اتحادیه بین‌المللی راه‌آهن‌ها ﴿UIC﴾ در سال ۱۹۲۲ پس از برگزاری کنفرانسی متشکل از نمایندگان بسیاری از دولت‌ها، با هدف یکنواخت کردن مقررات و شرایط بهره‌برداری از راه‌آهن در شهر پاریس تاسیس شد. این اتحادیه تنها سازمان تجاری است که در سطح جهانی به نیازهای حمل‌ونقل ریلی می پردازد و برای همکاری‌های بین‌المللی میان شرکت‌های و سازمان‌های راه‌آهن اعم از دولتی و غیردولتی به وجود آمده است. همچنین UIC به عنوان بزرگترین سازمان همکاری بین‌المللی راه آهن‌ها شناخته می‌شود که هم از نظر تعداد اعضاء و هم از نظر طیف گسترده فعالیت‌ها مطرح است. راه آهن جمهوری اسلامی ایران نیز از سال ۱۳۲۶ هجری شمسی مطابق با سال ۱۹۴۷ میلادی به طور رسمی به عضویت اتحادیه بین‌المللی راه‌آهن‌ها در آمد.
راه آهن جمهوری اسلامی ایران میزبان هفتمین كنفرانس جهانی ایستگاههای آینده (NEXT STATIONS) در تاریخ ۲۰ لغایت ۲۲ آبان ماه ۱۳۹۸ (برابر با ۱۱ لغایت ۱۳ نوامبر ۲۰۱۹) در تهران بود که با حضور افرادی چون «فرانسیس داون» مدیر عامل اتحادیه بین‌المللی راه‌آهن‌ها، «مارک گوییگون» مدیر بخش مسافری اتحادیه بین‌المللی راه‌آهن‌ها، محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی ایران، سعید رسولی مدیرعامل، معاونان و مدیران شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، همچنین مدیران و دست اندرکاران صنعت حمل‌ونقل ریلی از ایران و سایر نقاط جهان برگزار شد.
در همین رابطه با توجه به همکاری‌های میان راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه بین المللی راه‌آهن‌ها گفتگویی با مارک گوییگون ﴿Marc Guigon﴾ مدیر بخش مسافری اتحادیه بین‌المللی راه‌آهن ها (UIC) در خصوص همکاری‌های مشترک بین راه‌آهن ایران و «یو آی سی» و همچنین طرح های توسعه‌ای پیش روی راه‌آهن‌ها در مناطق جهانی انجام شد که به سمع و نظر شما می‌رسد.
*آقای مارک گوییگون دستاوردهای همکاری مشترک راه‌آهن ایران و اتحادیه بین‌المللی راه‌آهن را چطور ارزیابی می‌کنید؟
نتایج حاصل از این همکاری بسیار خوب بوده و نمونه آن را می‌توانیم در برگزاری هفتمین کنفرانس ایستگاههای آینده که به میزبانی شرکت راه‌آهن در تهران برگزار شد ملاحظه کنیم. افراد زیادی در این کنفرانس شرکت داشتند و شاهد یک سازماندهی عالی در برگزاری هفتمن کنفرانس ایستگاههای آینده، جلسات ملاقات‌ها، کارگاه‌ها و بازدید‌ها بودیم. این کنفرانس یک موفقیت بزرگ بود و تعداد زیادی در این کنفرانس شرکت داشتند.
*فرایند مشارکت و همکاری «یو آی سی» با اعضای خود چگونه است؟
«یو آی سی» دارای ۲۰۵ عضو متشکل از راه‌آهن‌های سراسر جهان است و به صورت منطقه‌ای سازماندهی شده که شامل مناطق خارومیه، آسیا پسیفیک، امریکای شمالی، امریکای لاتین، اروپا و افریقا است. ما بر اساس موضوعات مشخص شده در هر یک از مناطق همکاری داریم و موضوعاتی از قبیل نرخ گذاری‌ها و تعرفه‌های بار و مسافر، فناوری اطلاعات و ایمنی حمل‌ونقل ریلی را شامل می‌شود.
افزایش تعاملات راه‌آهن ایران و سایر راه‌آهن‌های جهان در کنفرانس هفتم
*از نظر شما برگزاری کنفرانس‌های تخصصی حمل‌ونقل ریلی از جانب اتحادیه راه‌آهن‌ها در کشورهای مختلف چگونه به توسعه حمل‌ونقل ریلی به ویژه در ایران کمک می‌کند؟
این اتفاق برای ایران از دو راه ممکن می‌شود. اول اینکه مدیران، کارشناسان، متخصصان و دست اندرکاران حمل‌ونقل ریلی از کشورهای مختلف به ایران سفر می‌کنند و با ظرفیت‌های راه‌آهن ایران آشنا می‌شوند و دوم شبکه‌های مختلفی از تعاملات و همکاری بین آنها شکل می‌گیرد.
*از نظر شما مهمترین موضوع بحث و گفتگو در حوزه حمل‌ونقل ریلی و البته در کنفرانس هفتم در تهران مطرح شد، چیست؟ همانطور که می دانید موضوع اصلی کنفرانس هفتم «ایستگاههای آینده» بود و اینکه ایستگاههای راه‌آهن چطور می‌توانند به توسعه و ترقی شهرها کمک کنند.
یکی از روش‌ها استفاده از محوطه اطراف ایستگاه راه‌آهن است که ایستگاه راه‌آهن را به قلب موبیلیتی شهر تبدیل می‌کند. به طوری که مردم از طریق قطار به داخل شهر می‌آیند با استفاده از مدهای مختلف حمل‌ونقل عمومی درون شهری و خودرو شخصی به نقاط مختلف شهر منتقل می‌شوند.
تاثیر حمل‌ونقل ریلی بر سبک زندگی مردم
*تاثیر توسعه حمل‌ونقل ریلی در سبک زندگی شهری را چطور دیده اید؟ آیا واقعا تاثیری بر سبک زندگی شهری داشته است؟
بله داشته است. به طور مثال یکی از مواردی که ما تاثیر حمل‌ونقل ریلی بر سبک زندگی شهری را مشاهده کرده ایم در همین شهر تهران بوده است. ما در تهران شاهد ترافیک‌های سنگینی در طول روز هستیم. اما حمل‌ونقل ریلی از دو راه بر زندگی مردم تاثیر گذاشته است. ابتدا مردم با استفاده از قطار به جای ساعت‌ها انتظار در پشت ترافیک در مدت زمان به مراتب کمتری به مقاصد خود می‌رسند.نکته دوم؛ همه می‌دانیم که امروزه شهرهای بزرگ با مشکل آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کنند و تهران یکی از آنها شهرهاست و حمل‌ونقل ریلی به عنوان حمل‌ونقل پایدار می‌تواند به کاهش آلودگی هوا کمک کند.
شهرهای بزرگ به چند ایستگاه چندوجهی نیاز دارند
*شما در صحبت‌های خود اشاره داشتید که ایران به حمل‌ونقل چند وجهی با محوریت ریل نیاز دارد؟
بله، منظور من نیاز به ایستگاههای راه‌آهن با قابلیت حمل‌ونقل چندوجهی است. شهرهای بزرگ با جمعیت حدود ۱۰ میلیون نفر در داخل شهر به چند ایستگاه راه‌آهن با قابلیت حمل‌ونقل چند وجهی نیاز دارند. در شهر پاریس (پایتخت فرانسه) حدود ۶ یا ۷ ایستگاه راه‌آهن که البته مردم از طریق همین ایستگاه‌ها به خطوط مترو نیز دسترسی دارند وجود دارد. این ایستگاه‌ها با ایستگاههای مترو مفاوت هستند. اگر چه ایستگاههای مترو در سراسر شهر با میانگین فاصله ۵۰۰ متر در یک خط نسبت به یکدیگر پراکنده هستند.
باید توجه داشت که فاصله قرار گرفتن ایستگاههای راه‌آهن و مترو به وسعت شهرها بستگی دارد. به طور مثال اگر در پاریش میانگین فاصله بین ایستگاه های مترو حدود ۵۰۰ متر است در چین به دلیل وسعت شهرها به ۲ کیلومتر نیز می‌رسد.
نقش اصلی «یو آی سی» و کمک به پروژه‌های مشترک ریلی ایران با سایر کشورها
*چگونه «یو آی سی» به اعضای خود کمک می‌کند تا در یک منطقه خطوط راه‌آهن خود را به یکدیگر متصل کنند؟
این اقدام، نقش اصلی «یو آی سی» است و برای آن ماموریت‌های مختلفی نیز تعریف شده است. اولین ماموریت ما تلاش برای همسان سازی و سازگاری زیرساخت‌های ریلی و شرایط بهره‌برداری کشورهای هر منطقه «یو آی سی» است که البته برای مجوزها و استانداردهایی نیز تعریف شده است. به طور مثال زمان سفر با قطار پرسرعت حد فاصل پاریس در فرانسه تا بروکسل در بلژیک ۱ ساعت و ۲۰ دقیقه در نظر گرفته شده است. دومین ماموریت ما شامل فعالیت عمومی در منطقه و تعریف پروژه‌های مشترک میان اعضای منطقه است، مانند ایران-ترکیه و ایران-آذربایجان زیر چتر حمایتی «یو آی سی» است.
