به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، دیماه ۱۳۹۵با آتش گرفتن ساختمان پلاسکو در شهر تهران و به دنبال آن آتش‌سوزی‌هایی دیگر در ساختمان‌های تجاری مشهد و سایر مناطق کشور، ضرورت توجه به ایمنی ساختمانها در برابر آتش و رفع مشکلات و مخاطرات امدادرسانی در بافت‌های فرسوده و پرتراکم شهری موردتوجه مردم و مسئولان قرار گرفت.
در وزارت راه و شهرسازی نیز جلسات متعدد تشکیل و ضوابط، مقررات و قوانین ساختمان مورد بحث و بررسی و در مواردی بازنگری قرار گرفت. یکی از آن اقدامات تهیه و تدوین، تصویب و ابلاغ ویرایش سوم مقررات ملی ساختمان؛ ایمنی ساختمان ها در برابر حریق بود که در این ویراش موضوعات متنوع ایمنی ساختمان ها در برابر حریق به شکل قانون درآمد و برای صنعت، کارفرمایان و مهندسان رعایت آنها اجباری شد.
به گفته بسیاری از مسئولان اگرچه تا رسیدن به نقطه مطلوب از نظر ایمنی در برابر مخاطرات از جمله آتش، راه طولانی در پیش است اما در عین حال مطالعات ارزشمند و راهکارهای بنیادینی در طی سالیان انجام شده که با ملاک‌عمل قرار دادن آنها و رعایت ضوابط و مقررات می‌توان به ایمنی قابل قبولی در ساختمانها و در نهایت شهرها دست یافت.
فعالیت‌های مرکز تحقیقات برای ایمنی ساختمانها در برابر آتش
سعید بختیاری، معاون تحقیقات و فناوری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در همین ارتباط و در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی اقدامات مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی را در خصوص ایمنی ساختمانها در برابر آتش به عنوان یکی از مولفه‌های تاب‌آوری شهری تشریح کرد.
بختیاری با یادآوری اینکه حادثه پلاسکو با خسارات جانی و مالی فراوان، توجه مردم و مسئولان را باردیگر به اهمیت توجه به قوانین، مقررات و انجام مطالعات برای احداث ساختمانها و نگهداری از آنها جلب کرد، گفت: مرکز سال‌هاست در زمینه تدوین مقررات، آیین‌نامه‌ها، استانداردها و تجیهز آزمایشگاه‌ها از جمله آزمایشگاه آتش فعالیت می‌کند.
معاون تحقیقات و فناوری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ادامه داد: مرکز تحقیقات در طی سالیان فعالیت خود تلاش کرده تا صنعت، کارفرمایان و مهندسان، مصالح و سیستم های ارزیابی شده در برابر آتش و سایر مخاطرات را در ساخت و سازهای خود مورد استفاده قرار داده و نظارت ها بر مبنای استانداردها باشد.
بختیاری یادآور شد: در سال ۹۵ و بعد از حادثه پلاسکو ویرایش سوم مقررات ملی و کنترل ساختمان؛ ایمنی و محافظت ساختمانها در برابر آتش تدوین، تصویب و ابلاغ شد. این ویرایش نسبت به ویرایش دوم که فقط به راه های خروج، ایمنی فرار از حریق و محافظت ساختمان ها در برابر حریق اختصاص داشت، ویرایش کامل تر و جامع‌تری است.
ممنوعیت استفاده از مصالح ساختمانی اشتعال‌زا
به گفته این مسئول در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، ویرایش سوم مبحث سوم مقررات ملی و کنترل ساختمان، مبحث کاملی است که به دسته بندی کاربری و تصرف ساختمانها، محدودیت‌های ارتفاع و مساحت با توجه به مقاومت ساختمان در برابر آتش، مقاومت در برابر آتش، ایمنی مصالح، عایق‌کاری و نما در برابر آتش، کشف و اعلام حریق، اطفای حریق، تخلیه دود در هنگام حریق از ساختمان، ایمنی ساختمان‌های بلندمرتبه و ساختمان‌های عمیق در برابر آتش، پرداخته است.
رییس بخش مهندسی آتش مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی یکی از چالش‌های حال حاضر را ورود انواع مصالح نوین و مصالح پلیمری قابل اشتعال و استفاده از آنها در ساختمان‌های جدید عنوان کرد و توضیح داد: مرکز به دنبال کاهش استفاده از مصالح غیراستاندارد در ساختمان‌هاست که اینکار با تجهیز آزمایشگاه‌های آتش دنبال شد و در ویرایش سوم مقررات ملی و کنترل ساختمان برای صنعت و نظام مهندسی ساختمان رعایت آن اجباری شد.
ضرورت تجهیز ساختمان‌های بلند به سیستم هشدار و اطفای حریق
بختیاری یادآور شد: در برخی از ساختمان‌های مهم و بلندمرتبه موجود، اشکالاتی در زمینه ایمنی ساختمان در برابر آتش وجود دارد که در این خصوص نیاز به اقدامات ترویجی و فرهنگ‌سازی وجود دارد.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی از پیامدهای مثبت ابلاغ ویرایش سوم مبحث سوم مقررات ملی و کنترل ساختمان را رشد تولیدات داخلی در زمینه فناوری‌های ضدحریق اعلام کرد و گفت: در حال حاضر در زمینه فناوری‌های ضدحریق تولیدکننده‌های داخلی وجود دارد که توانسته‌اند گواهینامه فنی از مرکز تحقیقات دریافت کنند.
