امیر عباسی سرپرست اداره هماهنگی ستاد بازآفرینی شهری اداره ‌کل راه و شهرسازی استان فارس در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی در خصوص پروژه‌های بازآفرینی این اداره به‌عنوان یکی از استان‌های تاریخی و دارای بافت فرسوده با توجه به قدمت استان فارس و توریستی بودن شهرهای آن، گزارشی از مهم‌ترین برنامه‌های حوزه بازآفرینی شهری ارائه داد.

روند تصویب طرح‌های بازآفرینی شهری در استان فارس

هر ساله از اواخر مهرماه برنامه سال آینده براساس اعتبارات و موافقت‌نامه‌های بین شرکت بازآفرینی شهری ایران و سازمان برنامه و بودجه تدوین می‌شود که این برنامه، برنامه اجرایی عمران و بهسازی نامیده می‌شود.

این برنامه براساس اعتبارات در نظر گرفته شده برای شهرهای مختلف استان و با تاکید بر اقدامات نرم افزاری نسبت به سخت افزاری نوشته می‌شود.  

برنامه اجرایی عمران و بهسازی طی چند مرحله در دفاتر مختلف شرکت بازآفرینی شهری ایران بررسی و پس از آن به عنوان برنامه مصوب در هیات مدیره این شرکت تصویب می‌شود و تمام فعالیت‌های اجرایی در بخش بازآفرینی استان براساس این برنامه خواهد بود.

براساس این روندکاری، در ابتدا جمع آوری اطلاعات در استان تا دی ماه انجام می‌شود، سپس این اطلاعات در اسفندماه توسط شرکت بازآفرینی شهری ایران بررسی و در نیمه اردیبهشت‌ماه در هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری مصوب و به استان ابلاغ می‌شود.

سه ماهه اول معمولا به برنامه‌های جاری پرداخته می‌شود و برنامه های جدید از سه ماهه دوم آغاز می‌شود که تقسیم بندی برنامه‌های بازآفرینی براساس سه ماهه اول، دوم، سوم و چهارم است.

سهم بافت فرسوده و ناکارآمد در استان فارس

بافت ناکارآمد شامل پنج پهنه بافت فرسوده میانی، بافت تاریخی، سکونتگاه غیررسمی، پهنه‌های شهری با پیشینه روستایی و پهنه‌های ناسازگار شهری با کاربری ناسازگار شهری است.  

باتوجه به تاکیدات مقام معظم رهبری بیشترین بخش بودجه در حوزه حاشیه نشینی صرف می‌شود که یکی از معضلات کشور است و در بخش بافت فرسوده غالبا به بسته‌های تشویقی- حمایتی، تخفیفات شهرداری و وام‌های اعطایی دولت توجه می‌شود.  

استان فارس بیش از ۱۰۰ شهر دارد که برای ۲۸ شهر با وسعت ۴ هزار هکتار مصوب کمیسیون ماده ۵ برای محدوده بافت فرسوده تهیه و تصویب شده است.

در برنامه ششم توسعه باید ۲۷۰۰ محله در کشور بازآفرینی شود که سهم هر استان سه شهر و هر شهر سه محله است که با توجه به وسعت استان فارس این تعداد افزایش پیدا کرده است.

به طور میانگین سهم بافت فرسوده در استان فارس بین ۸ تا ۱۲ درصد است و این رقم از مساحت شهرهای استان فارس فرسوده و ناکارآمد هستند.

شهر فراشبند بیشترین بافت فرسوده را دارد که بالغ بر ۷۰ درصد مساحت شهری آن جزء بافت فرسوده است.

کمترین مساحت بافت فرسوده نیز مربوط به شهر کوار است که کمتر از ۱.۵ درصد آن بافت فرسوده می‌باشد.

شهرهای مطالعه شده برای بازآفرینی شهری در استان فارس

شهرهای شیراز، مرودشت، کازرون، داراب، فسا، جهرم و نورآباد، همچنین لار در حوزه جنوب استان فارس هدف بازآفرینی قرار دارند که در این شهرها ۲۷ محله بازآفرینی می‌شوند و برای شهرهای داراب و نورآباد نیز طرح بازآفرینی تهیه شده است.

طرح‌های سه سطحی بهسازی و نوسازی بافت فرسوده برای ۱۶ شهر شیراز، مرودشت، کازرون، جهرم، فسا، زرقان، سعادت شهر، لار، لامرد، استهبان، فراشبند، فیروزآباد، گراش، آباده، اقلید، نی‌ریز تهیه شده است.

با توجه به رویکرد دولت احداث واحدهای مسکونی در قالب طرح بازآفرینی مسکونی امید در شهر شیراز، مرودشت، کازرون و لار در حال اجرا است. 

شهرهای دارای سکونتگاه‌های غیررسمی و حاشیه‌نشینی

سه شهر شیراز، مرودشت و کازرون در زمینه سکونتگاه‌های غیررسمی و مناطق حاشیه‌نشینی شناسایی شدند که دارای طرح‌های ۵ سطحی با رویکرد توانمندسازی و تاکید بر اقدامات فرهنگی به اقدامات کالبدی بوده‌اند.

اعتبار در نظر گرفته شده برای سکونتگاه‌های غیررسمی و مناطق حاشیه‌نشینی برای سال ۹۷، ۱۹ میلیارد تومان است.

در محله سعدی شیراز که دارای سکونتگاه غیررسمی و بافت فرسوده است، دفتر خانه محله براساس پیشنهاد مشاور راه‌اندازی شده که کلاس‌های مختلف آموزشی را برگزار می‌کند و در هر محله‌ای خانه محله راه‌اندازی شده و فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی انجام می‌شود.

اقدامات صورت گرفته در حوزه بازآفرینی شهری تاکنون

احداث کتابخانه، ساختمان خانه محله، تکمیل ورزشگاه و زیرسازی و آسفالت معابر محله سعدی، احداث کتابخانه، ساختمان خانه محله، کارگاه مشاغل خانگی و زیرسازی و آسفالت معابر محله سهل آباد، احداث خانه محله و ورزشگاه در محله مهدی آباد، زیرسازی و آسفالت محلات شیخ علی چوپان و ده پیاله و طرح ساماندهی گذر سنگ سیاه شامل اجرای سر در ورودی، بهسازی بدنه و کف سازی گذر، مرمت چندین خانه اجد ارزش، مرمت بناهای مهم گذر( مسجد مشیر، بقعه بی بی دختران و آرامگاه سیبویه) و احیای جلوخان مسجد مشیر با رویکرد بازگرداندن جریان زندگی به بافت تاریخی از اقدامات انجام شده در حوزه بازآفرینی شهری است که حدود ۲۴ میلیارد تومان نیز سهم اعتبارات بازآفرینی در سال ۹۷ است.

پروژه‌های در دست اجرای ستاد بازآفرینی شهری استان فارس

احداث خانه محله گود شیری با پیشرفت فیزیکی ۵۰ درصد، احداث خانه محله دباغی با پیشرفت فیزیکی ۳۰ درصد، احداث خانه محله گلکوب با پیشرفت فیزیکی ۳۰ درصد، احداث بخشی از شبکه آب و فاضلاب مهدی آباد با پیشرفت فیزیکی

۹۰ درصد، احداث خانه محله ده پیاله با پیشرفت فیزیکی ۴۵ درصد، بدنه‌سازی محور سنگ سیاه در محله سنگ سیاه با پیشرفت فیزیکی ۹۰ درصد و احداث مجموعه فرهنگی مرودشت با پیشرفت فیزیکی ۷ درصد، از پروژه‌های در دست اجرای این ستاد است. 

پروژه‌های احداث زورخانه در محله سهل آباد، احداث مجتمع فرهنگی ورزشی شیخ علی چوپان، احداث مرکز فرهنگی و مرکز جامع معلولین در کوشک میدان و احداث خانه محله مرودشت در حال برگزاری مناقصه هستند.

احداث مجموعه ورزشی مرودشت نیز در حال انعقاد قرارداد است و احداث پارک کودک در کازرون نیز در مرحله تجدید مناقصه قرار دارد.

طرح‌های قابل افتتاح برای سال ۹۷

احداث و اصلاح شبکه روشنایی معابر محلات حاشیه نشین مرودشت با پیشرفت فیزیکی ۹۰ درصد و با اعتبار ۳۰۰ میلیون تومان و احداث سالن‌های ورزشی چندمنظوره در جهرم با پیشرفت فیزیکی ۸۰ درصد با اعتباری در حدود ۲ میلیارد تومان از پروژه‌های قابل افتتاح تا پایان سال ۹۷ است. 

طرح‌های قابل بازآفرینی در استان فارس

رئیس جمهور بر بازآفرینی مجموعه سعدیه در خور عظمت نام سعدی و وزیر راه و شهرسازی بر بازآفرینی مجموعه چندعملکردی زندیه در سفرهای استانی تاکید کردند. 

پروژه سعدیه نیز به دو قسمت تقسیم شد که قسمت جنوبی سعدیه بر عهده اداره کل راه و شهرسازی استان و قسمت جنوب شرقی آرامگاه بر عهده شهرداری است که مصوبه کمیسیون ماده ۵ دارد و به زودی عملیات اجرایی آن آغاز می‌شود. 

برای محله زندیه نیز شرکت بازآفرینی شهری ایران مسابقه طراحی برگزار کرد که بیش از ۵۰ شرکت‌‌ ایرانی با همکاری شرکت‌های بین‌المللی در مرحله اول مسابقه حضور داشتند که در نهایت یک طرح پذیرفته شد و در حدود ۳ هکتار زمین توسط اداره‌کل راه و شهرسازی تملک شد و با توجه به اینکه محدوده طرح ۸ هکتار است، پنج هکتار باقیمانده نیز توسط شهرداری تملک می‌شود و عملیات عمرانی آن اجرا خواهد شد. 

طراحی مجموعه رودخانه خشک( رودخانه خرمدره) در مجموعه‌های بافت شهری در حوزه بازآفرینی برای سال ۹۷ پیش‌بینی شده است، همچنین در نظر داریم طرح بازآفرینی کارخانه روغن نباتی نرگس شیراز صورت بگیرد که در محدوده محور گردشگری شهر شیراز قرار دارد اما تاکنون وارد دستور کار نشده است. 

فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی صورت گرفته برای مناطق حاشیه نشین و محلات هدف بازآفرینی

این فعالیت‌ها با رویکرد ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی صورت گرفته است که شامل برگزاری مانور ایمنی در برابر زلزله وبلایای طبیعی در محلات هدف بازآفرینی، برگزاری مانور زلزله و اطفای حریق در محلات هدف بازآفرینی، برگزاری هشت مانور آموزشی جهت پیشگیری از خطرات چهارشنبه سوری در مدارس مختلف محلات هدف بازآفرینی، انعقاد تفاهم‌نامه همکاری مشترک با اداره کل اتباع امورخارجه، دانشگاه هنر شیراز، هلال احمر فارس و فنی‌وحرفه‌ای فارس، برگزاری جشنواره مسابقات ورزشی و اوقات فراغت بانوان خانه محلات شیراز و برگزاری مسابقات آشپزی خانه محلات هدف شیراز هستند.