*همانطور که مطلع هستید از ایران به عنوان چهار راه ترانزیتی جهان یاد می‌شود و کریدورهای متعددی از شمال به جنوب و شرق به غرب طراحی شده که از ایران عبور می‌کنند، آینده کریدورهای بین‌المللی مانند جاده ابریشم و کریدور شمال-جنوب که از ایران عبور می‌کنند را چطور ارزیابی می‌کنید؟
کریدورهای بین‌المللی که از ایران عبور می‌کنند در آینده بار و مسافر بالایی را بین کشورهای عضو هر کریدور جابجا می‌کنند. به طور مثال در جاده ابریشم حجم زیادی از بار و مسافر بین چین و اروپا جابجا خواهد شد. ما در اتحادیه بین‌المللی راه‌آهن‌ها مطالعات زیادی در این زمینه انجام داده‌ایم و ضمن شناسایی شکاف‌ها، برای رفع آنها برنامه نیز تهیه کرده‌ایم.
شناسایی شکاف‌های فنی کریدورهای بین‌المللی عبوری از ایران
*شما به وجود شکاف‌هایی در زمان انجام مطالعات بر روی کریدورهای بین‌المللی عبوری از ایران اشاره داشتید، می‌توانید چند مورد از شکاف‌ها را تشریح کنید؟
ما مطالعات را بر پایه نقش تجاری، حقوقی و فنی کریدورها انجام داده‌ایم. به عنوان مثال شکاف‌های موجود در زمینه فنی، استاندارد خطوط بین کشورهای عضو یک کریدور است که بین دو کشور یکسان نیستند. همچنین سیستم سیگنالینگ بین این کشورها نیز با هم متفاوت است که شرایط کار را بسیار سخت می‌کند.
*یکی از برنامه‌های ایران در حوزه حمل‌ونقل ریلی توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل یا همان «تی او دی» است. این طرح در سطح بین‌المللی و البته «یو آی سی» نیز مورد توجه قرار دارد؟
«تی او دی» یعنی شهرها را در اطراف ایستگاههای راه‌آهن بنا کنیم و توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل یک پروژه اصلی در راه‌آهن ایران است و طبق اخباری که به دست ما رسیده شرکت راه‌آهن ایران برنامه‌‌هایی برای توسعه ۳۰ ایستگاه راه‌آهن دارد.
برگزاری کنفرانس تی او دی در ۲۰۲۰
ما نیز در «یو آی سی» بنا داریم در سال ۲۰۲۰ کنفرانسی در خصوص پروژه‌های TOD با حضور اعضا و گروه مدیران ایستگاههای «یو آی سی» برگزار کنیم. هم اکنون بر روی این کنفرانس تمرکز کرده‌ایم زیرا موضوع اصلی این کنفرانس حول شهرسازی است و نمی‌توان شهرسازی را جدا از حمل‌ونقل دانست.
گفتنی است، در اکتبر ۲۰۱۷ مارک گوییگون به عنوان مدیر دفتر مسافری اتحادیه بین‌المللی راه‌آهن معرفی شد. او متولد ۱۹۵۶ است و کار خود را از راه‌آهن ملی فرانسه در سال ۱۹۸۱ آغاز کرد. او مسئولیت‌های مختلفی در راه‌آهن ملی فرانسه از جمله مدیریت بخش نگهداری ناوگان و ریاست مرکز تحقیقات و بخش استراتژی‌های تعرفه گزاری راه‌آهن فرانسه را بر عهده داشته است. وی همچنین مشاور نخست وزیر فرانسه برای توسعه تمام مدهای حمل‌ونقلی فرانسه بر عهده داشت. گوییگون همچنین آغاز گر همکاری‌های دو جانبه در زمینه‌های یکپارچگی شهر-روستا، برنامه‌های آموزشی و همکاری‌های غیر متمرکز بین دولت‌های فرانسه و چین بوده است.
مصاحبه و ترجمه: *کاوه همتی فرد* خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی