به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، سحر تاجبخش رئیس سازمان هواشناسی کشور و معاون وزیر راه و شهرسازی در نخستین نشست خبری خود که چهارشنبه، پنجم تیرماه در محل این سازمان برگزار شد، با اشاره به‌ضرورت و اهمیت به‌کارگیری نیروی متخصص در حوزه هواشناسی گفت: حتی فارغ‌التحصیلان دانشگاهی پس از ورود به سازمان هواشناسی نیازمند دوره‌های آموزشی سه تا ۹ ماهه هستند.
وی دیده‌بانی و پیش‌بینی را دو وظیفه عمده هواشناسی خواند و با اشاره به حیطه‌های کاربردی هواشناسی، گفت: هم‌اکنون آموزش‌های آکادمیک، کمک چندانی به این دو وظیفه نمی‌کنند؛ بنابراین در سازمان هواشناسی دوره‌های آموزشی دوباره برای همکاران در نظر می‌گیریم و آموزش‌ها را باهدف کاربردی اجرا می‌کنیم.
تاجبخش، تجهیزات، اطلاعات و داده را سه رکن مهم در هواشناسی کاربردی خواند و بابیان اینکه داده‌های موردنیاز برای دیده‌بانی هواشناسی در کشور از طریق، چهار هزار ایستگاه هواشناسی با کاربری‌های مختلف در کشور تأمین می‌شود، گفت: برای انجام پیش‌بینی‌های بهتر هوای کشور، افزون بر داده‌های این ایستگاه‌ها از داده‌های شبکه بین‌المللی GTS استفاده می‌کنیم.
رئیس سازمان هواشناسی را"GTS"شبکه‌ای بین‌المللی متشکل از سازمان‌ها و نهادهای هواشناسی کشورهای مختلف خواند و گفت: از طریق این شبکه به تمام داده‌های هواشناسی در دنیا دسترسی داریم و البته سایر کشورهای عضو نیز به داده‌های هواشناسی کشورمان دسترسی دارند.
برای توسعه و به‌روزرسانی مدل‌ها نیازمند ابرکامپیوترها هستیم
وی با اشاره به اینکه خروجی مدل‌های هواشناسی که با کمک این داده‌ها شکل می‌گیرد، یکی از ابزارهایی است که در مراکز پیش‌بینی استفاده می‌شود، گفت: هراندازه که صحت خروجی مدل‌های هواشناسی بهتر باشد، ابزار کمکی برای پیش‌بینی وضعیت هوا بهتر خواهد بود؛ اما برای اجرای مدل‌های عددی کوتاه و بلندمدت احتیاج به ابرکامپیوتر داریم؛ البته اولین ابرکامپیوتر در سازمان هواشناسی استقرار یافت و همچنان نیز این ساختار را در سازمان داریم و پیش‌بینی‌های عددی را روی آن اجرا می‌کنیم اما برای توسعه و به‌روزرسانی مدل‌ها نیازمند تقویت این بخش هستیم.
وی در بخش دیگری از این نشست به عضویت ایران در شورای اجرایی سازمان جهانی هواشناسی پرداخت و بیان کرد: شورای اجرایی سازمان هواشناسی از ارکان سازمان جهانی هواشناسی است که ۱۹۴ عضو دارد و از این میان تنها ۲۷ کشور به همراه ۱۰ عضو خود این سازمان در شورای اجرایی انتخاب می‌شوند و دارای حق رأی هستند.
رئیس سازمان هواشناسی گفت: کشورهای ایران، عربستان، هند، چین، ژاپن و کره جنوبی از منطقه دوم، کاندید عضویت در شورای اجرایی شدند و پس از یک سری مذاکرات بسیار سنگین و بدون توافق هر شش کشور برای رأی‌گیری به فروم اصلی رفتند و ایران در دور دوم با کمک و حمایت وزارت راه و شهرسازی، وزارت امور خارجه و نمایندگی ایران در ژنو پس از حدود ۱۵ سال موفق به کسب آخرین کرسی منطقه آسیا شد.
وی مستند و اجرایی کردن تصمیمات سازمان هواشناسی جهانی را ازجمله وظایف شورای اجرایی خواند و افزود: شورای اجرایی هواشناسی، متشکل از نمایندگان کشورهای مناطق شش‌گانه سازمان هواشناسی جهانی است؛ ایران عضو منطقه دوم آسیا است و پنج صندلی در شورای اجرایی برای اعضای این گروه لحاظ شده است که یک صندلی برای رئیس گروه( کشور امارات در حال حاضر) و پنج صندلی برای سایر کاندیداها است.
