به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه وشهرسازی عباس آخوندی امروز ۲۹ بهمن ماه در هفدهمین كنفرانس بین‌المللی مهندسی حمل ونقل و ترافیك در سالن همایش‌های بین‌المللی برج میلاد ضمن اظهار خرسندی از حضور در جمع فعالان عرصه حمل ونقل به تشریح برنامه وزارت راه و شهرسازی در دو موضوع حمل ونقل چندوجهی و حمل ونقل یكپارچه پرداخت.

آخوندی گفت: اقتصادحمل ونقل موضوعی است كه بسیار مورد توجه ما بوده و هست و این بخش هنوز در ایران به طور جدی مورد توجه قرار نگرفته است و امكان ورود به این بخش به شكل جدی در ایران فراهم نیست.

وی با اشاره به اینكه پیامدهای اجتماعی توجه به اقتصاد حمل ونقل بسیار زیاد است خاطرنشان كرد: شهرهای ما در حال حاضر با دو مسئله بسیار بنیادین و جدی مواجه هستند كه آن دو مسئله عبارتند از امكان سكونت و امكان جابه‌جایی در شهرها كه ورود به هركدام بحث‌های دامنه داری را می‌طلبد.

وزیر راه و شهرسازی افزود: بحث قابلیت سكونت در شهرهای ایران و مشكلاتی كه دارند بحثی است كه بسیار در مورد آن صحبت شده است، مباحثی همچون آلودگی هوا، امكان دسترسی به مسكن مناسب و اشتغال بحث‌های دامنه‌داری هستند كه امروز به آن نخواهند پرداخت، بلكه بحث امروز و تاكید امروز من به حمل ونقل درون شهرها و حمل ونقل برون شهری اختصاص دارد.

آخوندی تصریح كرد: قطعا یكی از دلایل قابلیت سكونت در شهرهای به نظام حمل ونقل در شهرها مرتبط است زیرا اگر نظام حمل ونقل مطمئن سریع و ایمنی داشتیم وضعیت شهرهای كنونی در این حد از تمركز نبود و امروز می‌توانستیم حومه نشینی سالمی را تجربه كنیم. به همین دلیل پدیده‌ای كه امروزه با آن مواجه‌ایم پدیده‌ای معكوس در شهرهاست. بدین معنا كه پیرامون كیفیت ناظری دارد و درون شهرها به نسبت وضعیت مناسب‌تری نسبت به پیرامون دارند.

وی با اشاره به اینكه در شهرهای دنیا پیرامون از درون شهرها وضعیت مناسب‌تری دارد دلایل این موضوع را به حمل و نقل همگانی مرتبط دانست و گفت: در دهه ۶۰ تصمیم بر آن شد تا شهرهای جدید با این هدف كه از تمركززدایی در بافت‌های شهری پرهیز شود در اطراف كلانشهرها طراحی و احداث شود. متاسفانه نتیجه این شد كه شهرهای جدید پیرامون كلانشهرها بعد از ۳۰ سال هنوز نتوانستند موقعیت سكونتگاهی خود را ایجاد كنند.

وزیر راه وشهرسازی افزود: اگر قرار بود شهرهای جدید همچون هشتگرد، پرند، پردیس، اندیشه و ... ایجاد شود باید قبل از آن حمل ونقل عمومی مطمئن ایجاد می‌شد و این رابطه متقابل امكان حركت در شهرها و امكان سكونت است كه این بحث تنها مربوط به تهران نبوده بلكه در سایر كلانشهرهای دیگر نیز مطرح است.

این مقام مسئول با تاكید براینكه هنوز در شهر صدرا حمل ونقل همگانی و ریلی مناسب ایجاد نشده است گفت: بخشی از چالش‌های شهرها و چالش حمل ونقل آن‌ها به نبود حمل ونقل یكپارچه برمی‌گردد. متاسفانه هنوز در مورد حمل ونقل یكپارچه به صورت تئوری بحث‌هایی مطرح می‌شود و هنوز در سیستم مدیریت شهری یكپارچگی در دستور كار نیست.

آخوندی ادامه داد: هم‌اكنون حمل ونقل درون و برون شهری كاملا منفک از هم هستند و ارتباطی با هم ندارند. به همین دلیل مدتی است كه تمركز ما بر روی حمل ونقل یكپارچه قرار دارد و به همین دلیل مفهوم TOD را مطرح كردیم كه در تمام حوزه‌های حمل ونقلی و همچنین در حوزه بار و مسافر مصداق خواهد داشت.

عضو کابینه دولت دوازدهم ادامه داد: واقعیت این است که هرکدام از موضوعات مطرح شده بخواد مورد هدف قرار بگیرد عموما با دو مشکل مواجه است. یکی بحث نظریه و پندار غالب و گفتمان غالب در این زمینه است و دیگری هم الزامات اقتصادی اینکار است.

آخوندی یادآور شد: واقعیت این است که زیرساخت های حمل و نقلی درون و برون شهری کاملا فرسوده است و نمی توان راجع به آن اغماض کرد که این موضوع در تمامی حوزه های حمل و نقل مصداق دارد. ما هم اکنون در تمامی حوزه‌های حمل و نقل در ناوگان و زیرساخت ها با مشکلات بنیادین مواجهیم.

وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه در حوزه هوایی نیز مشکلات عمده‌ای وجود دارد، گفت: در حوزه ناوگان نیز در حوزه های هوایی، جاده ای و ریلی وضعیت غیرقابل قبولی داریم. قطعا برای ناوگان هوایی حداقل ۵۰۰ فروند ناوگان هوایی نیاز داریم. در حالیکه ۲۰۰ فروند ناوگان فرسوده با عمر بالای ۲۰ سال در کشور داریم که اینها مشکلاتی را برای کشور ایجاد می کنند.

وی ادامه داد: مشکلات فرسودگی ناوگان را در حوزه جاده‌ای نیز شاهد هستیم. هم اکنون سن ناوگان ریلی و جاده ای بسیار بالا است.

عضو کابینه دولت دوازدهم همچنین گفت: بر اساس مطالعاتی که داشتیم فقط برای توسعه حوزه ریلی به غیر از مترو نیازمند سرمایه گذاری ۲۸ میلیارد دلاری هستیم که در دوره ای پنج ساله تامین شود. اما در عمل با وضعیت بودجه عملا چنین میزانی از سرمایه گذاری عملیاتی نخواهد شد.

وی افزود: قطعا نوسازی ناوگان هوایی بالای ۵۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد. فکر می‌کنم بد نیست در این کنفرانس که یک کنفرانس بین‌المللی است این مباحث را مطرح کنیم.

آخوندی با اشاره به این مطلب که نیازمندی سرمایه‌گذاری‌هایی که برای نوسازی ناوگان مطرح می‌شود عموما در کشور به عنوان آرزو تلقی می‌شود، گفت: در فضای اجتماعی کنونی کسی حاضر به ورود به بحث جراحی اقتصادی نیست زیرا  این موضوع به اقتصاد سیاسی در ایران برمی گردد.

وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: میزان وابستگی حمل و نقل درون و برون‌شهری به بودجه عمومی کمرشکن است زیرا هم‌اکنون اقتصادی در کشور تعریف شده است که در درون خود، خوداتکایی ندارد. در حال حاضر بر اساس آمار حمل و نقل خوداتکایی نداریم. ۸۲ درصد رقم اتوبوس های BRT به صورت یارانه پرداخت می شود و اینها نشان می دهد که حمل و نقل خوداتکایی نداریم.

عضو کابینه دولت دوازدهم افزود: به نظر می رسد چنین اقتصادی قابل تداوم نیست. در حال حاضر قیمت متور بدون استهلاک اصل سرمایه مترو فقط برای عملیات جابه جایی قمیت تمام شده هر بلیت ۲۳۰۰ تومان است در حالیکه قیمت پرداختی توسط شهروندان ۵۰۰ تومان است که این معادله قابل تدوامی نیست. و این بحث در سایر شقوق حمل و نقل نیز مصداق دارد.

آخوندی همچنین  گفت: اتفاقی که در کشور رخ داد وضع موجود است. در حال حاضر عملا پولی وجود ندارد و تا زمانیکه پولی نباشد امکان نوسازی ناوگان فرسوده حمل و نقلی ممکن نیست. هم اکنون در حوزه ریلی، هوایی و جاده ای، امکان توسعه زیرساخت، امکان نگهداری عادی سالانه و نوسازی وجود ندارد.

وی تصریح کرد: حدود ۲۱۷ کیلومتر طول راه‌های کشور است که ارزش نگهداری آنها بالای ۲۰۰ هزار میلیارد تومان است. در حالیکه بودجه واقعی ما کمتر از ۲ هزار میلیارد تومان است. نتیجه این آمار فرسودگی ناوگان است.

