقات ضعیف و متوسط است و دولت به دلیل مسائل زیست محیطی و اجتماعی به آن ارزش‌افزوده می‌‌پردازد. در این راستا شعار حق دسترسی ثابت را مطرح کردیم تا به تدریج آن را حذف کنیم و پرداخت یارانه به حمل و نقل ریلی نیز در بند "ق" تبصره ۲ قانون بودجه از دیگر اقدامات در این زمینه است.

وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه نبود سرمایه کافی در بخش خصوصی از مشکلات خصوصی‌سازی در ایران است، گفت: حمل و نقل کشور باید به سوی بازار سرمایه گام بردارد٬ در واقع تا سرمایه‌گذاری صورت نگیرد، اقدامی عملیاتی نمی‌شود. باید کفایت سرمایه از ۳۵۰ میلیارد دلار در ۱۰ تا ۱۵ سال به سالی یک هزار میلیارد دلار برسد، این یک رشد نیست بلکه یک پنجره، یک رویکرد و یک انقلاب است زیرا نمی‌توان اینقدر به گذشته متکی بود.

آخوندی گفت: این کار را در وزارتخانه و شورای اقتصاد پیگیری می‌کنیم، تا پایه کار محکم شود. باید به سوی بازار سرمایه گام برداشت٬ در واقع تا سرمایه‌گذاری از طريق جلب مشاركت عمومي صورت نگیرد، اقدامی عملیاتی نمی‌شود. كفايت سرمايه در اكثر شركت هاي حمل و نقلي پايين است و اين شركت ها نيازمند بازسازي مالي هستند. آنچه در ارتقاي صنعت ريلي در كشور برنامه ريزي شده است یک رشد معمولي نیست بلکه یک پنجره، یک رویکرد و یک انقلاب است و بخش خصوصي نيز بايد متناسب با اين برنامه هاي خود را متحول كند. لذا لازم است انجمن و شركت هاي ريلي با همكاري شركت راه آهن و وزارت راه و شهرسازي برنامه عملياتي به منظور ورود به بازار سرمايه و ارتقاي كيفيت مالي و سرمايه اي و ايجاد شفافيت مالي تهيه و به طور جدي پيگيري كنند.

در ابتدای این نشست سیدحسن موسوی‌نژاد مدیرعامل شرکت مسافری رجاء گفت: خوشبختانه در دو سال گذشته رابطه شركت راه‌آهن با انجمن شركت‌هاي حمل و نقل ريلي بسيار بهبود يافته و در بسيار از موارد تصميم‌گيري‌ها با همفكري و مشاركت بخش خصوصي انجام مي‌شود. در ضمن برنامه‌هاي دولت براي توسعه حمل و نقل ريلي دلگرمي و اميدي براي فعالان صنعت ايجاد کرده است.

وی افزود: طی قراردادی که با شرکت پلور سبز داریم مقرر شد ۲۲ بهمن امسال هشت دستگاه واگن مسافری و در نوروز سال ۹۴ نیز هشت دستگاه دیگر به شبکه ریلی اضافه ‌شود. این واگن‌ها تبدیل به قطارهای وی آی پی می‌شوند. همچنین برای نوسازی و بهسازی ناوگان ریلی نيز با شرکت واگن‌پارس قرارداد منعقد کرده‌ایم.

محمدرضا کامیابی عضو انجمن حمل و نقل ریلی نیز با بیان اینکه حمل‌ونقل ریلی جایگزین حمل و نقل جاده‌ای است نه رقیب آن گفت: ناکارآمدی حمل و نقل جاده‌ای سایر بخش‌های حمل و نقل کشور را نیز  ناکارآمد می‌کند.

وی افزود: راه‌آهن باید تمام هزینه‌های جانبی مانند برق و نظافت اماکن، نگهداری ریل، پرسنل، اجاره ریل و اداره ساختمان را خود بپردازد حال آنکه پرداخت این هزینه‌ها به آسانی صورت نمی‌گیرد و از طرفی برای پرداخت این هزینه‌ها تا اندازه‌ای می‌توان به بخش خصوصی فشار آورد.

کامیابی یادآور شد: اغلب بار شرکت‌های حمل و نقل ریلی کشور محصولات معدنی است و در زمانی که وضعیت اقتصادی کشور خوب بود کارخانه‌ها با بخش حمل‌ونقل ریلی مانند بخش جاده‌ای خوش حساب نبودند و اغلب شرکت‌های حمل و نقل ریلی هستند از صاحبان کالا طلبکار هستند.