صحت پیش‌بینی‌های بلندمدت هواشناسی در حدود ۷۰ درصد است
معاون وزیر راه و شهرسازی بابیان اینکه شرایط دمایی با توجه به تغییرات اقلیمی رو به افزایش و بررسی‌ها حاکی از افزایش دمای ۰/۴ درصدی به‌صورت میانگین در کل کشور است، گفت: این عدد بیانگر افزایش دما در سال آبی جاری است (مهرماه ۹۷ تا تیرماه 98) و بدین معناست که در این بازه میانگین دمای کل کشور محاسبه و با میانگین دمای ۳۰ ساله مقایسه شده است.
رئیس سازمان هواشناسی با اشاره به تداوم افزایش دما در فصل پاییز، اظهار کرد: پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که بارش در پاییز حدود ۱۰ درصد بیشتر از نرمال برای کشور است.
وی صحت پیش‌بینی‌های بلندمدت ملی و بین‌المللی را در حدود ۷۰ درصد عنوان کرد و گفت: نمی‌توانیم تنها به اتکای یک پیش‌بینی هواشناسی تمام منابع کشور را مدیریت کنیم؛ بلکه باید با نگاهی جامع این موارد را در گوشه ذهن داشته باشیم و سناریوها و منابع مختلف را لحاظ کنیم.
رییس سازمان هواشناسی بابیان اینکه هواشناسی نیز مانند هر سازمانی باید برنامه‌های توسعه‌ای داشته باشد، گفت: اگر پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی در سیل فروردین‌ماه وجود نداشت تعداد تلفات بسیار بیشتر بود؛ زیرا بارش‌های شدید و طغیان رودخانه‌ها در منطقه زاگرس بسیار عظیم بود و اگر تخلیه مناطق بر اساس پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی صورت نمی‌گرفت، بیش از هزار کشته در این سیل می‌دادیم.
تاجبخش بابیان اینکه پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی در ایام سیل فروردین‌ماه پیش‌بینی‌های خوبی بود، گفت: نمی‌توانیم از مخاطرات جلوگیری کنیم بلکه اقدام مهم و مؤثر مدیریت این مخاطرات است که پیش‌بینی هواشناسی یک بخش از این فرآیند است. قطعاً سازمان هواشناسی نیز اگر مانند هر سازمان دیگری هر چه تجهیزات به‌روز و مدرن‌تر و نیروی انسانی قوی و مجهزتری داشته باشد، پیش‌بینی‌های بهتری می‌تواند ارائه کند.
برای پیش‌بینی نقطه‌ای سیلاب باید سامانه‌ای جامع و ملی داشته باشیم
وی بابیان اینکه پیش‌بینی سیلاب به شکل‌های مختلف می‌تواند انجام شود، گفت: برای نمونه اگر مخاطب ما مدیریت منابع آب پشت سدها باشد ما نیازمند پیش‌بینی نقطه‌ای هستیم؛ خوشبختانه برای حوزه کرخه و کارون در سیل فروردین‌ماه پیش‌بینی نقطه‌ای انجام داده‌ایم اما اگر این دست پیش‌بینی‌ها را بخواهیم به‌کل کشور بخواهیم تعمیم دهیم باید سامانه‌ای جامع و ملی داشته باشیم که تمام حوزه‌های آبریز کشور را پوشش دهد که نیازمند تجهیز و توسعه در این زمینه هستیم و عملکرد و فعالیت همکارانم در هواشناسی را در سیل اخیر زیر سؤال نمی‌برد اما اگر بخواهیم مدیریت سیلاب نقطه‌ای را برای هر سیلابی که در کشور اتفاق می‌افتد داشته باشیم باید بتوانیم سامانه‌های نقطه‌ای را در تمام یا حداقل حوزه‌های آبریز اصلی کشور برقرار کنیم. به این منظور برنامه‌ای را به هیئت دولت تقدیم کرده‌ایم که خوشبختانه پذیرفته‌شده است و امیدواریم با توجه به اعتباراتی که در اختیارمان قرار می‌گیرد سامانه‌ها و نیروی انسانی را برای خدمت‌رسانی بهتر تجهیز کنیم.
تاجبخش با اشاره به اینکه در خرید تجهیزات و فناوری‌های خارجی روز دنیا در حوزه هواشناسی همچون بسیاری از حوزه‌های دیگر با مشکل تحریم مواجهیم، گفت: تلاشمان این است که تجهیزات موردنیازمان را با اتکا به تولیدات داخلی تأمین کنیم و در اختیار سرویس‌ها و کاربرانمان قرار دهیم اما این امر زمان‌بر خواهد بود. در این خصوص همکاری‌هایی را با معاونت علمی و فناوری نهاد ریاست جمهوری داشته‌ایم که به نتیجه رسیدن این همکاری‌ها زمان‌بر است. اما بخشی از تجهیزات را قطعاً باید از خارج از کشور وارد کنیم تا زمانی که بتوانیم استانداردهای بین‌المللی را با تجهیزات داخلی دریافت کنیم؛ چون اطلاعات ما استاندارد بین‌المللی دارد و اگر تجهیزات تولید داخل نتواند این استانداردها را تأمین کند همچنان باید روش‌های قبل را ادامه دهیم.
وی بابیان اینکه گام‌های خوبی در این خصوص برداشته‌ایم. دسترسی به تجهیزات هایتک سخت‌تر است اما همچنان با نمایندگی شرکت‌های مختلف در ارتباط هستیم و علی‌رغم فرآیندهای طولانی و انرژی بری که وجود دارد تلاش می‌کنیم این تجهیزات را تأمین کنیم.
فاصله ایستگاه‌های موجود هواشناسی در حدود ۷۰ تا ۱۰۰ کیلومتر است/ ۸۰۰ پست بلا تصدی در حوزه دیده‌بانی داریم
رئیس سازمان هواشناسی بابیان اینکه مجموع ایستگاه‌های هواشناسی با کاربری متفاوت در کشور چهار هزار ایستگاه است، گفت: با توجه به پیامدهای تغییر اقلیم که در حال رخ دادن است باید این شبکه را منسجم‌تر کنیم؛ هم‌اکنون فاصله بین ایستگاه‌های موجود در شبکه در حدود ۷۰ تا ۱۰۰ کیلومتر است و باید این شبکه را توسعه دهیم و منسجم کنیم؛ به این منظور یک حیات شبکه در سازمان هواشناسی داریم که برای توسعه شبکه ایستگاه‌های هواشناسی برنامه دارند و علاوه بر تجهیزات باید منابع انسانی کافی در اختیار داشته باشیم.
وی با اشاره به اینکه برخی از ایستگاه‌های هواشناسی به‌صورت خودکار در شبکه فعالیت می‌کنند، گفت: شرط اول توسعه شبکه ایستگاه‌های هواشناسی در کشور تجهیز سازمان به نیروی انسانی متخصص به‌عنوان دیده‌بان است؛ هم‌اکنون تقریباً ۸۰۰ پست بلا تصدی در حوزه دیده‌بانی داریم و امیدواریم با رایزنی‌های صورت گرفته بخشی از این منابع انسانی را در سال جاری به کار گیریم.
تاجبخش اظهار کرد: شبکه بین‌المللی RBSN دارای ایستگاه‌های ۲۴ ساعته است و با توجه به موقعیت بین‌المللی که سازمان هواشناسی کسب کرده است آمادگی داریم که تعداد ایستگاه‌های کشور را در این شبکه بین‌المللی افزایش دهیم و هم‌اکنون منتظر تأمین منابع مالی موردنیاز هستیم.
وی در پاسخ به سؤالی در خصوص میزان بارش‌های ماندگار در سال آینده گفت: افزایش دما منجر به افزایش تبخیر و تعرق می‌شود و افزایش دما ارتباطی به بارش ندارد؛ چون دمایی که مدنظر است دمای سطح زمین است؛ بارش برف یا باران در ارتفاعات اتفاق می‌افتد بنابراین ممکن است شاهد افزایش دمای سطح زمین باشیم ولی این افزایش دما تأثیر قابل‌ملاحظه‌ای روی برفی که روی کوه‌ها انباشته می‌شود، نداشته باشد و این به شرطی است که روند افزایش بارش در منطقه را داشته باشیم.
رئیس سازمان هواشناسی در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر تغییر حجم تعاملات بین‌المللی سازمان هواشناسی در بخش‌های مختلف، اظهار کرد: وقتی‌که در سازمان جهانی هواشناسی کرسی می‌گیرید باید فعالیت‌های اجرایی و تخصصی را در آنجا بیشتر کنید؛ یکی از همکاری‌ها در این زمینه توسعه ایستگاه‌های کشور در شبکه بین‌المللی RBSN است و اگرچه این ایستگاه‌ها در درون کشور راه‌اندازی می‌شود اما به فعالیت‌های مرتبط با اجرای مدل‌های بین‌المللی کمک بزرگی می‌کند و صحت خروجی مدل‌ها در منطقه خودمان را نیز افزایش می‌دهد.
تعامل با بخش خصوصی و دانشگاه را افزایش می‌دهیم
وی افزایش تعاملات و مشارکت کارشناسان سازمان هواشناسی در کارگروه‌های مختلف سازمان جهانی را اقدام دیگر در جهت افزایش فعالیت‌های بین‌المللی خواند و افزود: اتفاقی که در هجدهمین کنگره سازمان جهانی هواشناسی رخ داد، تغییر ساختار این سازمان در لایه‌های زیر شورای اجرایی بود و کارگروه‌های تخصصی از هشت به دو تقلیل یافت.
تاجبخش بابیان اینکه اخیراً اصلاحات فراوانی در ساختارهای زیر نظر شورای اجرایی سازمان جهانی هواشناسی صورت گرفته است، نگاه حاکم بر این سازمان را افزایش مشارکت بخش خصوصی و تعامل بیشتر با بخش‌های دانشگاهی خواند و گفت: ما نیز سعی می‌کنیم این نگاه را در داخل کشور پیگیری کنیم و از ظرفیت بخش‌های خصوصی، شرکت‌ها و استارتاپ ها به‌ویژه در خصوص نرم‌افزارها استفاده کنیم.
وی همچنین به فعالیت‌های آموزشی بین‌المللی سازمان هواشناسی کشور نیز اشاره کرد و گفت: ایران یک مرکز آموزش منطقه‌ای دارد و یکی از ۱۷ نماینده سازمان بین‌المللی هواشناسی است؛ این رویه سال‌ها است در کشور صورت می‌گیرد اما با توجه به انتخاب کشورمان به‌عنوان عضو شورای اجرایی سازمان جهانی ما این مرکز را فعال‌تر خواهیم کرد تا در حوزه آموزش در منطقه فعال‌تر باشیم.
روند رو به خشک شدن در کشور همچنان ادامه دارد
معاون وزیر راه و شهرسازی بابیان اینکه تغییرات اقلیمی را در بازه‌های مختلف زمانی بررسی می‌کنیم، گفت: بررسی‌های ملی و بین‌المللی نشان می‌دهد که روند رو به خشک شدن در کشورمان همچنان ادامه دارد؛ البته ممکن است در برخی سال‌ها مانند امسال شاهد بارش‌های فراوان و به‌اصطلاح سال تر باشیم یا ممکن است باز شاهد بارش‌های قابل‌توجه حدی مانند آنچه در سیلاب‌های فروردین‌ماه شاهد بودیم، رخ دهد اما این موارد به این معنا نیست که خشکسالی در کشور از بین رفته است. تقریباً ۱۱ سال خشکی در منطقه داشته‌ایم و بارش‌های بهار امسال اساساً از لحاظ منابع آب یک نعمت به شمار می‌رود و باید شکرگزار این نعمت باشیم.
وی با اشاره به اینکه خشکسالی را از چند منظر بررسی می‌کنیم، اظهار کرد: یک دیدگاه بررسی خشکسالی از نگاه آب‌شناسی است؛ یعنی اینکه منابع آبی زیرزمینی کشور باید تأمین شود تا از مفهوم خشکسالی اسم نبریم؛ اما بر اساس مطالعات ما در بازه ۱۰ ساله همچنان بسیاری از نقاط کشور شاهد خشکسالی شدید است و معنای آن این است که با بارش‌ها، منابع آب‌های زیرزمینی تأمین نشده است؛ بنابراین بارش‌های ابتدای سال جاری به معنای پایان خشکسالی در کشور نیست و برای اینکه دیگر از خشکسالی نام نبریم باید حداقل چند سال پر بارش داشته باشیم که منابع آبی زیرزمینی را تأمین و تجدید کند.