وزیر راه و شهرسازی با اشاره به این مطلب که سخنان امروز وی توسط رسانه ها حمل بر زمزمه گران کردن حمل و نقل تلقی خواهد شد، گفت: معتقدم معادله دو طرف دارد که باید به هر دوسوی آن توجه کرد.

ضرورت حل و فصل مساله اقتصاد

وی تاکید کرد: معتقدم آخر کار باید وارد بحث اقتصاد سیاسی شویم. بدون حل و فصل مساله اقتصاد همه حرفهایی که می زنیم توصیه هایی کلی است. نمی گویم که به یکباره قیمت حمل و نقل درون شهری را واقعی کنیم. به یاد دارم که زمانی که دانشجو بودم زمانیکه بلیت اتوبوس از ۲ ریال به ۵ ریال افزایش یافت دانشجویان اتوبوس ها را چپ کرده و اعتراض خود را بدین گونه اعلام کردند.

آخوندی ادامه داد: می دانم این موضوعات عوارض اجتماعی دارد اما معتقدم نپرداختن به موضوع، صورت مساله را پاک می کند.

وی خاطرنشان کرد: اگر می خواهیم به سمت حمل و نقل ریل پایه برویم باید سالانه سرمایه گذاری در حدود ۱۰ میلیارد دلار انجام دهیم که هم اکنون با وضعیت بودجه عملا امکان چنین موردی وجود ندارد. به همین دلیل معتقدم که در حوزه دولت، مجلس و افکار عمومی نیاز به شفافیت واقعی داریم.

وزیر راه و شهرسازی یادآور شد: بهره‌برداری از فرودگاه امام به سال ۸۳ برمی گردد یعنی ۱۳ سال از بهره برداری آن فرودگاه زمان سپری شده است ولی هنوز حمل و نقل سریع و ایمن و قطار سریع‌السیر بین فرودگاه امام‌خمینی (ره) و تهران ایجاد نشده است که در این مورد نیز نیازمند چندین میلیارددلار سرمایه گذاری هستیم.

عضو کابینه دولت دوازدهم همچنین گفت: تامین سرمایه عموما باید از بهره‌بردار، پول نفت و یا بودجه عمومی تامین شود که هم‌اکنون این امکان با بودجه محقق نمی‌شود. در حال حاضر، تعریفی که از توسعه وجود دارد به این سمت و سو متمایل است که از یک طرف هزینه بهره بردار را کم کرده و هزینه دولت را افزایش دهد و از سوی دیگر با بودجه عمومی ظرفیت سرمایه گذاری وجود ندارد که در نهایت استهلاک ناوگان را به دنبال خواهد داشت.

آخوندی افزود: امیدوارم فضایی فراهم شود که بخشی از شعارهای سیاستمداران که به بودجه عمومی تحمیل می شود، موردی باشد که عدم اجرای مطلق و ایستایی مطلق بدل نشود.

وی ادامه داد: تمرکز ما در وزارت راه و شهرسازی عمدتا در دو موضوع حمل و نقل چندوجهی و یکپارچه متمرکز است. در حمل و نقل یکپارچه، حمل و نقل ریلی حومه ای را مطرح کردیم که اساسنامه آن را ارایه کردیم و مسیر آن در حال طی شدن است. همچنین در حال تعریف بحث TOD هستیم که این مهم برای تهران و پنج کلانشهر به عنوان نمونه به زودی عملیاتی و اجرایی خواهد شد.

وزیر راه و شهرسازی بحث توسعه ایستگاه ها، شیف حمل و نقل خودرو محور به ریل پایه را از دیگر مباحث موردتوجه و در دستور کار وزارت راه و شهرسازی عنوان کرد و گفت: در صدد هستیم بین دریا و ریل، حمل و نقل یکپارچه ایجاد کنیم و در این راه نیازمندیم تا حتما به سمت ریل سبک برویم.

وی تصریح کرد: باید بتوانیم ریل سبک یا تراموا را در تهران وارد کنیم. زیرا توسعه مترو، راه حل گرانی است.

آخوندی از ارتباط و تعامل مناسب بین وزارت راه و شهرسازی و شهرداری تهران خبر داد وو  گفت: حمل و نقل درون شهری و برون شهری بی معناست و باید بتوانیم حمل و نقل یکپارچه را ایجاد کنیم.

وی همچنین، تغییر نگرش و پارادایم را از راهکارهای برون رفت از وضعیت موجود برشمرد.