با مروری بر ارکان اقتصاد مقاومتی همچون مردمی‌بودن، برون‌گرایی، درون‌زایی، عدالت‌بنیانی، دانش‌بنیانی و... که اهدافی نظیر ایجاد ایمنی در برابر بحران‌ها، توانایی واکنش هوشمند به تغییرات محیطی، توسعه سرمایه‌های انسانی و اجتماعی، تقویت و توسعه کارآفرینی، توسعه زیرساخت‌ها، فعال سازی بخش خصوصی به عنوان موتور و محرک اصلی رشد اقتصادی و صنعتی، استفاده بهینه از منابع انسانی و اعمال مدیریت کار آمد و ... را دنبال می‌کند. تمام دستگاه‌ها و نهادهای دولتی و غیر دولتی با توجه به شرح وظایف و فعالیت‌های خود برای تحقق این اهداف گام بر می‌دارند، شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران نیز به عنوان یکی از دستگاه‌های سیاستگذار و متولی، در زمینه ساماندهی و بازآفرینی بافت‌های ناکارآمد شهری فعالیت می‌کند.
از جمله اقدامات اساسی صورت گرفته برای تحقق اهداف مورد نظر این شرکت، تلاش در تشکیل و راه‌اندازی ستاد ملی بازآفرینی پایدار محدوده‌ها و محلات هدف برنامه‌های احیاء، بهسازی و نوسازی شهری به عنوان نخستین نهاد فرابخشی و فراگیر پیرامون موضوع بافت‌های ناکارآمد شهری در کشور بوده که نویدبخش عزم ملی در بهسازی، ساماندهی، توانمندسازی و بازآفرینی این بخش از محدوده شهرها و گامی اساسی برای تحقق اهداف عدالت اجتماعی و توسعه پایدار شهری به عنوان یکی از بسترهای تبلور اقتصاد مقاومتی در شهرها همراه و هم گام با مشارکت‌های مردمی و بخش غیردولتی است که در جهت رفع چالش‌ها و کاهش مشکلات موجود و ارتقای کیفیت زندگی در شهرهای کشور شروع به فعالیت کرده است.
به بیان دیگر، لزوم توجه و استفاده از مشارکت‌ها و توان‌های مردمی و ظرفیت‌های محلی مناطق ناکارآمد شهری به جای تکیه بر دولت و منابع دولتی، به عنوان رویکرد اصلی این ستاد در این دوره مورد توجه بوده که همراه با انجام اقدامات کوچک و خرد مقیاس، در نظر دارد نوعی نظام پایدار در بخش نوسازی و بهسازی در محدوده‌های ناکارآمد شهری به وجود آورد. این ستاد از جمله ظرفیت‌های قانونی برای ورود هماهنگ دستگاه‌های ذیربط درمورد برنامه‌های احیاء، بهسازی و نوسازی شهری در کشور است.
در پی تمهیدات اجرایی سند ملی، هم‌افزایی منابع و هم‌سویی اقدامات در بخش‌های دولتی و عمومی، ستاد ملی بازآفرینی پایدار محدوده‌ها و محله‌های هدف برنامه‌های احیاء، بهسازی و نوسازی شهری به ریاست رئیس جمهور و در غیاب وی وزیر راه و شهرسازی و با عضویت وزرای کشور، نیرو، نفت، اطلاعات، دادگستری، تعاون، کار و رفاه اجتماعی، امور اقتصادی و دارایی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور و رؤسای سازمان‌های صدا و سیما، ثبت اسناد و املاک کشور، حفاظت محیط زیست ایران، میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، بانک مرکزی، فرماندهی نیروی انتظامی، رئیس شورای‌عالی استانها و سایر دستگاه‌ها از جمله معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری، وزارت آموزش و پرورش، فرهنگ ارشاد و...، به دبیری معاون وزیر راه و شهرسازی تشکیل می‌شود که دبیر‌خانه آن در وزارت راه و شهرسازی (شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران) مستقر است. از جمله اهداف و وظايفی که ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار در راستای تحقق اهداف پیش رو دنبال می‌کند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-ايجاد نهاد ملي هدايتگر بخش دولتي- عمومي متشكل از تمام دستگاه‌هاي تصميم گيرنده و درگير براي بازآفرینی پایدارمحدوده‌ها و محله‌های هدف برنامه‌های احیاء، بهسازی و نوسازی شهری موجود و پيش‌نگري از گسترش آن در كشور
- فرهنگ‌سازي براي ايجاد وحدت رويه و زبان مشترك بين همه دستگاه‌هاي اجرايي در مورد محدوده‌ها و محله‌های هدف برنامه‌های احیاء، بهسازی و نوسازی شهری در چارچوب سند ملی راهبردی احیاء، بهسازی، نوسازی و توانمندسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری
- تدوين سازوكارهاي تعامل و اقدام مشترك نهادهاي دولتي- عمومي و مردمي در سطوح ملي، منطقه‌اي، محلي
- هماهنگي بين‌بخشي و همسوسازي برنامه‌هاي همه دستگاه‌هاي مرتبط با امر توانمندسازي به منظور انجام اقدام مشترك و جلوگيري از دوباره كاري و انجام اقدامات موازي
- تصويب آئين‌نامه‌هاي مربوط به نحوه فعاليت ستاد ملي و ستادهاي استاني و اجرايي به پيشنهاد دبيرخانه ستاد ملي
- شناسايي و تعيين محدوده‌ها و محله‌های هدف برنامه‌های احیاء، بهسازی و نوسازی شهری و تصويب برنامه‌ها و طرح‌هاي بازآفرینی تهيه شده توسط استانها به ترتيب اولويت و ارجاع به مراجع ذيربط قانوني
- برنامه‌ريزي و تدارك منابع مالي حاصل از مشاركت مالي ساكنان و كمك‌ها و تسهيلات قابل اختصاص عمومي و دولتي و اقدام نسبت به اجراي تدريجي طرح‌هاي تهيه شده از طريق دستگاه‌هاي اجرايي ذيربط با تنظيم برنامه مرحله‌اي
- انجام نقش مديريت ميان بخشي و حلقه پيوند ميان سطوح كلان برنامه‌ريزي با سطح محلي
- بررسي و پيشنهاد راهكارهاي مناسب در برنامه‌هاي توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور
- بازنگري در قوانين موجود و پيشنهاد قوانين مورد نياز مرتبط با امور ساكنان محدوده‌ها و محلات هدف برنامه‌های احیاء، بهسازی و نوسازی شهری در چارچوب اهداف پيش‌بيني شده در سند ملي
- بررسي و تصويب راهكارهايي به منظور استفاده از تجارب فني و منابع مالي بين‌المللي با رعايت ضوابط مربوطه
- در این میان برای تحقق هرچه بهتر مفاد سند ملی راهبردي احیاء، بهسازي، نوسازي و توانمندسازي بافت هاي فرسوده و ناکارآمد شهري در سطح استانها و شهرستانها، تشکیل و راه‌اندازی ستادهای استانی/ شهرستانی نیز در دستور کار ستاد ملی قرار گرفته است.
ستادهای استانی بازآفرینی پایدارمحدوده‌ها و محله‌های هدف برنامه‌های احیاء، بهسازی و نوسازی شهری در سطح استان به ریاست استانداران و دبیری مدیران کل اداره‌های راه وشهرسازی و همچنین در سطح شهرستان به ریاست فرمانداران، دبیری شهرداران و با عضویت دستگاه‌های مرتبط تشکیل شده‌اند. ستادهای فوق از نهادهای اصلی و کلیدی پیش برنده برنامه بازآفرینی شهری بوده و اعضای اصلی آنها را نمایندگان مدیریت شهری، سازمان‌های دولتی خدمات‌رسان) به عنوان نمایندگان بخش عمومی و دولتی) و اعضای شورای محلات (به عنوان نمایندگان ساکنان محله ها) تشکیل می‌دهند که تاکنون در تصمیم سازی، تصمیم گیری و مدیریت بین بخشی و هماهنگ دستگاه‌های مدیریت شهری، اجرای برنامه‌ها و پروژه‌های توانمندسازی و ساماندهی (بازآفرینی) نقش به‌سزایی داشته‌اند.
به منظور تدوین، اولویت‌بندی و تائید طرح و برنامه‌های احیاء، بهسازی، نوسازی، ایجاد هماهنگی‌های بین بخشی، ستاد نظارت بر اجرای مصوبات و وظایف بخش‌های مرتبط، با عضويت استاندار و عالي‌ترين مقام استاني وزارتخانه‌هاي راه و شهرسازي، بهداشت و درمان و آموزش پزشكي، تعاون، كار و رفاه اجتماعي، صنعت، معدن و تجارت، اطلاعات، دادگستري، آموزش و پرورش و سازمان‌هاي حفاظت محيط زيست و سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور، فرماندار شهرستان مربوط، شهردار و رئيس شوراي شهر مربوط، فرمانده ناحيه انتظامي استان، سازمان بهزیستی استان و مديران عامل شركت‌هاي آب و فاضلاب، توزيع نيروي برق و گاز استان تشكيل مي‌شود. رياست ستاد ياد شده بر عهده استاندار و دبير آن نيز مدیرکل راه و شهرسازي استان است. از اهداف و وظايف ستاد استانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شناسايي و اولويت بندي مناطق شناسايي شده محله‌های هدف شهرهاي استان به منظور انجام مطالعات و اقدامات اجرايي
- هدايت و نظارت بر اجراي برنامه‌ها وطرح‌هاي بازآفرینی در استان
- نظارت كيفي، بررسي و تأييد برنامه‌ها وطرح‌هاي بازآفرینی كه توسط مشاوران تهيه مي‌شود و نظارت بر اجراي طرح‌ها
- بازنگري در قوانين و مقررات محدود كننده دسترسي اقشار كم‌درآمد به تسهيلات و امكانات شهري
- بررسي و تصويب راهكارهايي به منظور تعيين تكليف املاك واقع در محدوده شهر و بررسي و تصويب راهكارهايي به منظور گنجاندن محله‌های هدف در برنامه‌ريزي محلي
- فراهم کردن زمينه ايجاد تشكل‌هاي مردمي (CBOها، NGOها) و حمايت از آنها
- بررسي و تصويب برنامه‌هاي آموزشي، فرهنگي، تبليغي و ترويجي در زمينه جلب مشاركت‌هاي مردمي، توسعه و ظرفيت‌‌سازي مديريت شهري، توسعه مهارت‌هاي افراد، اشتغال‌زایي و...
- ستادهای ملی، استانی، شهرستانی بازآفرینی شهری پایدار از سال ۹۴ به طور مستمر شروع به فعالیت کرده‌اند که نتیجه آن تاکنون برگزاری ۲۲ جلسه ستاد ملی با ۲۲۷ مصوبه و ۳۵۳ جلسه ستاد استانی، شهرستانی با بیش از ۱۱۰۰ مصوبه بوده است./
*مدیرکل دفتر ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار
نظر شما