به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، هفته گذشته، منطقه یک آزادراه تهران-شمال با دستور رئیسجمهوری در تاریخ بیستوسوم بهمنماه بهصورت آزمایشی به بهرهبرداری رسید و زیر بار ترافیک عبوری قرار گرفت و حالا در اسفندماه ۱۳۹۸ و در آستانه شروع سفرهای نوروزی، آماده بهرهبرداری رسمی قرار دارد.
آزادراه ۱۲۱ کیلومتری تهران-شمال، پروژهای است که دولتهای مختلف را با چهار رئیسجمهوری و ۱۰ وزیر راه به خود دیده است. در سال ۹۳ پس از برگزاری جلسه مشترکی میان وزارت راه و شهرسازی و بنیاد مستضعفان، راهکار برآمده از این همفکری به محضر رئیسجمهوری برای شروع عملیات اجرایی پروژه رسانده شد.
اولین گامی که در دولت یازدهم برای آزادراه تهران-شمال برداشته شد رفع مشکلات مربوط به ایمنی، امور راهداری و منظر منطقه ۴ بود تا مردم در آسایش و ایمنی کامل از آن عبور کنند. در گام بعدی منطقه یک آزادراه که از تقاطع بزرگراه آزادگان و بزرگراه شهید همت شروع و با عبور از مناطق کن، سولقان و امامزاده عقیل و تونل تالون و دره لانیز به سهراهی شهرستانک میرسد؛ ساخت این قسمت در اولویت بوده زیرا بیشترین تأثیر در کاهش مسیر را دارد به طوریکه ساخت این منطقه ۳۲ کیلومتری، مسیر ۹۲ کیلومتری فعلی را ۶۰ کیلومتر کاهش میدهد؛ از طرفی باعث کاهش ترافیک مسیر تردد به شهر کرج و استان البرز نیز میشود.
لازم به ذکر است، منطقه یک آزادراه تهران-شمال در ۱۷ سال فعالیت پیمانکاران چینی ۲۹ درصد پیشرفت فیزیکی داشت اما پس از بر روی کار آمدن دولت یازدهم و برنامهریزی وزارت راه و شهرسازی در راستای اقتصاد مقاومتی طی ۲.۵ سال، پیشرفت فیزیکی آن به ۸۵ درصد رسید و امروز شاهد اتمام عملیات عمرانی در این اَبَرپروژه راهسازی کشور هستیم.
منطقه یک آزادراه تهران-شمال دارای ۲۲ تونل بهطول ۳۱ هزار و ۴۰۰ متر به صورت رفت و برگشت، ۲۶ دستگاه پل بهطول چهار هزار و ۶۰۰ متر با ویژگیهای خاص و در ارتفاعات بالا مانند ارتفاع ۷۰ متری یکی از پایههای پلها از سطح زمین ساخته شده است. با مشاهده مجموعه اقدامات انجامگرفته طی این سالها وانجام عملیات اجرایی در ۱۴۵ جبهه کاری و بهکارگیری بیش از سه هزار و ۵۰۰ نیروی انسانی، پروژه احداث منطقه یک آزادراه تهران- شمال به بزرگترین کارگاه سازندگی در ایران تبدیل شد.
کارگران ایرانی، تابستان تا زمستان زیر آفتاب داغ و سرمای استخوانسوز کار میکنند تا زمینهای خاکی، کوهها، سنگها و صخرههای جاده را از سر راه بردارند تا جادهها برای رسیدن به مقصد، کوتاه و کمخطر شوند. بدون شک اما هیچکدام از مسافران جادهها به روزهای طاقتفرسای آنها فکر نکردهاند، مسافران با آسایش در مسافت کوتاه آزادراهها رانندگی میکنند و شاید هیچگاه به مشقتهایی که کارگران برای ساخت این ابر پروژهسازی کشیده اند فکر نکنند.
چنین اقدام بزرگی ارزان تمام نشده است بهطوریکه طبق اعلام محمدباقر نوبخت، معاون رئیسجمهوری و رئیس سازمان برنامه و بودجه، ارزش ریالی روز آن بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان است. همچنین اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیسجمهوری نیز این پروژه عظیم را یکی از افتخارات مهندسی ایران برشمرد و اعلام کرد که آزادراه تهران- شمال یک راه معمولی نیست، بلکه وجود سازههای بزرگ آن را از پیچیدگیهای فنی زیادی برخوردار کرده است.
آزادراه تهران-شمال را میتوان شاهکار مهندسی ایران توصیف کرد و به رکوردهای شکستهشده و اقداماتی که برای اولین بار در راهسازی کشور به منصه ظهور رسیده پرداخت. بهطور مثال ساخت بزرگترین تونل ایران به طول شش هزار و ۴۰۰ متر در منطقه ۲ قرار دارد و برای آمادهسازی تونلهای این آزادراه ۱۰ برابر بیش از حد متوسط عملیات لاینینگ انجام میشود.
همچنین پروژه معماری راه، برای اولین بار در این مسیر اجرا شد و به جای اسفالت از روسازی بتنی در این آزادراه استفاده شده است که هزینههای نگهداری راه را بسیار کاهش میدهد. باید توجه داشت که اجرای روسازی بتنی و هماهنگسازی زیراساس با رویه بتنی نیز بهعنوان یک فناوری جدید در این پروژه مورد استفاده قرارگرفته است.