وی افزود: اکنون در بخش حمل و نقل کشور چهار بخش هوایی، دریایی، ریلی و جاده‌ای وجود دارد که جزیره‌ای عمل می‌کنند و هر یک برای خود برنامه‌ای جداگانه دارند.

عضو انجمن حمل و نقل ریلی اظهار کرد: همه بنادر کشور به تجهيزات بارگيري ریلي مجهز نيستند و در بنادري هم كه اين تجهيزات موجود است، عمليات بارگيري منجر به ايجاد هزينه اي بالغ بر یکصد هزار تومان براي هر كانتينر مي شود كه ميزيت هزينه اي ريل به جاده را كاهش مي دهد. در حالی که هزینه جاده‌ای در سایر کشورها به دلیل عوارض به صرفه نیست و اغلب صاحبان کالا به حمل و نقل ریلی روی آورده‌اند.

در ادامه پورسیدآقایی گفت: ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای‌ می‌توانند بار را از ترمینال‌های بنادر تحویل بگیرند اما شرکت‌های حمل و نقل ریلی باید هزینه‌ای به کامیون‌ها بپردازند تا آنها بار را به ترمینال‌های ریلی برسانند. يك راه حل این اين است که سازمان بنادر خود این سرمایه‌گذاری ریلی را انجام دهد. به عبارت دیگر سازمان بنادر مي تواند خدمات ریلی در بندر را به عنوان یک اقدام زیرساختی به طور رایگان برعهده بگیرد.

در ادامه یکی از اعضای انجمن ریلی کشور با بیان اینکه برای واگن‌های باری بسته حمایتی تدوین شده اما مشکل اصلی نقدینگی است، گفت: هزینه خرید یک واگن باری ۲۵۰ میلیون تومان است٬ اگر دوره بازگشت سرمایه را ۶ سال در نظر بگیریم یک واگن باید در ماه ۴.۵ میلیون تومان درآمد داشته باشد تا با توجه به تورم رقم ۳۲۵ میلیون تومان حاصل شود حال آنکه بهترین واگن در ماه حدود ۱.۵ تا ۲ میلیون تومان درآمد دارد.

وی با بیان اینکه علاوه بر بسته حمایتی باید موضوع وام و تسهیلات هم برای ورود واگن باری به ناوگان ریلی درنظر گرفته شود ادامه داد: ورود شرکت‌های حمل و نقل به بازار سرمایه نیاز به فراهم آوردن بستر دارد اما اکنون این آمادگی در شرکت‌های موجود برای ورود به بورس و فرابورس نیست. پیش‌بینی می‌شود شرکت‌ها اگر هم وارد بازار سرمایه شوند و سرمایه بدست‌آورند آن را در حوزه حمل و نقل سرمایه‌گذاری نکنند زیرا بازگشت سرمایه در این بخش بیش از ۱۲ سال طول می‌کشد در حالی که بازگشت سرمایه در سار بخش ها كمتر از ۱۰ سال است. 

وزیر راه و شهرسازی در این‌باره توضیح داد: مگر می‌شود صنعت حمل‌ونقل حدود ۱۲ درصد تولید ناخالص داخلی کشور را داشته باشد اما سهمش از بازار سرمایه نزدیک به صفر باشد؟ در این زمینه عدم تعادل به چشم می‌خورد. در بازار سرمایه باید شفاف بود و دیگران هم باید نسبت به ما شفاف عمل کنند.

عباس فروتن فروش بلیت در تصدی‌گری سرمایه‌گذاران ریلی را یکی از انتظارات خود دانست و گفت: نوسازی ناوگان ریلی توجیه اقتصادی ندارد و با چالش‌هایی برای بهره‌برداران همراه است.

همچنین ابوالقاسم سعیدی دبیر انجمن ریلی کشور با اشاره به بالا بودن حجم سرمایه‌گذاری در حوزه ریلی یادآور شد: در حمل و نقل ریلی مالکان سرمایه تصرف چندانی به سرمایه خود ندارند و مهمترین مانع سرمایه‌گذاری در حوزه ریلی مشکلات نرم‌افزاری است. نبود سازمان تنظیم مقررات سبب شده ضوابط میان بخش حاکمیت و بخش خصوصی متناسب نباشد به این معنا که شرکت راه‌آهن در این زمینه نقش‌های قضاوت، مجری و تنظیم کننده قانون را برعهده دارد./