به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، حجت‎الاسلام و المسلمین ابوترابی‎فرد، رئیس هیئت امنای موزه تاریخ تمدن جهان اسلام ۲۰ تیرماه، در چهارمین همایش شورای عالی هدایت فنی و اجرایی موزه تاریخ تمدن جهان اسلام گفت: امروز ما نیازمند گفت‎وگوهای جدی برای آغاز حرکتی عظیم در جهت اهداف راه‌اندازی این موزه بزرگ اسلامی هستیم.

وی با بیان اینکه باید معنای عام و روشنی از موزه ارائه شود، افزود: موزه یک معنی روشن دارد و آن هم ارائه یک واقعیت تاریخی است، از این رو باید واقعیت‏‌های تاریخ ایران و اسلام در آن به خوبی نمایش داده شود؛ تاریخ یک واقعیت است و چه بهتر است که در این موزه، تاریخ و تمدن جهان اسلام که بسیار گسترده و عظیم است را به عموم مسلمانان جهان نمایش دهیم.

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوترابی‎فرد تاکید کرد: با توجه به این مهم باید تلاش کنیم در مبانی و اصولی که برای این موضوع تدوین می‎شود به اهمیت این عنوان و سازگاری فعالیت‎هایی که قرار است انجام شود، توجه ویژه داشته باشیم، تا اگر بعدها به اساس‎نامه، نقشه راه و یا چهارچوب‎های کلی این موزه مراجعه شد با یک پاسخ اقناع کننده مواجه شوند و این فعالیت سخت و پیچیده‎ای است.

وی تصریح کرد: یکی از حوزه‎های مورد بحث این موزه باید این باشد که اگر این موزه را از دریچه شهرهای اسلامی نگاه کردیم، بتوانیم به قرآن کریم که مهمترین اصل مورد قبول هر مسلمان است مراجعه کنیم و بتوانیم شهرهای اسلامی و مسکن‎های اسلامی را با توجه به ویژگی‎های قرآنی احصا کنیم.

رئیس هیئت امنای موزه تاریخ تمدن جهان اسلام در ادامه سخنانش، شهر قزوین را نگین مجموعه باغات کشور دانست و افزود: معماری شهر قزوین الهام گرفته از آیات قرآن بنا شده است و در آن بر مولفه‎های قرآنی برای یک شهر اسلامی تاکیدات زیادی شده است. همانطور که قرآن شهرهای اسلامی را توصیف می‎کند که بیرون آنها انباشته از باغات و راه‎های آن با درختانی سر سبز پوشیده شده است، این تاکیدات در شهر قزوین به خوبی دیده می‎شود.

وی تخریب محیط زیست را بزرگترین معصیت بشر نسب به مخلوقات خداوند دانست و ادامه داد: ما فکر می‎کنیم امروز معصیت خدا تنها در بی حجابی و امثال آن است اما باید بدانیم که تخریب محیط زیست بزرگترین معصیت است چراکه عواقب این تخریب، یک جامعه را تهدید می‎کند.

پیام‎های روشن قرآن برای شهرهای اسلامی

حجت الاسلام والمسلمین ابوترابی‎فرد با بیان اینکه در قرآن پیام‎های روشنی برای شهرهای اسلامی مطرح شده است، افزود: چه خوب است که این پیام‎ها یکی از موضوعات ما در روند این همایش‎ها باشد و در تدوین اساسنامه دیده شود؛ معماری‎های قبل و بعد از اسلام، معماری تاریخ جهان اسلام در ادوار مختلف به کلی می‎تواند در این موزه مورد بررسی قرار گیرد؛ با این کار که تاکنون توسط هیچ کشور مسلمانی انجام نشده، می‎توانیم جایگاه این موزه را در میان سایر موزه‎ها به دست‎آوریم که کاری بزرگ و ارزشمند است.

ضرورت تدوین یک نقشه راه قابل دفاع

وی بر ضرورت تدوین یک نقشه راه قابل دفاع برای این موزه تاکید کرد و گفت: باید بتوانیم یک نقشه راه قابل دفاع را برای این فعالیت تدوین کنیم و در آن مراحل قدم برداشتن در مسیر را تبیین کنیم. همین موضوع نیز می‎تواند یکی از حوزه‌های قابل قبول به عنوان متون فکری این موزه و آغاز راهی در این مسیر باشد.

در بخش دیگری از این همایش، کاظم موسوی بجنوردی، رئیس دائرةالمعارف اسلامی، با بیان اینکه ایرانی‎ها از گذشته به عنوان انسان‎های موحد شناخته می‎شدند، اظهار کرد: درست است که تمدن اسلامی به پیامبر بزرگ اسلام حضرت محمد(ص) و در حجاز وحی شد و بعد از آن توسط معصومین(ع) ادامه پیدا کرد، اما به دلیل موحد بودن ایرانی‎ها، آنها نیز در به‎وجود آمدن تمدن اسلامی نقش بسازیی را ایفا کردند.

