امیرمحمود غفاری، معاون برنامه‌ریزی و مدیریت منابع وزارت راه و شهرسازی در گفت و گو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی در آستانه چهارمین نمایشگاه صنعت حمل و نقل در ابتدا با اشاره به میزان پروژه‌های مشارکتی این وزارتخانه با حضور بخش خصوصی اظهار داشت: در این زمینه سه پروژه ریلی کشور که از طریق مشارکت با بخش خصوصی در حال تامین مالی و اجراست. یکی از این پروژه‌ها احداث مسیر ریلی سیرجان – کرمان است که قرارداد واگذاری آن به طول ۱۷۰ کیلومتر و اعتباری معادل ۱۰.۰۰۰ میلیارد ریال منعقد و مبادله شده است.
وی افزود: کل این پروژه به ۴ قطعه تقسیم شده است. عملیات اجرایی قطعه نخست آن به طول ۶۰ کیلومتر از سمت سیرجان با پیشرفت فیزیکی ۱۵ درصد و قطعه دوم به طول ۶۰ کیلومتر با پیشرفت فیزیکی ۱۰ درصد در حال اجراست. برای انتخاب پیمانکار دیگر قطعات اقدامات لازم جهت انتشار فراخوان انجام شده است.
وی ادامه داد: دیگر پروژه مسیر ریلی شلمچه – بصره است. مصوبه تامین مالی و احداث این پروژه با طول ۳۵ کیلومتر و اعتباری معادل ۶.۰۰۰ میلیارد ریال از هیأت وزیران اخذ شده است. در حال حاضر مذاکرات فی‌مابین سرمایه‌گذار، شرکت ساخت و توسعه و همچنین مسئولان ذی‌ربط در دولت عراق برای اجرایی کردن این پروژه در جریان است.
معاون وزیر راه و شهرسازی افزود: دیگر پروژه مدنظر در این خصوص طرح ریلی خرمشهر – سربندر به عنوان سومین پروژه مشارکتی وزارت راه و شهرسازی به شمار می‌آید. برای تامین مالی و احداث پروژه مذكور به‌طول ۱۱۸ كیلومتر و اعتباری معادل ۵.۰۰۰ میلیارد، تفاهم نامه‌ای با سرمایه‌گذار بخش خصوصی منعقد و مذاكرات جهت ادامه روند واگذاری در جریان است.
معاون برنامه‌ریزی و مدیریت منابع وزارت راه و شهرسازی در بحث حمل و نقل جاده‌ای در مورد شاخص‌های مدنظر وزارتخانه برای احداث آزادراه یا تبدیل بزرگراه‌ها به آزادراه از طریق مشارکت با بخش خصوصی، اظهار داشت: تعداد زیادی پروژه احداث آزادراه در دست اجرا بوده که براساس شاخص‌هایی انتخاب و فرآیند تامین مالی آنها براساس مشارکت با بخش خصوصی اجرایی می‌شود.
وی افزود: در این زمینه شاخص‌های اولویت‌بندی احداث و تکمیل آزادراه‌های کشور شامل تقاضامند بودن محور از سوی كاربران جاده‌ای، نقش پروژه در تكمیل، توسعه و گسترش كریدور ترانزیت كشور در راستای تكمیل حلقه‌های مفقوده شاهراه‌های ارتباطی و منافع ملی کشور، كاهش طول سفر با هدف صرفه‌جویی در زمان سفر، كاهش مصرف سوخت و افزایش ایمنی و رفاه كاربران جاده‌ای هستند.
تکمیل ۱۱ پروژه آزادراهی در اولویت
معاون وزیر راه و شهرسازی در این زمینه درخصوص اینکه از بین آزادراه‌های در حال اجرا کدامیک از اولویت بیشتری برخوردار هستند، گفت: در حال حاضر ۱۱ پروژه آزادراهی به طول حدود ۱۲۴۷كیلومتر در دست احداث است كه تكمیل آنها جزو اولویت‌های پیش روی وزارت راه و شهرسازی است.
وی ادامه داد: این پروژه‌ها شامل آزادراه‌های كنارگذر جنوبی تهران، همت – كرج، تهران – شمال (منطقه یك)، حرم تا حرم ، منجیل – رودبار (تكمیل آزادراه قزوین – رشت)، اراك – خرم آباد، اصفهان – شیراز، ارومیه- تبریز(قطعات ۳،۴و۵)، تبریز- سهند، مراغه- هشترود و قطعه سوم كنارگذر شرقی اصفهان است. البته به غیر از پروژه‌های ذكر شده، طی سه سال اخیر، قرارداد واگذاری ۱۲ پروژه آزادراهی به طول ۱۱۳۰ كیلومتر با اعتباری معادل ۹۸.۱۵۵ میلیارد ریال منعقد شده كه در مرحله مطالعات و انجام شروط دوره قطعیت قرارداد هستند.
وی افزود: وی افزود: همچنین برای ۷ پروژه به طول ۹۷۶كیلومتر، اعتباری معادل ۱۲۱.۴۷۰ میلیارد ریال مصوبه هیئت دولت اخذ شده است و برای ۷ پروژه آزادراهی بطول ۶۱۲كیلومتر و اعتباری معادل ۶۶.۱۷۷ میلیارد ریال تفاهم‌نامه منعقد شده كه فرایند اخذ مصوبه هیئت وزیران و عقد قرارداد واگذاری آنها در جریان است.
پیش‌بینی بهسازی و نگهداری ۶۹۷ کیلومتر
معاون وزیر راه و شهرسازی درخصوص واگذاری آزادراه‌های دولتی به بخش خصوصی، به‌منظور برون‌سپاری وظایف تصدی‌گرایانه این وزارتخانه و در راستای كاهش فشار مالی و بودجه‌ای سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای اظهار داشت: بابت تأمین هزینه‌های نگهداری، بهره‌برداری و حفظ سطح سرویس آزادراه‌های دولتی، وزارت راه و شهرسازی اقدام به مطالعه و ارزیابی امكان واگذاری آزادراه‌های دولتی به بخش خصوصی کرده است.
وی افزود: نكته قابل توجه این است كه عدم واگذاری آزادراه‌ها در زمان فعلی و همچنین عدم انجام اقدامات بهسازی مطابق با استانداردهای بین المللی سبب افزایش هزینه استهلاك خودروهای عبوری، افزایش هزینه تصادفات جاده‌ای ناشی از كاهش سطح ایمنی و افزایش تصاعدی هزینه‌های مربوط به برنامه‌های تعمیر، نگهداری و بهسازی در سال‌های آینده می‌شود.
وی ادامه داد: براساس محاسبات انجام شده برای ۱۰ آزادراه مورد مطالعه به طول۶۹۷ كیلومتر هزینه بهسازی و نگهداری جاری پیش بینی شده است. براساس مطالعات این موضوع از طریق پرداخت عوارض، فرایند استهلاك سرمایه گذاری طی سنوات دوره مشاركت انجام خواهد گرفت.
غفاری تصریح کرد: هم اكنون نحوه واگذاری ۱۰ آزاد راه دولتی در دست بررسی و مطالعه است که این آزادراه‌ها شامل آزادراه تهران – كرج، كرج- قزوین، قزوین – زنجان، تهران – قم، تهران- ساوه، كنارگذر غربی تبریز، كنار گذر مرند، اصفهان – ذوب آهن، اصفهان – معلم و بندرعباس – شهید رجایی هستند.
تامین منابع ۱۶ طرح ریلی و بندری از طریق فاینانس خارجی
معاون وزیر راه و شهرسازی در این زمینه بابت استفاده از ظرفیت فاینانس خارجی در اجرا و تکمیل پروژه‌های ذکر شده و برنامه‌ریزی‌های در دست اقدام در این خصوص اظهار داشت: جهت تأمین منابع مالی پروژه‌ها به روش فاینانس خارجی ( EPC+F) در حوزه ریل، بندر، قطارهای برقی و شهرهای جدید درحال حاضر ۱۶ پروژه از طریق فاینانس خارجی (ماده ۶۲ قانون محاسبات عمومی) در دست پیگیری است.
وی افزود: در این خصوص برای ۱۳ طرح ریلی به شرح تامین ۱۵ درصد سهم کارفرما (دولت) مربوط به فایناس خارجی از محل صندوق توسعه ملی تصویب شده که فرآیند فاینانس این طرح‌ها در دست اجرا قرار دارد.
وی ادامه داد: این ۱۳ طرح ریلی شامل طرح برقی راه آهن تهران ـ مشهد، برقی كردن راه آهن گرمسار ـ اینچه برون، تدارك ۱۵ دستگاه لكوموتیو جرثقیل ۱۲۰ تنی، احداث راه آهن رشت- آستارا و احداث راه آهن رشت- انزلی، احداث راه‌آهن شیراز- بوشهر، احداث راه‌آهن كرمانشاه – خسروی، احداث راه‌آهن همدان – سنندج، احداث راه‌آهن حومه كلان‌شهر مشهد به شهر جدید گلبهار، بازسازی و ضمانت عملكرد ۳۶ دستگاه ماشین‌آلات ماشینی ریلی، احداث خط ۲ مترو تبریز، تأمین۶۳۰ دستگاه واگن مترویی شهر تهران، احداث خط ۶ مترو تهران، احداث خط ۷ مترو تهران و احداث راه‌آهن مشهد – بجنورد – گرگان هستند.
فاینانس خارجی ۴۴ هزار میلیارد یوآنی در طرح‌های ریلی
معاون برنامه‌ریزی و مدیریت منابع وزارت راه و شهرسازی در مورد اینکه در این طرح‌ها پروژه‌های اولویت‌دار در فاینانس کدامیک هستند، گفت: طرح‌های ریلی اولویت‌دار در این خصوص شامل کرمانشاه-خسروی به ارزش ۳۵۳۰ میلیارد یوآن، شیراز-بوشهر به ارزش ۵۲۲۴ میلیارد یوآن ، تهران-همدان- سنندج به ارزش۵۳۵۰ میلیارد یوآن، گرگان – بجنورد – مشهد به ارزش۱۸۲۸۴ میلیارد یوآن ، تهران – قم – اصفهان به ارزش حدود ۵۷ میلیارد یوآن و راه آهن برقی تهران ـ مشهد به ارزش ۱۱۶۰۰ میلیون یوآن، قطار برقی حومه‌ای مشهد ـ گلبهار به ارزش ۳۷۸/۱ میلیون یوآن چین، تدارك ۵۰ دستگاه لكوموتیو زیمنس به ارزش ۱۷۶ میلیون یورو، تدارك جرثقیل ۱۲۰ تنی به تعداد ۱۵ دستگاه به ارزش ۵۶ میلیون یورو بوده که همه این طرح های فوق دارای موافقت ماده ۶۲ قانون محاسبات و مجوز شورای اقتصاد هستند.
وی ادامه داد: طرح ریلی اصفهان – اهواز نیز از طرح‌های مهم این وزارتخانه است كه اكنون در مرحله اخذ مجوز شورای اقتصاد قرار دارد. منابع اعتباری این طرح‌ها با هدف ارتباط ریلی استان‌ها به شبكه راه‌آهن سراسری، توسعه اقتصادی و اجتماعی مناطق مختلف كشور، صرفه‌جویی سوخت وافزایش ایمنی ترابری از طریق فاینانس و به منظور جذب سرمایه‌های خارجی تامین می‌شود.
معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: شایان ذكر است تامین منابع مالی از محل صندوق توسعه ملی در خصوص پروژه راه‌آهن بیرجند – یونسی بطول ۲۷۱ کیلومتر به ارزش ۴۰ هزار میلیارد ریال توسط گروه ریلی خراسان جنوبی به روش BLT، راه‌آهن جوین اسفراین – بجنورد به طول ۱۷۵ کیلومتر به ارزش ۳۱۳۱۸ میلیارد ریال توسط گروه ریلی خراسان شمالی به روش BLT و اخذ موافقت و تایید مقام معظم رهبری با پرداخت تسهیلاتی به میزان ۳۰۰ میلیون یورو از محل صندوق توسعه ملی در خصوص پروژه راه آهن چابهار – زاهدان به روش BLT از اقدامات مهم در این خصوص بوده است.
این معاون وزیر راه و شهرسازی در ادامه در خصوص برنامه‌های در نظر گرفته شده در بهره‌گیری از فاینانس داخلی در اجرای پروژه‌های این وزارتخانه اظهار داشت: تامین مالی از طریق ماده ۵۶ "قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت"، جهت تامین ۷۵۰۰ میلیارد ریال تسهیلات به منظور تكمیل محور ریلی میانه – اردبیل از طریق بانك ملی در دست اقدام است.
