به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، همان‌گونه كه استحضار دارید سیل از میان بلایای طبیعی سالانه به زیرساخت‌های حمل‌ونقل بیشترین آسیب را می‌رساند و وقوع سیل و خسارت‌های جانی و مالی در دو سال اخیر زنگ خطر نیاز به توجه بیشتر به این مقوله در مراحل طراحی، نظارت، اجرا و نگهداری را به صدا درآورده است. نظر بر اینكه پیشگیری یكی از چهار مرحله مدیرت بحران است و پرداختن به آن سبب می‌گردد كه مراحل آمادگی، مقابله و بازسازی از هزینه جانی و مالی كمتری برخوردار شود.
از این رو دفتر مدیریت بحران مركز تدوین مقررات، ایمنی حمل‌ونقل و مدیریت بحران معاونت حمل‌ونقل جهت افزایش اطلاعات و ایجاد هماهنگی بین سازمان‌ها و ادارات زیرمجموعه باهم و با زیر بخش‌های مرتبط وزارت نیرو، با همكاری وزارت نیرو (شركت منابع آب ایران، موسسه تحقیقات آب) و پژوهشكده سوانح طبیعی اقدام به برگزاری پنجمین كنفرانس جامع مدیریت و مهندسی سیلاب در وزارت راه و شهرسازی نمود،
ازاین‌رو پنجمین كنفرانس جامع مدیریت و مهندسی سیلاب با رویكرد پیش‌بینی و اطلاع‌رسانی در روزهای ۲۲ و ۲۳ آبان ماه سال جاری با همكاری وزارت نیرو و وزارت راه و شهرسازی در ساختمان راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران و حضور ۴۳۰ نفر شرکت‌کننده در روز اول افتتاح شد.
افتتاحیه با خیرمقدم سید عباس جزایری (دبیر کل كنفرانس و رئیس كرسی یونسكو و پژوهشكده سوانح طبیعی) و سخنرانی مهرداد تقی زاده (معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی و رئیس كارگروه تخصصی حمل‌ونقل، شریان‌های حیاتی، بلایای جوی و طوفان) آغاز شد و سر انجام با سخنرانی ستار محمودی (قائم‌مقام وزیر نیرو) و ارائه گزارش مرتضی افتخاری (دبیر علمی كنفرانس و رئیس مؤسسه تحقیقات آب وزارت نیرو) پایان یافت.
در بخش بعدی سخنرانی كلیدی همایش دو موضوع مهم مورد بحث قرار گرفت كه موضوع اول مروری بر تكمیل فرآیند مدیریت سیلاب در وزارت نیرو با سخنرانی سیف اله آقابیگی (رئیس كارگروه فرعی سیل و مدیركل مدیریت بحران و پدافند غیرعامل شركت مدیریت منابع آب ایران و رئیس شورای راهبردی كنفرانس) و در ادامه احمد مجیدی (مشاور عالی وزیر راه و شهرسازی و رئیس سابق كارگروه تخصصی حمل‌ونقل، شریان‌های حیاتی، بلایای جوی و طوفان) با موضوع مشكلات مدیریت سیل در بخش حمل‌ونقل كشور و مدیریت بحران طرح و نقاط ضعف و قوت در کشور مورد بررسی نقادانه قرار گرفت.
در بخش سوم میزگرد و نشست تخصصی با موضوع «مدیریت بین بخشی سیلاب، چالش‌ها و راهكارها» با حضور محمدعلی بنی‌هاشمی به‌عنوان مدیر نشست و مهرداد تقی زاده (معاون وزیر و رئیس كارگروه تخصصی حمل‌ونقل، شریان‌های حیاتی، بلایای جوی و طوفان)؛ جواد میبدی (مدیركل دفتر نظام‌های بهره‌برداری و حفاظت آب و آبفا) عباس رنجبر (رئیس پژوهشكده هواشناسی و علوم جو سازمان هواشناسی كشور)؛ پرویز گرشاسبی (معاون آبخیزداری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری كشور)؛ احمد مجیدی (مشاور عالی وزیر راه و شهرسازی)؛ سید عباس جزایری (دبیر كل كنفرانس و رئیس كرسی یونسكو و پژوهشكده سوانح طبیعی) برگزار شد.
در بخش دیگری از برنامه‌های روز اول كنفرانس در ساختمان راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران سخنرانی‌های علمی و مقالات در دو سالن با موضوعات زیر ارائه و در بخش پایانی روز اول از مقالات برتر كنفرانس تقدیر شد.
عنوان سخنرانی‌های علمی:
- تغییر اقلیم و اثرات آن بر بارش و سیلاب
- پیش‌بینی و اطلاع‌رسانی سیلاب
- بررسی عمده عوامل تشدید خسارات سیل در ایران و راهكارهای پیشنهادی و برنامه‌های در دست اقدام
- تحلیل مطالعات پتانسیل آسیب‌پذیری شبكه خطوط ریلی ایران در مقابل سیلاب
- بررسی علل آسیب پل‌ها و زیرگذرها در اثر سیل
عنوان مقالات:
- سیستم‌ها و روش‌های پادسیل سازی مناطق مسكونی بر اساس تجربیات و استانداردهای بین‌المللی
- بیمه، ظرفیت و راهكار نوین مدیریت ریسك در استان گلستان
- پیاده نمودن نظام مستندسازی
- راهكاری بنیادی جهت بهبود پیوسته مدیریت بحران
- اولویت‌بندی استراتژی‌های مدیریت سیلاب با رویكرد مدیریت پیش از بحران
- نقش برنامه‌ریزی منطقه‌ای در كاهش مخاطرات سیلاب رودخانه زاینده‌رود
- ارزیابی مدل‌های پیش‌بینی برای بارش‌های سیل زا در شمال ایران
- آشکارسازی بارش سنگین در شمال غرب ایران در تاریخ ۱۳۹۶/۱/۲۵
- ارزیابی مدل‌های پیش‌بینی بارش GFS و WRF در حوضه آبریز گاوشان
- تحلیل كیفی عبور سیلاب از محل پل‌های مستقر در مقاطع مركب رودخانه
- مقایسه محصولات ماهواره TRMM با برونداد مدل WRF بارش‌های تابستانه شمال غرب ایران
- ارزیابی نتایج بارش روزانه مدل GFS جهت صدور پیش هشدار سیل
- ارائه یك نرم‌افزار خبره برای پهنه‌بندی سیل
- پهنه‌بندی سیلاب ناشی از شكست سد و تأثیر آن بر پایین‌دست منطقه با استفاده از نرم‌افزار HEC-RAS.
- پهنه‌بندی سیل‌خیزی شهر همدان با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی فازی.
- بررسی تأثیر شدت بارش بر سرعت هیدروپلنینگ در آزادراه گرمسار – سمنان.
- بررسی اثر پخش سیلاب در كنترل سیلاب رودخانه دز با استفاده از مدل ریاضی مناسب.
- تحلیل فراوانی وقوع و شبیه‌سازی سیلاب رودخانه كوتر با استفاده از نرم‌افزارهای Easyfit، GIS و ...
- استفاده از داده‌های بارش بازتحلیل ERA-Intrim در شبیه‌سازی فرآیند بارش – رواناب.
- نوین‌سازی شبكه سنجش منابع آب به‌منظور مدیریت سیلاب.
- بررسی وضعیت سیل‌خیزی راه‌های كشور بر اساس سیمای حوزه‌های آبخیز.
- توسعه مدل رقومی برای تخمین خسارت سیل برساختمان با در نظر گرفتن سرعت و عمق جریان
روز دوم این همایش اختصاص به کارگاه‌های مختلف آموزشی داشت كه در دو بخش در ساختمان شركت منابع آب ایران وزارت نیرو و ساختمان وزارت راه و شهرسازی برگزار شد و بیش از ۷۰۰ شرکت‌کننده داشته است. عناوین شش کارگاه‌های آموزشی برگزارشده در وزارت نیرو: معرفی و طراحی تأسیسات كنترل رواناب موجود در شهرها، جایگاه تدوین استانداردها و ضوابط آب و آبفا در مدیریت و مهار سیلاب، اثرات توسعه شهری بر مخاطرات سیلاب و نقش سامانه هشدار سیل در كاهش آن، كنترل سیلاب ارزیابی روش‌های سازه‌ای و تحلیل هزینه‌های اجرایی، مروری بر ابزارها و تجارب پیش هشدار پایش و هشدار بهنگام سیلاب، استفاده از سنجش‌ازدور در برآورد خسارات سیلاب.
عناوین هفت كارگاه آموزشی برگزارشده در ساختمان مركزی وزارت راه و شهرسازی نیز عبارت‌اند از: به‌کارگیری فناوری‌های نوین در طراحی و توسعه سامانه پیش‌بینی و هشدار سریع سیل، مدیریت بحران و سیل، انتقال ریسك و بیمه در سوانح، معرفی تاب‌آوری زیرساخت‌ها و اقدامات سازمان ملل، ارزیابی و تعیین خسارت زیرساخت‌های حمل‌ونقل در سوانح طبیعی، نحوه تدوین طرح‌های هادی و جامع شهرسازی و جایگاه نقشه‌های خطرپذیری سیلاب در آن، آسیب‌پذیری زیرساخت‌های حمل‌ونقل جاده‌ای در برابر سیلاب و فرآیند گزارش دهی.
لازم به ذكر است شركت برخی مدعوین محترم این همایش تحت تأثیر زلزله روز بیست و یكم آبان ماه در استان كرمانشاه قرار گرفت كه دعوت‌شدگان بعدی جایگزین افراد فوق گردیدند.
جمع‌بندی كنفرانس
در جمع بندی این کنفرانس آمده است؛ طی نیم‌قرن اخیر جمعیت جهان ۲.۵ برابر شده اما رشد اقتصادی تا ۷.۵ برابر و نیاز به مصرف آب و غذا تا ۳ برابر افزایش یافته است، این موارد سبب وارد کردن حجمه زیادی به کره زمین شده که در قالب برخی طرح‌ها ازجمله فرسایش خاک، انتشار گازهای گلخانه‌ای و از بین رفتن پوشش گیاهی مشاهده می‌شود و اثرات سیل را نیز مخرب‌تر می‌کند. اینکه وقوع ۲۰۰ سیل در سال‌های گذشته بیش از ۷۰۰ میلیارد تومان خسارت به کشور وارد کرده است، هرچه آگاهی مردم بیشتر شود، کمک‌های مردمی بیشتر شده و برگزاری این همایش‌ها به‌منظور پیشگیری و افزایش آمادگی سبب کاهش خسارات مالی و جانی خواهد شد. آموزش همگانی، ایجاد سیستم‌های هشداردهنده در پهنه‌های خطرساز، ایجاد سازه‌هایی مانند سدها می‌توانند در کاهش تأثیرات مخرب سیل نقش بسزایی را فراهم کنند.
در این مورد نكات حایز اهمیت، عدم باورپذیری مسئولین امر نسبت به آسیب‌پذیری كشور در برابر سیل مورد نظر قرار گرفت، ضعف در قوانین دادرسی مدنی وزارت نیرو و برخی قوانین وزارت كشاورزی مورد اشاره قرار گرفت، مشكل استفاده از منابع مالی استان‌ها در زمان بحران‌های طبیعی و عدم وجود اعتبارات لازم جهت پیش‌بینی و پیشگیری سوانح طبیعی از موانع اساسی مدیریت بحران كشور است. قوانین در خصوص ساختار مدیریت بحران در سازمان‌ها و وزارتخانه‌های كشور وجود دارد كه متأسفانه اجرایی نشده و یا تحت تأثیر تغییرات ساختاری داخلی وزارتخانه‌ها شده است، برای نمونه ادغام وزارت راه و ترابری و وزارت مسكن و شهرسازی باعث شده برخی از دفاتر بی‌مورد تلقی شوند و دفتر مدیریت بحران راه و ترابری از یك اداره كل به یك گروه زیرمجموعه دفتر دیگری تبدیل شود كه این مشكل قانونی دارد.
بررسی مشكلات عدم هماهنگی دستگاه‌های اجرایی در مدیریت سیل
از دیگر مشكلات عدم هماهنگی دستگاه‌های اجرایی در مدیریت سیل این است كه پس از حوادث، مسئولین به‌صورت سنتی درصحنه حادثه حاضر می‌گردند و سعی در حل مشكل به‌صورت مجرد دارند. بحث بعدی عدم وجود آموزش‌های تخصصی كافی در این بخش است كه حائز اهمیت است و در پایان بحث مستندسازی در حوادث؛ كه در صورت انجام صحیح این امر باعث جبران خطاهای و امكان استفاده آیندگان از این تجربیات گردیده و در كاهش هزینه‌های مختلف باید موردتوجه قرار گیرد.
نگهداری مناسب پل‌ها می‌تواند خسارات ناشی از سیل را تا حد زیادی كاهش دهد و این مقوله نیاز به توجه بیشتر و تخصیص اعتبارات بیشتر دارد. راه‌اندازی سامانه هشدار سریع سیل در سازمان هواشناسی تا حد زیادی به كاهش خسارت سیل از طریق اطلاع‌رسانی به‌موقع كمك می‌نماید. همچنین در مرکز تحقیقات راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران مطالعات خوبی در خصوص آسیب‌پذیری شبكه خطوط ریلی در مقابل سیلاب انجام‌شده است كه می‌توان از نتایج آن در سایر زیر بخشها استفاده و یا مطالعات مشابه انجام داد.
برگزاری کارگاه‌های مشابه در سطوح مدیریتی و كارشناسی ستادی و سایر زیرمجموعه‌ها می‌تواند بسیار مفید و اثربخش باشد. به‌علاوه هماهنگی بیشتر بین معاونت‌های وزارت راه و شهرسازی خصوصاً معاونت معماری و شهرسازی سازمان‌ها و شرکت‌های متولی ساخت و بهره‌برداری راه و راه‌آهن می‌تواند تأثیر بسزایی در پیشگیری و كاهش خطرات سیلاب داشته باشد؛ و در صورت تقویت مدیریت بحران در وزارت راه و شهرسازی، این بخش می‌تواند با ایجاد ارتباط بین زیر بخشها، مشكلات موجود را تا حد زیادی حل نماید. لذا با توجه به اهمیت مبحث سیلاب برگزاری كنفرانسهای این‌چنین بسیار مؤثر است.
نظر شما