اگر ایرانی‎ها نبودند تمدن اسلامی شکوفایی چندانی پیدا نمی‎کرد

وی ادامه داد: زمانی که اسلام در حجاز معرفی شد، مردم آنها با دیدگاه توحیدی اسلام فاصله بسیاری داشتند، اما ایرانی‎ها به دلیل اینکه اسلام را در امتداد جهانبینی خودشان می‎دیدند، سعی در شکوفایی تمدن اسلامی داشتند. این فعالیت‎ها به حدی است که برخی‎ها گفته‎اند اگر ایرانی‎ها نبودند تمدن اسلامی شکوفایی چندانی پیدا نمی‎کرد.

رئیس دائرةالمعارف اسلامی تصریح کرد: همکاری ما برای این موزه می‎تواند در چهارچوب‎های علمی و روشن باشد؛ در این زمینه می‎توانیم خدماتی را ارائه دهیم. لازمه این کار این است که با اهداف شورای عالی و موزه و سازمانی که قرار است شکل گیرد بیشتر آشنا شد تا در نهایت بتوان همکاری مفیدی را ارائه کرد.

شکوفایی برای شهرهای اسلامی

بعد از این سخنان محمد سعید ایزدی، معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس شورای عالی اجرایی موزه تاریخ تمدن اسلام، گفت: امیدواریم این موزه بتواند رونق و شکوفایی را برای شهرهای اسلامی و زنده ایجاد کند. البته با توجه به مباحث مطرح شده قرار شد نام این موزه به موزه شهر تغییر پیدا کند.

وی افزود: شهر قزوین شرایطی را فراهم آورده است که امروز می‎تواند پذیرای این موزه برای نمایش تاریخ و تمدن ایران و اسلام باشد.

در ادامه مسعود نصرتی، رئیس مجمع جهانی شهرهای اسلامی، با اشاره به چگونگی ایجاد موزه تاریخ تمدن اسلام درباره اهمیت این نشست اظهار کرد: موزه تاریخ تمدن جهان اسلام در بر گیرنده بیش از ۵۴ کشور اسلامی و هزاران هزار شهر کوچک و بزرگ است که در طول قرن‏‌های بسیار، ساختار زیست و اسکان منحصر به فرد خود را یافته‌اند.

وی افزود: از آنجا که موزه تاریخ و تمدن جهان اسلام به عنوان یک سازمان بین المللی مفاهمه و تبادل آرا را بین شهرهای اسلامی ایفا می‌کند و بر محوریت تمدن اسلامی در شهرها استقرار یافته است، ضرورت دارد تا نسبت به باز شناخت مفهومی و بنیادین تمدن اسلامی اقدام کند.

به دنبال بحث‎های محتوایی در تمدن اسلامی هستیم

نصرتی بیان کرد: این موزه قرار است تفاوت‎های زیادی را با سایر حوزه‌ها داشته باشد و ما در این موزه به دنبال بحث‎های محتوایی در تمدن اسلامی در کنار سایر شهرهای اسلامی هستیم؛ امروز با توجه به اینکه جامعه اسلامی حدود یک میلیارد مسلمان دارد بحث تعریف سکونت از لحاظ شاخصه‎های شهرهای مسلمان مورد تأکید است از این رو تلاش می‌کنیم تعریفی از سکونت اسلامی داشته باشیم.

رئیس مجمع جهانی شهرهای اسلامی با بیان اینکه در شهرهای اسلامی به دنبال کیفیت زندگی هستیم ادامه داد از این رو ما به دنبال تفاوتی هستیم بین زنده بودن و زندگی کردن بر مبنای آیات قرآن، تا معین شود که شهر و شهروند چگونه باید در کنار هم قرار گیرند و اینکه شرایط معماری اسلامی با تمدن اسلامی و ایرانی چگونه در کنار یکدیگر قرار می‎گیرند.

تاکیدات قرآن بر حقوق سکونت

وی با بیان اینکه باید تاکیدات قرآن را برای حقوق سکونت مورد تاکید قرار دهیم افزود: شهرهای این حوزه تمدنی اگر چه در موقعیت‎های جغرافیایی و اقلیمی متفاوتی استقرار پیدا کرده‎اند و دارای شخصیت‎های هویتی متنوعی، به جهت برخورداری از یک انسجام محتوایی فرهنگی متاثر از باور دینی اسلامی برخوردار هستند، چیزی که به روش زیست مشترک جوامع انسانی آنها مربوط است و آن از آبشخور جهان بینی و ایدئولوژی به طور مستقیم و غیر مستقیم تغذیه می‎شود.

