به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، کامبیر مشتاق گوهری، معمار و مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان در بیست و دومین نشست ایران‌ِ‌شهر با عنوان ژئوپولتیک فرهنگی ایران عنوان کرد: منطقه غرب آسیا یعنی خاورمیانه در روزگار معاصر و دست کم از قرن ۱۹ به این سو شاهد سه اتفاق مهم مرتبط با قدرت‌های انگلیسی و آمریکایی بوده که یکی عهدنامه سایسپیکو، دیگری خروج انگلیس از خاورمیانه و سومی سند راهبرد ملی ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۱۵ است. با ورود استعمار و تقسیم امپراتوری عثمانی به کشورهای تحت نفوذ فرانسه و انگلیس نوعی مناقشات فرهنگی ایجاد شد که درنهایت به شکل‌گیری دولت- ملت‌های مدرن با نگاه به گذشته انجامید.

مشتاق گوهری ادامه داد: پس از خروج انگلیس از خاورمیانه و شکل گرفتن رقابت‌های منطقه‌ای شاهد برخوردها و ملی‌گرایی‌های عربی شدیم و درنهایت انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی رخ داد.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سیستان و بلوچستان گفت: پس از خروج آمریکا  شاهد شکل‌گیری سه ژئوپولتیک قدرت درخاورمیانه شدیم که یکی تشیع ایران است که ایران به نوعی درحال بازسازی امپراتوری گذشته خود است، دیگری متعلق به اخوان‌المسلمین است که درحوزه‌های نفوذ روم و تمدن اسلامی  بسیار پویا بود ولی با دخالت ایران درجریانات سوریه و نقش آفرینی عربستان در تغییر حکومت مصر پویایی خود را از دست داد و سومی سلفی وهابی در عربستان است که به دلیل همپیمانی با آمریکا و گفتمان تند سلفی دارای نفوذی ویژه در خاورمیانه است.

این معمار با بیان اینکه اکنون ایران و عربستان دو رقیب نهایی و قدرت ژئوپولتیک زمان فعلی درخاور میانه هستند، افزود: ایران به عنوان مفصل آسیا، اروپا و آفریقا تمدنی ویژه ولی تنها دارد و دارای ساختاری مستقل است. این تمدن بارها مورد تهاجم قرار گرفته ولی تن به تسلیم کامل نداده و توانسته حافظه تاریخی خود را حفظ کند. به عبارت دیگر ایران دارای قابلیتی تمدن‌زاست که در اندیشه ایرانشهری به آن توجه می‌شود ولی مسیر فراز و فرود را طی می‌کند و در عین استقلال التقاط‌هایی نیز داشته و دارد.

وی تاکید کرد: تمدن ایران درنهایت نه به واطیه نیروی نظامی، اقتصادی و جمعیتی بلکه به دلیل ماهیت خاص فرهنگی باقی مانده و فرهنگ یعنی زبان و ادبیات فارسی، معماری و هنرهای دیگر تضمین‌کننده بقای ایران بوده و می‌توان گفت که قابلیت‌‌های فرهنگی ایران فراتر از قدرت‌های نظامی این کشور است.

مشتاق گوهری گفت: جغرافیای ایران فرهنگی در فلاتی وسیع درمنطقه‌ای که  مهد بسیاری از اتفاقات مهم تمدن جهان بوده قرار دارد. اقلیم ویژه این سرزمین سختی‌های پایداری داشته و در دو جنگ جهانی اشغال شده است. درجریان جنگ‌های جهانی با اینکه پل ارتباطی شرق وغرب قرار گرفته و تبادل‌های فرهنگی درآن رخ داده درعین حال تا مرحله اضمحلال تمدنی پیش رفته است. اقلیم ایران روی کمربند زلزله نیز قرار دارد و بارها با خشکسالی روبه‌رو شده  و نظام اقتصادی خاصی داشته است. در این نظام ایران دردوره‌ای موزائیکی از روستاها بوده و شهرها پایتخت شاهان بوده‌اند و می‌توان گفت ایران از قدیمی‌ترین نظام‌هایی بوده که دولت متمرکز را دایر کردند. ایران دارای تنوع اقوام است که درعین حال هر قوم پیوند فرهنگی بدون گسستی با دیگر اقوام ایران دارد و تنوع قومی لطمه‌ای به هویت ملی وارد نکرده و با خود آگاهی ملی همراه بوده است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان سیستان و بلوچستان با اشاره به اینکه واژه ایران‌شهر برساخته دوران ساسانی و شکل‌گیری دولت متمرکز با احصای هویت ملی بوده است، عنوان کرد: مفهوم ایران‌ِشهری زاییده دولت متمرکز و سازماندهی کننده مفهوم ایران و انیران است. حوزه سرزمینی ایران‌شهر که بین چهار آتشکده ایران درشمال غرب، شمال شرق، جنوب شرق و جنوب غرب قرار دارد در دوره‌های مختلف با قبض و بسط‌های بین هسته متمرکز ایرانشهری تبیین شده است.

این معمار با اشاره به تمایز ایران فرهنگی و ایران سیاسی(ایرانشهر) گفت: در ایران مدرن پس از ایجاد دولت- ملت‌های جدید نوعی تلاش برای احصای هویت ملی در مفهوم ایران‌ِشهر دوران ساسانی شکل گرفتو از مفاهیم ایرانشهری برای رقابت با دولت‌های دیگر استفاده شد. در ادبیات به برتر بودن ایرانیان و رگه‌های قومی تاکید شد و ایرانیان با مفهوم پارس و مفهوم مدرن ایران خود را مطرح کردند. درعین حال لایه‌های پیوستگی فرهنگی با کشورهای همجوار در قالب آثار ادبی و معماری حفظ شده و ظرفیت ژئوپولتیکی ایران شده است.

وی تاکید کرد: ظرفیت ژئوپولتیک ایران در خاورمیانه تمرکز بر ایران فرهنگی است که حاصل پویایی قومی ما و ظرفیت پایدار فرهنگان است.

بیست و دومین نست ایران‌شهر ۱۰ مرداد در خانه گفتمان شهر و معماری(خانه‌ای از معماری وارطان) برگزار شد.