برای پیش‌بینی بهتر آتش‌سوزی باید شبکه دیده‌بانی را تقویت کنیم
معاون وزیر راه در پاسخ به سؤالی در خصوص هشدارها و اطلاع‌رسانی‌های سازمان هواشناسی در خصوص آتش سازی مراتع و جنگل‌های کشور نیز گفت: آتش‌سوزی‌هایی که در اثر شرایط جوی و قابل پیش‌بینی باشد را اعلام می‌کنیم؛ ما گرم بادهایی را در جنگل‌های شمال کشور داریم و در صورت روبرو شدن با این گرم بادها اطلاع‌رسانی به دستگاه‌های مختلف صورت خواهد گرفت ولی برای اینکه بتوانیم پیش‌بینی‌های بهتری داشته باشیم باید در مناطقی که احتمال آتش‌سوزی بیشتر است شبکه دیده‌بانی را تقویت کنیم و این تقویت نیز منوط به برنامه‌های توسعه‌ای است که به آن اشاره کردم.
در صورت تأمین منابع آمادگی داریم ۵۰ ایستگاه دیگر را به شبکه بین‌المللی RBSN متصل کنیم
تاجبخش در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر نحوه همکاری با شبکه بین‌المللی RBSN و ملاحظات این همکاری گفت: ازجمله ملاحظات مهم این شبکه این است که دیده‌بانی‌ها باید ۲۴ ساعته باشد و محدودیت‌های شدیدتری در تولید و ارسال داده وجود دارد؛ داده‌ها باید با دقت بیشتر، خطای کمتر و بازه زمانی مشخص‌تر به این شبکه ارسال شود؛ زمانی که این داده‌ها وارد این شبکه می‌شود اطلاعات در مدل‌های جهانی تزریق می‌شود؛ بنابراین هر چه ورودی مدل‌ها بیشتر باشد، خروجی‌های بهتری خواهیم داشت و طبعاً زمانی که ورودی اطلاعات در منطقه خودمان بهتر باشد، خروجی بهتری را نیز در منطقه خواهیم داشت. هم‌اکنون ۱۷۸ ایستگاه در شبکه بین‌المللی RBSN داریم و آمادگی داریم در صورت تأمین منابع مالی و انسانی موردنیاز ۵۰ ایستگاه دیگر را نیز وارد این شبکه کنیم.
وی در خصوص گزارش‌های هیئت بین‌الدول تغییر اقلیم نیز گفت: گزارش‌های این هیات هر چهار سال یک‌بار تولید و هرسال مورد بازنگری قرار می‌گیرد؛ هم‌اکنون این هیات در حال تولید ششمین گزارش خود است و بررسی‌های اولیه حاکی از این است که این گزارش با گزارش پنجم تغییر چندانی ندارد و در منطقه ما همین روند حاکم خواهد ماند اما جزییات بیشتر پس از نهایی شدن این گزارش مشخص خواهد شد.
افزایش طوفان‌های دریایی از عواقب تغییرات اقلیمی است/ خیزش گردوخاک منحصر به پدیده‌های جوی نیست
رئیس سازمان هواشناسی علت افزایش طوفان‌های دریایی اخیر را پیامدهای تغییرات اقلیمی خواند و گفت: در کشور ما تعداد رخداد رعدوبرق طی سال‌های اخیر در کشور زیاد شده است و در کل دنیا در میان پدیده‌های حدی، وقوع سیل افزایش‌یافته است. سیل هم‌اکنون بیشترین رخداد حدی در یک دهه اخیر در دنیا است. طوفان‌های دریایی نیز ازجمله این پدیده‌های حدی است که همگی ناشی از تغییرات اقلیمی است.
وی بابیان اینکه گردوخاک ازجمله پدیده‌هایی است که در سال‌های اخیر اثرات قابل‌توجهی در شمال آفریقا و جنوب غرب آسیا داشته است، گفت: به‌عنوان حوزه هواشناسی نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم که وقوع گردوخاک در یک بازه یک‌ساله افزایش و یا کاهش خواهد داشت؛ زیرا وقوع این پدیده تنها به پدیده‌های جوی محدود نیست و عوامل مختلفی نظیر خشکی بستر رودخانه‌ها، عدم مدیریت منابع آب، انجام ساخت‌وساز و ... در وقوع این پدیده دخیل هستند. بنابراین بر اساس پیش‌بینی‌های هواشناسی و رصد پدیده‌های جوی انتظار طوفان گردوخاک قابل‌ملاحظه‌ای در کشور را نداریم اما همان‌گونه که اشاره کردم پیش‌بینی این پدیده منحصر به شرایط جوی نیست.