به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی به نقل از خبرآنلاین، شهرداری تهران، جمعه، ۲۰ اسفند ۹۵ سازه زیرزمینی وسط میدان ولیعصر را افتتاح کرد. سازه‌ای که نام «ایوان انتظار» را برایش انتخاب کرده‌اند. مدیران شهری به این ساختمان، پلازا می‌گویند و کسبه اطراف، نامش را پاساژ گذاشته‌اند.
به‌هرحال هفت طبقه است، ورودی اصلی ایستگاه میدان ولیعصر در خطوط سه و شش است و البته شهرداری فضایی را به فعالیت‌های فرهنگی اختصاص داده. این در حالی است که واحدهای تجاری هم در این سازه زیرزمینی پیش‌بینی شده است. شهرداری تهران گفته با این پروژه اولویت را به پیاده‌ها داده. معاون شهردار گفته است: «پلازا به میدانی که جهت تسهیل عبور و مرور و استفاده بهتر از محیط شهری ساخته شده، گفته می‌شود. این بنا دعوت‌کننده مردم است و معماری آن سادگی، بی‌تکلفی و در‌عین‌حال خلوص و زیبایی را القا می‌کند»
البته شهردار هم گفته است: «این میدان با افتتاح ایوان انتظار یک فرصت بزرگ اجتماعی و فرهنگی را در تهران فراهم می‌کند. به‌این‌ترتیب مترو از حالت صرف حمل‌ونقلی خارج و ایستگاه‌های آن مخصوصا ایوان انتظار میدان ولیعصر (عج) به یک مرکز اجتماعی و فرهنگی تبدیل می‌شود که این فضا می‌تواند محل برپایی نمایشگاه‌ها و فعالیت‌های هنری باشد».
اما محمد حقانی، رئیس کمیته محیط زیست شورای اسلامی شهر تهران، انتقادات تندی به این ساختمان زیرزمینی دارد. او دراینباره به خبرآنلاین می‌گوید: پلازا، یک فضای باز عمومی است که در آن عنصر پیاده نسبت به عنصر سواره ارجحیت دارد؛ اما سؤالی که در‌این‌میان مطرح می‌شود، این است که آیا بردن عابران پیاده به زیر زمین در این میدان، به معنای آن است که پیاده‌ها نسبت به سواره‌ها اولویت دارند؟
او می‌گوید: پاسخ به این پرسش قطعا منفی است، هنگامی که تراز منفی یک به عبور عابران پیاده اختصاص پیدا کند و پیاده‌ها به زیر زمین منتقل شوند تا تراز هم‌سطح برای خودروها خلوت شود؛ یعنی سواره‌ها نسبت به پیاده‌ها ارجحیت دارند.
وی گفت: وقتی عابران پیاده را در زیرگذر چهارراه ولیعصر(عج) و پلازای میدان ولیعصر(عج) به زیر زمین منتقل می‌کنیم؛ اما برای خودروها در معبری مانند بزرگراه طبقاتی صدر، علاوه بر امکان تردد هم‌سطح، حرکت بر فراز زمین را نیز با صرف هزینه گزاف ممکن می‌کنیم، این به آن معناست که رویکرد مدیریت شهری، اولویت سواره‌ها نسبت به پیاده‌ه است.
سازه میدان ولیعصر) عج(بیشتر شبیه «زیرگذر» است
به عقیده رئیس کمیته محیط‌زیست شورای‌شهر تهران پلازای میدان ولیعصر(عج) بیشتر از آنکه شبیه یک فضای باز عمومی باشد، به زیرگذر عابر پیاده شباهت دارد و نقش آن به‌عنوان زیرگذر پررنگ‌تر است، این سازه به شکلی طراحی شده که عابران از سطح میدان، به جای مشاهده و درک آنچه زیر سطح میدان اتفاق افتاده، نرده می‌بینند.
حقانی می‌گوید: معابر پیاده‌رو و خطوط دوچرخه‌سواری از شاخص‌های «شهر پایدار» و انبوه عابران و دوچرخه‌سوارانی که با آرامش، ایمنی و نشاط در سطح شهر تردد می‌کنند، نیز از ویژگی‌های «شهر شاد» محسوب می‌شود، سؤالی که دراینباره مطرح می‌شود، این است که شهر تهران با مؤلفه‌های یک «شهر پایدار» یا یک «شهر شاد» چقدر انطباق دارد؟
او گفت: شهر توسعه‌یافته، شهری است که در برنامه‌ریزی‌ها و پروژه‌های شهری، اصل و محور کار، شهروندان هستند، نه خودروها. به شهری توسعه‌یافته می‌گویند که به جای اینکه شهر و معابر شهری در خدمت سرعت بیشتر سواره‌ها باشند، امکان حرکت ایمن و روان‌پیاده‌ها را فراهم کنند.
