به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، مرتضی الویری مشاور مجمع تشخیص مصلحت نظام و شهردار اسبق تهران درباره طرحهای توسعه شهری، لایحه مدیریتشهری و همچنین انتخابات شورای شهر تهران نکاتی را تشریح کرد.
الویری با اشاره به اینکه پس از انقلاب، عمده وقت خود را صرف مباحث برنامهریزی و بودجهریزی کرده است، با طرح این پرسش که آیا برنامهریزیشهری بر اساس آنچه که قرار بوده، پیش میرود یا خیر؟ گفت: همان اتفاق و بلایی که بر سر سند چشمانداز ۲۰ ساله کشور افتاد همان گرفتاری و مشکل را چشمانداز شهر تهران پیدا کرد که البته هرکدام با علل مربوط به خودشان رخ داد.
مشاور مجمع تشخیص مصلحت نظام با یادآوری اینکه در سند چشمانداز مصوب سال ۸۴ قرار بر این بود که شهرهای ایران به گونهای مدیریت شوند که تا سال ۱۴۰۴ به کشوری نمونه در منطقه با شاخصهای شهری تبدیل شود، افزود: با کمال تاسف، هیچکدام از اهداف سند چشمانداز توسعه محقق نشد و در همین رابطه نیز شاهد بودیم که چندی پیش در اتاق بازرگانی از ۶ ابَرچالش بزرگ نام برده شد که اقتصاد کشور با آن روبهروست و مقام معظم رهبری نیز در بیانات خود چندی پیش اعلام کردند که اقتصاد کشور با چالشهای عمدهای روبه روست.
شهردار اسبق تهران همچنین با طرح این پرسش که آیا در مورد شهرداری تهران، چشماندازی که در طرح جامع و راهبردی مصوب سال ۱۳۸۶ محقق شد یا خیر؟ گفت: بر اساس سند چشمانداز که ۱۰ سال آن گذشته است، قرار بود تهران به شهری با اصالت و هویت ایرانی اسلامی، شهری دانشپایه، هوشمند و جهانی، شهری سرسبز و زیبا و سرزنده، شهری امن و مقاوم در برابر انواع آسیبها، شهری پایدار و منسجم و مناسب با ساختاری برای سکونت و فعالیت، شهری روان با رفاه عمومی و زیرساختهای مناسب، کلانشهری با عملکردهای ملی و جهانی، و با اقتصادی مدرن و مرکزیت امور فرهنگی، علمی و پژوهشی تبدیل شود.
الویری ادامه داد: بر اساس سند چشمانداز توسعه قرار بود تهران حداقل یکی از سه شهر مهم و برتر منطقه آسیای جنوب شرقی باشد و مطابق با آن باید در سال ۱۴۰۵ تهران به این مرحله رسیده باشد. علیالقاعده ما باید نیمی از مسیر را رفته باشیم.
وی با اشاره به اینکه در شورایشهر تهران نیز دو برنامه ۵ ساله تصویب شد که هماکنون در برنامه ۵ ساله دوم به سر میبریم، گفت: چالشهای شهر تهران را به ۸۰ چالش و ۶ سرفصل کلی تقسیم کردهام که بخشی از آنها شامل پرسش به این سوالات است که آیا در مورد چالشهای طبیعی و مقاومسازی در برابر زلزلهای که محتمل است اقدامهای لازم انجام گرفته است؟ در زمینه مقابله با آلودگیهوا و مسائل زیستمحیطی گامهای موثری برداشته شد؟
این صاحبنظر حوزهشهری ادامه داد: متاسفانه تعداد روزهای ناسالم و رشد محسوس آن نشان میهد در این مورد کاملا ناموفق عمل کردیم. همینطور ساخت و سازهای شهری نشان می دهند که بر اساس طرح جامع و تفصیلی مصوب سال ۸۶ جلو نرفتیم.
وی بخش عمده ای از مشکلات پیش روی شهرهای کنونی و به ویژه تهران را به درآمد هزینه شهرداری مرتبط دانست و گفت: یکی از چالشهای شهرهای کنونی این است که در حال حاضر، شهرداری از نظر منابع درآمدی با مشکل روبه رو است. اگرچه بحث درآمد پایدار همواره مطرح بوده اما آمار و ارقام نشان می دهد که اتفاق خاصی در این زمینه رخ نداده است.