نصرتی با بیان اینکه باید شهرها موازی با توسعه زیرساخت‌های فیزیکی ابعاد محتوایی، هویتی و فرهنگی خود را نیز تقویت کنند، افزود: ضرورت دارد تا با اقدامی جدی از ظرفیت‎های مراکز فرهنگی بزرگ کشور همچون دایره المعارف بزرگ اسلامی در جهت غنی کردن محتوای فرهنگی شهرها یاری جست و این ظرفیت‌های عظیم را در حوزه مدیریت شهری مورد توجه و بهره برداری قرار داد.

در ادامه این سخنان رضا پوروزیری، مدیر منطقه‎ای خاورمیانه اسکان بشر سازمان ملل متحد در خصوص دلایل ایجاد این موزه سخنانی را بیان کرد و افزود: در نشست‌های قبلی راجع به چیستی شهر اسلامی و مفهوم سکونت در اسلام مطالبی را بیان کردیم که در این نشست این موارد نیز باید مورد بررسی قرار گیرد.

وی ادامه داد: سندی به عنوان منشور سکونت در سازمان ملل متحده وجود دارد یک ایرانی در نوشتن این سند و منشور نقش فعال داشته است و می‌تواند معروف‌ترین سند برای مفهوم بحث ما باشد.

حقوق سکونت از نگاه اسلام باید در جهان تعریف شود

وزیری با بیان اینکه حقوق سکونت از نگاه اسلام باید درجهان تعریف شود، گفت: تلاش می‌کنیم ابعاد این پژوهش و تحقیق را توسعه دهیم چرا که ما به این مسئله رسیده ایم که باید تعریف حقوق سکونت از نگاه اسلام را به جهان معرفی کنیم. ضرورت دارند با توجه به اینکه در سرزمین ایران اسلامی زندگی می کنیم ابعاد تمدنی و محتوایی این موزه نیز برای ما روشن شود از این رو این موزه باید چیزی فراتر از یک موزه ساده باشد چرا که می توانند پولی برای ارتباط ایران با سایر کشورهای جهان اسلام باشد.

مدیر منطقه‎ای خاورمیانه اسکان بشر سازمان ملل متحد تصریح کرد: ما باید بتوانیم بر پایه حقوق شهروندی و سکونت بر مبنا و مفاهیم اسلامی مظاهر و شواهد آن را به جامعه نشان دهیم معتقدیم که تمدن ایران اسلامی با نگاه قرآن و تاکیدات اسلامی آمیخته شده است.

موضوعات قرآنی نسبت به حقوق سکونت در جامعه بیان شود

پوروزیری ادامه داد: باید موضوعات ارزشمندی که در قرآن نسبت به حقوق سکونت مطرح شده است در جامعه بیان کنیم و این اقدام درصد و اندازه خود رقم بزنیم برای این اتفاق ضروری است که سازمان‌ها و دولت در این زمینه ورود داشته باشند.

منشور حقوق سکنا از نگاه اسلام

بعد از این سخنان احمد پاکتچی، از اعضای شورای عالی علمی مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی و عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع)، طرح محتوایی منشور حقوق سکنا را از نگاه اسلام به صورت پاورپوینت ارائه داد. این پاورپوینت به مسئله حق و عدالت از دیدگاه قرآن پرداخت و افزود: در منشور حقوق بشر، مسئله حقوق سکنا مورد تاکید است به گونه‌ای که مسئله حقوق بشر در معنای عام و حقوق اسکان در معنای خواص خودش باید به صورت بنیادی مطرح شود.

وی با بیان اینکه در سنت اسلامی مسئله حقوق بشر و حقوق سکنا به صراحت بیان شده و کمک کننده ما برای رسیدن به یک مفهوم مشترک در این زمینه است، افزود: در قرآن کریم به سطوح مختلف اسکان اشاره شده و این محل را جایی برای آرامش بیان کرده است. از این رو بین سکنا، مسکن و مکانی برای آرامش ارتباط معنا داری وجود دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع)، تصریح کرد: با توجه به نگاه قرآن و اسلام زمانی منشور ما کارآمد خواهد بود که بتوانیم به سمت الگوهای کارآمد و علمی حرکت کنیم و بر معیارهای مختلفی همچون اقتصادی، مدیریت شهری، وقف مشارکتی در تولید فضاهای عمومی، صرفه جویی و سبک زندگی اسلامی ایرانی تاکید کنیم.