مقصد تهران، «شهر خودرومحور» است
رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران معتقد است که پایتخت به سمت انسان‌محوری حرکت نمی‌کند. امکانات و تسهیلات گسترده برای تحرک، مکث و توقف عابران پیاده، نشان‌دهنده رشد یک شهر و حرکت آن شهر در مسیر شهر انسان‌محور است؛ اما رویکرد پروژه‌های شهری تهران به نفع خودروها و در جهت حرکت در مسیری است که مقصد آن به شهر خودرومحور ختم می‌شود.
حقانی دراینباره می‌گوید: وقتی عابران پیاده را به زحمت می‌اندازیم و آنها را به‌ناچار به زیر زمین می‌بریم، این به معنای آن است که روی زمین را خلوت می‌کنیم تا خودروها با سرعت بیشتر و زحمت کمتری تردد کنند؛ اولین مفهومی که از این اقدام استنباط و به ذهن متبادر می‌شود، آن است که در اجرای پروژه‌های شهری، سواره‌ها مقدم بر پیاده‌ها هستند.
او گفت: در شهر شلوغ و متراکم تهران، چاره‌ای نداریم جز آنکه نسبت به توسعه زیر‌سطحی اقدام کنیم. نکته‌ای که در‌این‌میان وجود دارد، آن است که توسعه زیر‌سطحی باید با هدف انتقال بخشی از حمل‌ونقل سواره به زیرزمین باشد تا حرکت پیاده بر روی زمین در جریان باشد، نه اینکه عابران پیاده را به عمق زمین منتقل کنیم.
تهران؛ شهر سواره‌هاست، نه پیاده‌ها
رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران با اشاره به تعریف پلازا گفت: با توجه به تعریف پلازا به‌عنوان یک فضای فراخ و مفرح شهری، سازه میدان ولیعصر(عج) بیشتر یک گذرگاه زیرزمینی به منظور دسترسی عابران پیاده است، در اجرای پروژه‌های شهری، باید توجه داشته باشیم که ایجاد ارتباط معنادار میان فضای رو‌سطحی و زیر‌سطحی بسیار مهم است و این نکته موضوعی است که در میدان ولیعصر(عج) مورد توجه قرار نگرفته است. حقانی معتقد است: هدایت عابران پیاده به زیر زمین، برای اینکه خودروها به سرعت و سهولت از روی زمین عبور کنند، نه‌تنها نسبتی با مؤلفه‌های شهر انسان‌محور ندارد؛ بلکه ویژگی شاخص شهر خودرومحور محسوب می‌شود، به شهری که خودروها در پیاده‌روها و کوچه‌پس‌کوچه‌های آن پارک می‌کنند و موتورسیکلت‌ها بی‌محابا از لابه‌لای عابران پیاده در پیاده‌روها رد می‌شوند و شهروندان پیاده در آن نه هنگام عبور از عرض خیابان امنیت دارند و نه هنگام عبور از طول پیاده‌رو، جز شهر خودرومحور چه نام دیگری می‌توان گذاشت؟
او می‌گوید: پیامی که از انتقال پیاده‌ها به زیر زمین، نه‌تنها به متخصصان امور شهری بلکه به هر ناظر آگاهی منتقل می‌شود، این است که «تهران؛ شهر سواره‌هاست، نه پیاده‌ها»، تردد انبوه خودروها و استفاده روزافزون از خودروی شخصی، ازدیاد مصرف سوخت، تشدید تراکم ترافیک و افزایش آلودگی هوا از‌جمله آثار و پیامدهای شهر خودرومحور است.
برای خودروها «فرش قرمز» پهن می‌کنند
رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران با کنایه می‌گوید: میدان ولیعصر(عج) را باید از ارتفاع و با هلیکوپتر یا از بام ساختمان‌های چند طبقه مشاهده کنیم تا متوجه شویم آن پایین چه خبر است و چه اتفاقی در این میدان رخ داده. وقتی سازه‌ای در میدان مرکزی شهر قرار دارد؛ اما نمی‌تواند با شهروندانی که از همان محل رفت‌وآمد می‌کنند، ارتباط و تعامل برقرار کند، این امر نشان می‌دهد که ملاحظات اجتماعی و فرهنگی در معماری آن نادیده گرفته شده است.
او می‌گوید: شهر انسان‌محور، شهری نیست که در آن عابران پیاده را به زیر زمین منتقل کنیم؛ اما برای خودروها «فرش قرمز» پهن کنیم. برای اینکه خودروها به‌راحتی و به‌سرعت رفت و آمد کنند، به اختصاص فضای هم‌سطح نیز به آنها اکتفا نمی‌کنیم و برای آنها بزرگراه طبقاتی نیز احداث می‌کنیم. به گفته حقانی، انتقال پیاده‌ها به فضای منهای یک و پایین‌تر و در مقابل هدایت سواره‌ها به فضای به علاوه یک در شهر تهران، متأثر از نوع نگرش و نشان‌دهنده رویکردی است که به افراد پیاده به‌عنوان «شهروندان درجه‌دو» و به افراد سواره به‌عنوان «شهروندان درجه‌یک» نگاه می‌کند./
نظر شما