الویری با ارایه نمونهای گفت: در ۱۰ ماهه سال ۹۵ میزان کل درآمد شهرداری ۱۰ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان بوده است و درآمد حاصل از ساخت و ساز ۵ هزار و ۴۶ میلیاردتومان بوده است. بدین معنا تقریبا نیمی از درآمد شهر مربوط به ساخت و ساز است. کل درآمد سال ۹۴ برابر ۱۷ هزار میلیاردتومان بوده است که درآمد حاصل از ساخت و ساز، ۸ هزار و ۵۸۰ میلیاردتومان بوده است. اینها نشان میدهد که شکنندگی درآمد و تکیهکردن بر درآمد ناپایدار در شهر تهران وجود دارد. علاوه بر آن این تقسیمبندی بین ساخت و ساز و سایردرآمدها که سایر درآمدها نیز عمدتا به فروش مایملک و فروش داراییها مرتبط است نشان میدهد که درآمد شهرداریها، پایدار نیست.
مشاور مجمع تشخیص مصلحت نظام تصریح کرد: با درآمدهای ناپایدار، بسیاری از پروژهها معوق میمانند، کارها تعطیل میشوند و بنابراین نمیتوان به اهداف موردنظر در سند چشمانداز دست یافت.
وی افزود: ماجرای درآمد ناپایدار شهرداری در دو کفه درآمد و هزینه قابلبررسی است. بدینمعنا ما در برابر درآمد ناسالم و ناپایدار، سیل صعودی هزینهها را در داخل شهرداریها داریم. به عنوان مثال در مورد تعداد نیروی انسانی که در شهرداری کار میکنند آمار اینگونه است که جمع کل نیروی شهرداری کل تهران ۴۱ هزار نفر نیروی انسانی در سال ۸۴ در شهرداری مشغول به کار بودند. در سال ۹۵، این تعداد به ۶۳ هزار و ۴۳۵ نفر رسیده است. یعنی رشد تعداد نفرات را داریم. اینها در حالی است که بر اساس برنامههای کنوانسیون علیالقاعده بایست این مقدار، روند کاهشی پیدا میکرد. درحالیکه عملا چنین اتفاقی رخ نداد.
الویری با یادآوری گزارشی که چندی پیش از سوی سازمان بازرسی کل کشور منتشر شد که ۴ هزار و ۲۰۰ نفر فقط در مترو در فاصله سالهای ۹۱ و ۹۲ به کار گرفته شدند، گفت: آمار منتشرشده، بسیار نگرانکننده و قابلتعمق است.
پروژههای شهری فاقد مطالعات لازم هستند
شهردار اسبق تهران با طرح این پرسش که آیا پروژههایی که هماکنون در حال انجام است منطبق با برنامههای سند چشمانداز هستند یا خیر؟، گفت: گزارشهای مختلف و اعتراضات فراوانی از شورای شهر مطرح میشود مبنی بر آنکه پروژههایی که اجرا میشوند در اولویت شورایشهر و شهرداری نیستند اما در عینحال، انجام میشوند. همچنین، گزارشهای مختلفی میرسد که بسیاری از پروژههایشهری، مطالعات لازم را ندارند و به همین دلیل نیز، اعداد و ارقامی که در مورد یک پروژه اعلام میشود، اعداد و ارقام مختلفی است.
الویری ادامه داد: هزینه پل طبقاتی صدر از آن دست پروژههایی است که ارقام مختلفی در مورد آن اعلام شده است. علت این است که از منابع مختلفی استفاده شده و مثلا ۸۰ هزار مترمربع اراضی عباسآباد فروخته و از آنجا نیز تامین شده، بخشی نیز مصوبه شورای شهر بوده و بخشی از هزینههای تامین ساخت آن از جاهای دیگر تامین شده است و به همین دلیل نیز اعداد و ارقام ثابتی در مورد پروژهها عموما اعلام نمیشود. بنابراین نامشخص بودن و بیتوجهی به اولویتهای پروژهها، مسائل مربوط به مناقصهها و مزایدهها از جمله مواردی است که میتواند موردتوجه قرار بگیرد.
مناقصهها و مزایدههای شهرداری شفاف نیست
وی در نتیجهگیری سخنان خود گفت: شهرداری تهران هم از نظر منابع و درآمدها شکننده است و به درآمد پایداری دست نیافته است و هم از جهت هزینهها، طبقهبندی نمیشود و منطبق بر سند چشمانداز نیست. در عینحال، انجام پروژهها نیز گران تمام میشود. به این دلیل که مزایدهها و مناقصهها روشن و شفاف نیست.
الویری تصریح کرد: در حال حاضر، بسیاری از پروژههای شهری ۳۰ تا ۴۰ درصد بالاتر از قیمت واقعی آن انجام میشوند. به همین دلیل نیز لازمه رسیدن به سند چشمانداز تکیه کردن به درآمدهای پایدار و همچنین چابک سازی شهرداری و کاهش هزینهها است تا بتواند در جهت سند چشمانداز حرکت کند.
وی در بیان پیشنهادهای خود برای آنکه رسیدن به سند چشمانداز یا نزدیکشدن به برخی از اهداف تعیینشده در آن، گفت: بازنگری در اسناد بالادستی، تفکیک نگاه مدیریت محلی با مدیریت ملی در لایحه مدیریتشهری که قرار است به مجلس برود و تقویت شورای شهر با انتخاب نیروهای متخصص دانشگاهی و همچنین افراد با تجربه از پیشنهادهای من برای رسیدن به اهداف سند چشمانداز است.
شهردار اسبق تهران ادامه داد: اگر ما در جهتی پیش برویم که شهرداری را متولی تمامی امور شهر بدانیم و نه فقط بخشی از آن، آن زمان، بسیاری از مشکلات حل میشوند. در حال حاضر مشکلی که ما داریم این است که بسیاری از فعالیتهایی که در داخل شهرها انجام میشود نه توسط شهرداری که توسط دولتملی است در حالیکه در دنیا مرسوم است که اینکارها را شهرداری انجام دهد. اما در ایران بهرغم آنکه از بودجه عمومی استفاده میشود خدمات مناسب شهری توسط شهرداری برای مردم ارایه نمیشود.
شورایشهر از شورای شهرداری به شورایشهر واقعی تبدیل شود
وی تاکید کرد: شورایشهر باید از وضعیت شورای شهرداری به شورای شهر واقعی تبدیل شود و مسئولیتاش در حد یک پارلمان محلی باشد. همانطور که یک شهر کوچک تمامی امور خودش همچون آموزش، آب، برق، تلفن و نظایر آنها را خود حل و فصل میکند، مجموعهشهری نیز باید این مسئولیتها را بپذیرد و همه مسئولیتهایی از این دست باید از ناحیه حکومت مرکزی به دولت محلی واگذار شود. شورای شهر نیز باید در حد پارلمان محلی جایگاه خود را پیدا کند.
الویری افزود: لایحه مدیریت شهری که قرار است به مجلس داده شود باید با نگاه تفکیک مدیریت محلی و مدیریت ملی باشد. بازنگری و توجه به انتخابات شورای شهر چه در شهر تهران و چه در جاهای دیگر و تقویت شورای شهر برای جایگاهی که دارد میتواند مفید باشد. اگر ما جهتگیری شهر و انتخابات را به این سمت و سو ببریم که این پیشنهادها را بدون جهتگیریهای سیاسی مدنظر قرار دهد، موفق خواهیم شد.
شهردار اسبق تهران ادامه داد: باید تلاش کنیم کسانی وارد شورای شهر شوند که تخصص لازم را داشته باشند. مساله دوم این است که تجربه کاری داشته باشند. بدین معنا ما فردی تنها آکادمیک برای شورای شهر نمیخواهیم بلکه فرد موردنظر باید تخصص لازم در امور شهر داشته باشد و هم از تجربه عملی برای کاری که باید در سطح شهر انجام دهد، برخوردار باشد. سومین موضوعی که باید مورد توجه قرار گیرد این است که فرد مورد نظر باید سلامت و پاک دستی داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه اقتصاد ایران، اقتصاد شفافی نیست، گفت: عدمشفافیت در زمینه اقتصاد، زمینه ایجاد میکند که اگر فردی حتی تخصص و تجربه هم داشته باشد در معرض خطا یا در معرض خریده شدن توسط مدیران قرار بگیرد؛ آفتی که هماکنون برخی از سازمانها و مراکز را تهدید میکند.
الویری تاکید کرد: امیدوارم با تقویت شورای شهر ما بتوانیم به طرف سالمسازی شورای شهر برویم. /
نظر شما