به گفته بختیاری، مرکز به صنعت در زمینه مصالح آتش‌بند، پرده‌های ضدحریق (فناوری که جلوی انتقال آتش را از یک قسمت ساختمان به قسمت دیگر می‌گیرند) و سیستم‌های تخلیه دود، گواهینامه فنی معتبر می دهد. همچنین، در زمینه استانداردها، و مقررات پشتیبان نیز کارهایی در حال انجام است.
تهیه آیین‌نامه مصالح ضدحریق
رییس بخش آتش مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ادامه داد: تهیه آیین‌نامه‌های الزامات مقررات مبحث سوم تحت عنوان آیین‌نامه های مصالح ضدحریق تهیه شده، چاپ و ابلاغ شده است. همچنین، آیین‌نامه‌های مصالح آتش‌بند، لوله‌های آتشنشانی در ساختمان‌های بلندمرتبه در مرکز در دست تهیه و تدوین قرار دارد که اینها در سال ۹۹ چاپ و ابلاغ می‌شود.
دستورالعمل ایمنی ساختمان‌های موجود در برابر حریق در دست تهیه
بختیاری در پاسخ به این پرسش که آیا آماری در خصوص ایمنی ساختمان‌های با اهمیت در برابر آتش وجود دارد یا خیر؟ گفت: آمار در دست تهیه است. اما به طور کلی به دلیل اهمیتی که ایمنی ساختمان‌های موجود از نظر مخاطرات دارد، ویرایش مبحث ۲۲ که به مراقبت و نگهداری از ساختمان های موجود می‌پردازد، در دست تهیه قرار دارد.
رییس بخش مهندسی آتش مرکز تحقیقات، نکته مهم در خصوص ساختمان‌های موجود را دستورالعمل بهسازی و ارزیابی دانست و گفت: ساختمان‌های موجود و بااهمیت برای ایمنی در برابر حریق نیاز به دستورالعمل داشتند که خوشبختانه این دستورالعمل در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی بعد از حادثه پلاسکو در جریان کار قرار گرفت که حدود ۹۰ درصد پیشرفت کرده است. این امیدواری وجود دارد که در ماه‌های آتی این دستورالعمل تکمیل شود و با تصویب به مقررات ملی ساختمان افزوده شود و به جامعه فنی کمک کند.
بخشنامه دولتی برای اجرای دستورالعمل ارزیابی ساختمانها در برابر حریق تدوین شود
بختیاری اجرای صحیح دستورالعمل بهسازی و ارزیابی ساختمان‌های موجود در برابر حریق را مستلزم چند شرط دانست و گفت: در وهله نخست، وزارت راه و شهرسازی، شورای شهر و دولت و مجلس کمک کنند تا قوانین و بخشنامه‌های مناسبی توسط دولت وضع شود تا ساختمان‌های مهم و با اهمیت ملزم به رعایت دستورالعمل ایمنی ساختمان‌های با اهمیت شوند.
وی ادامه داد: در گام بعدی، ساختمان‌های مهم همچون بیمارستان‌ها، خدمات درمانی و ساختمان‌های تجاری بزرگ به ویژه در کلانشهرها ملزم به بالا بردن سطح ایمنی ساختمان های خود به دلیل مخاطرات شوند. به عنوان مثال بیمارستان‌ها که در بحران‌ها باید خدمات درمانی و امداد را انجام دهند. بخشنامه‌های دولتی و قوانین مجلس به اینکار می‌تواند کمک کند. ساختمان‌های تجاری بزرگ در سطح کشور و به ویژه کلانشهرها ملزم شوند تا سطح ایمنی ساختمان‌های خود را به دلیل مخاطرات احتمالی بالا ببرند.
گفتنی است، حادثه ساختمان پلاسکو ۳۰ دیماه در چهارراه استانبول در مرکز تهران رخ داد و در پی وقوع آن ساختمان پلاسکو به طور کامل فروریخت. ساختمان پلاسکو درحالی پس از ۳ ساعت و نیم سوختن فروروخت که تعدادی مامور آتش نشانی در حال مهار آتش سوزی در بیرون و داخل ساختمان بودند و عده ای از آنها زیر آوار ناشی از فروریختن ساختمان جان باختند. بنا بر آخرین آمار، ۱۲۰۰ واحد در پلاسکو وجود داشت که بر اساس آمارها ۵۶۰ واحد از آنها فعال بودند. گزارش ها حاکی است که ۱۵ هزار میلیاردریال به واحدهای تجاری خسارت وارد شد و سه هزار کارگر بیکار شدند.
همچنین آواربرداری ساختمان پلاسکو جمعه ۸ بهمن ۹۵ به پایان رسید و ۱۷۰۰ کامیون نزدیک به ۲۰ هزار نخاله ساختمانی را جابه جا کردند.