وی افزود: تاكنون ۲۵۰۰ میلیارد این مبلغ اخذ و به پروژه تخصیص داده شده است . همچنین به‌منظور تامین ۲ میلیون تن سیمان مورد نیاز طرح‌های عمرانی وزارت راه و شهرسازی از طریق ماده ۵۶، مصوبه هیئت دولت و ضمانتنامه سازمان برنامه و بودجه اخذ شده است. از طرفی تامین ۲۲۱ هزار تن میلگرد مورد نیاز طرح های عمرانی از طریق ماده ۵۶ در دست اقدام است.
نیاز ۱۸۰ هزار میلیارد تومانی وزارت راه و شهرسازی برای تکمیل پروژه‌ها
معاون برنامه‌ریزی و مدیریت منابع وزارت راه و شهرسازی در پاسخ به سوالی مبنی بر هدف این وزارتخانه از ایجاد صندوق توسعه حمل و نقل و اینکه میزان منابع درآمدی، حجم مصارف و مخارج در آن چه مقدار است، اظهار داشت: با عنایت به ماده ۴۸ قانون احكام دائمی برنامه‌های توسعه كشور مصوب ۱۳۹۵.۱۱.۱۰ و با توجه به حجم عظیم منابع مالی مورد نیاز، وزارت راه و شهرسازی بر اساس قانون بودجه سال جاری برای تكمیل پروژه‌های زیرساختی حمل و نقلی خود نیازمند بیش از ۱۸۰ هزار میلیارد تومان منابع مالی است.
وی افزود: در همین زمینه و در جهت تكالیف توسعه‌ای این وزارتخانه در زیرساخت‌ها و نوسازی ناوگان حمل و نقل، صندوق توسعه حمل و نقل به عنوان تنها نهاد تخصصی و مالی این حوزه تاسیس شده است. هدف اصلی صندوق توسعه حمل و نقل ایجاد سازوكار تجهیز و تامین منابع درآمدی پایدار برای توسعه زیرساخت و ناوگان حمل و نقل كشور، ارتقای ایمنی و افزایش سطح خدمات حمل و نقل كالا و مسافر، تشویق، حمایت و مشاركت در سرمایه گذاری زیر ساخت‌ها، بیمه سرمایه گذاری‌ها در حوزه حمل و نقل و مشاركت در ساخت، توسعه و نگهداری شبكه‌ها و زیر ساخت‌های حمل و نقل كشور است.
غفاری ادامه داد: منابع این صندوق شامل سرمایه اولیه دولت از طریق بودجه‌های سنواتی، اختصاص تمام یا بخشی از عوارض خودرو، جاده و سوخت كه در قوانین بودجه سنواتی هر ساله تعیین می‌شود و همچنین، درآمدهای حاصل از طرح‌های دولتی است كه بهره‌برداری و نگهداری آن به بخش غیردولتی واگذار می‌شود. استفاده از درآمدهای حاصل از پروژه های مشاركتی كه استهلاك اصل و فرع سرمایه گذاری آن اتمام یافته و به دولت منتقل شده و درآمد حاصل از واگذاری املاك و اراضی مازاد وزارت راه و شهرسازی نیز از دیگر موارد تامین منابع این صندوق به شمار می‌آید.
معاون وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: سرمایه اولیه صندوق به میزان یكصد و نود هزار میلیارد ریال از طریق ساز و كار بودجه سنواتی از محل دارایی‌های دولت كه در اختیار وزارت راه و شهرسازی و یا سازمان‌ها و شركتهای تابعه است، تامین می‌شود. از جمله مصارف صندوق توسعه حمل و نقل در زمینه‌های تشویق، حمایت و مشاركت در سرمایه‌گذاری پروژه‌های زیرساختی حمل ونقل، اعطای تسهیلات به متقاضیان سرمایه گذاری در حوزه حمل و نقل، حمایت از صنایع و شركتهای دانش‌بنیان، بیمه سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه حمل و نقل ـ حمایت از شركتهای واسپاری (لیزینگ) برای فروش اقساطی ناوگان حمل و نقل عمومی هستند.