در تونل بلندِ واقع در منطقه یک بهطول ۴۹۰۰ متر، سطح تونل بهصورت دو پوشه اجراشده است تا در زمان آتشسوزی و حریق بتوان مردم را از داخل تونل نجات داد. همچنین برای اولین بار اجرای تونل دو پوشه در آزادراه تهران - شمال انجام میشود. به علاوه توجه به مفاهیم HSE در این پروژه بهشدت در انجام عملیات حفاری و تونلینگ رعایت شده تا هیچ اتفاقی در زمان انفجار برای مناطق روستایی اطراف رخ ندهد.
صرف فعل توانستن از سوی محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی در وزارتخانه، سازمانهای تابعه و همراه کردن سازمانها و نهادهای دستاندرکار همچون بنیاد مستضعفان، رضایت برخی از نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی را جلب کرد و از جمله آنان شهرام کوسه غراوی، عضو کمیسیون عمران مجلس معتقد است دولت یازدهم، روند ساخت آزادراه را سرعت بخشیده و در این مدت این پروژه جهشی قابلتوجه داشته است. بین وزارت راه و شهرسازی، دولت یازدهم و بنیاد مستضعفان بهعنوان کارفرمای آزادراه تهران-شمال هماهنگی و یکپارچگی وجود دارد و همین هم دلیل پیشروی سریعتر این پروژه در این دولت است.
به عقیده کارشناسان، با بهرهبرداری منطقه یک آزادراه تهران-شمال حجم بار ترافیکی در جاده چالوس، هراز و آزادراه قزوین-رشت، کاهش پیدا خواهد کرد. قطعات دوم و سوم آزادراه تهران-شمال نیز باعث میشود مسافران جاده علاوه بر امنیت، بدون ترافیک در این آزادراه تردد کنند.
منطقه ۴ این آزادراه که منتهی به چالوس است در سال ۹۲ زیر بار ترافیک قرار گرفت و منطقه یک این آزادراه که از تهران شمال میشود، از انتهای بزگراه درونشهری آزادراگان در تهران آغاز میشود و به منطقه شهرستانک بهطول ۳۲ کیلومتر منتهی میشود و مهمترین و موثرترین بخش این آزادراه است که چهار هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان از منابع اعتباری دولت و بنیاد مستضعفان هزینه شده است و نزدیک به ۱۰ هزار میلیارد تومان ارزش روز این ابر پروژه عمرانی است. با تلاش خوبی که طی چند سال گذشته بعد از اینکه این پروژه، سالها در رکود بود و ابتدای سال ۹۴ با برنامه منظم و هماهنگی دولت و بنیاد مستضعفان، پیمانکاران ایرانی موفق شدند در عرض ۵ سال پیشرفت فیزیکی این پروژه را به ۱۰۰ درصد برسانند.
منطقه یک آزادراه تهران-شمال به طول ۳۲ کیلومتر فاصله فعلی را حدود ۶۰ کیلومتر کوتاه میکند. به واسطه کوتاهی مسیر نزدیک به ۱ ساعت و نیم نیز زمان کوتاه میشود. ۵۰ درصد این مسیر آزادراهی ۴ خطه از تونل تشکی شده یعنی ۳۲ کیلومتر آن تونل است به علاوه ۳ کیلومتر پلهای بسیار بزرگ و ۸ کیلومتر دیوارهای حائل بسیار بلندنیز در این آزادراه ساخته شده است
با توجه به اینکه در طول مسیر سازههای عظیمی ساخته شده که میتوان از آن بهعنوان یک شاهکار بزرگ مهندسی یاد کرد، از منطقه یک آزادراه تهران-شمال بهعنوان پروژه نمونه، برای صدور خدمات فنی-مهندسی استفاده کرد. در ضمن آزادراه تهران-شمال اولین آزادراه هوشمند کشور است که تمام موارد به کار رفته درطول مسیر بهصورت مکانیزه و هوشمند کنترل میشود.
منطقه دو آزادراه تهران-شمال بهطول ۲۲ کیلومتر هماکنون توسط پیمانکاران ایرانی در حال پیشرفت بوده و طولانیترین تونل کشور بهطول ۶/۵ کیلومتر در این منطقه همزمان با اجرای منطقه یک با روند خوبی در دست اجرا است و هماینک از پیشرفت فیزیکی ۳۱/۵ درصدی برخوردار است و طبق پیشبینی مسئولان امید است یک باند این منطقه تا دو سال آینده زیر بار ترافیک قرار گیرد.
در پایان باید توجه داشت که باهمت و اتکا به دانش و توان داخلی منطقه یک آزادراه تهران-شمال این اَبَرپروژه عمرانی کشور آماده بهرهبرداری شده و پیمانکاران، مهندسان و کارگران ایرانی در واقع توانستند، افسانه آزادراه تهران-شمال را به واقعیت تبدیل کنند و قدرت مهندسی کشور را به رخ جهانیان بکشند.
*کاوه همتی فرد* خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی