به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، کتاب الگوی مسکن مراغه با توجه به شیوه زندگی در گذر زمان (از دوره زندیه تا امروز) به همت معاونت معماری و شهرسازی، دفتر معماری، طراحی شهری و بافت‌های واجد ارزش در سال جاری (۹۶) در یکهزار تیراژ به چاپ رسید.

نویسندگان کتاب فوق، دکتر سید عباس یزدانفر دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت، زهره ناصردوست کارشناس ارشد معماری، مهسا ضرابی کارشناس ارشد معماری هستند.

در بخشی از معرفی کتاب آمده است: در سکونت­گاه­های مردم، فرهنگ اصلی­ترین عامل تأثیرگذاری در ساختار کالبدی_کاربردی آن می­باشد که ما به ازای کارکردی آن در زیست‌گاه­های فوق، شیوه ­زندگی مرکب از آداب و رسوم و بسیاری از پارامترهای دیگر است. تأثیر و تأثر ساختار کالبدی و شیوه زندگی، کیفیت مسکن را شکل می­دهد. درگذشته معماری خانه و شیوه­زندگی پارادایمی را شکل می­داد که حاصل آن رضایتمندی ساکنین ناشی از کیفیت مناسب زندگی بود. کتاب حاضر به معرفی ساختار کالبدی-کارکردی خانه­‌های مراغه از دوره سنتی تا معاصر با نگاه فوق می­‌پردازد.

در بخش نخست کتاب به توضیح مختصری در رابطه با موضوع و علل انتخاب، اهمیت و ضرورت آن پرداخته­ شده ­است. بخش دوم به معرفی چهارچوب پروژه و روش انجام تحقیق اختصاص یافته است. بخش سوم مختصری از شهر مراغه حکایت می‌­کند و در نهایت سایر بخش­ها به مطالعه­ معماری خانه در دوره­های تاریخی و شیوه­ پاسخگویی آنها به ویژگی­های بستر فرهنگی و طبیعی، با استفاده از منابع مکتوب و حضور در مکان و برداشت عینی آن در قالب زبان بیان معماری پرداخته است. مقایسه­ الگوهای کالبدی و شیوه­ زندگی در گذر زمان و سیر تغییر و تحولات مناسب و نامناسب آن پایان بخش کتاب حاضر است.

پیروز حناچی مشاور معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی در دولت دوازدهم در بخشی از مقدمه این کتاب آورده است: شهر و معماری به عنوان بخشی از بارزترین مظاهر فرهنگ یک جامعه انسانی، به‌مثابه آینه‌ای تمام قد پیش‌روی ویژگی‌های فرهنگی انسان های پدیدآورنده خود قرار دارند. شیوه تاثیر الگوهای فرهنگی بر مصنوعات انسانی در سرزمین‌هایی که مهد فرهنگ های کهن بوده و از سابقه زیست طولانی برخوردار هستند دارای پیچیدگی‌های خاصی است و سرزمین ایران با برخورداری از بیش از چندهزار سال سابقه تمدن از جمله این سرزمین هاست. علاوه بر آن تنوع طبیعی و فرهنگی فوق العاده سرزمین ایران در معماری بومی هرکدام از شهرها و به ویژة در معماری خانه به عنوان عام ترین جنبه معماری و مانوس ترین فضا برای انسان به روشنی قابل مشاهده است.

بنا بر جایگاه معماری در فرهنگ و اندیشه ایرانی و به اعتبار تاثیر ناگزیر فضا بر انسان، فضای معماری زمانی می تواند زمینه ساز رشد و تعالی انسان ها در مراتب مادی و معنوی وجود انسان باشد که در هماهنگی با باورها، ویژگی های فرهنگی و شیوه زندگی انسان ها شکل گرفته و جریان زندگی آنها را در تطابق با نیازهای آشکار و پنهان به بهترین وجه سامان دهد. این مقوله به خصوص در زمینه معماری خانه که می بایست موجد مکانی برای سکونت انسان و آرام یافت او باشد از اهمیتی مضاعف برخوردار است.

اما علیرغم برخورداری از سابقه درخشان در معماری دوره تاریخی و تنوع عظیم فرهنگی و طبیعی در عرصه سرزمین، در دوره معاصر با بناهایی مواجه هستیم که ویژگی های بستر استقرار خود اعم از ویژگی های فرهنگی و طبیعی محیط و لزوم هماهنگی با این مختصا را یکسره به فراموشی سپرده و در هم نوایی با رویه جاری در دنیای معاصر در تقلیل انسان به مراتب مادی وجود او، زمینه تنزل معماری به ساختما و سرپناه را فراهم آورده است.

در چنین شرایطی به منظور قدم گذاشتن در مسیر ارتقای کیفیت بناهای مسکونی و فراهم ساختن زمینه تحقق مفهوم سکونت، گام اول مطالعه موشکافانه معماری خانه در دوره تاریخی و شیوه پاسخ گویی آن به ویژگی های بستر فرهنگی و طبیعی هر کدام از شهرهای سرزمین است.

موضوعی که در شرایط محو تدریجی شواهد معماری دوره تاریخی، ضرورت مستندنمودن خانه های موجود و شیوه زندگی در آنها را محرز می‌نماید.

بر این اساس، معاونت معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی در راستای اقدامات ترویجی، نسبت به حمایت از سلسله پژوهشی هایی که به بررسی معماری خانه های بومی شهرهای کشور می پردازد اقدام نموده است. امید است کتاب حاضر به عنوان یکی از پژوهش های آغازین این مجموعه موردتوجه و استفاده علاقمندان به فرهنگ ومعماری ایرانی قرار گیرد.