هجدهمین روز از ماه مِی(۲۹ اردیبهشت)، همه ساله بهانهای است برای یادآوری ارزشهای میراث فرهنگی ملی و نقش آن در معماری و شهرسازی کشور و حتی زندگی شهری. ارزشهایی که بخشی از آن در موزهها برای عموم قابل مشاهده است، بخشی در طبیعت و بخشی در بافتهای تاریخی ما با وجود بیتوجهیهایی همچنان باقیمانده و بخشهایی دیگر تحت عنوان میراث معنوی در زیر پوست زندگی شهری همچنان قابلملاحظه است؛ هرچند بسیاری از این نوع میراث در آداب و رسوم مردمان شهرهای کوچکتر، عیانتر باقیمانده است.
موزهها، آینه بازتاب بسیاری از این آداب و رسوم و ارزشهای باقیمانده در قالب آثاری متنوع هستند که با پژوهش، گردآوری و نمایش این آثار، انسان درگیر زندگی مدرن را که دچار نسیان شده با ریشههای خود پیوندِ دوباره میدهد. موزه، بستر استمرار تاریخ است و برای امروز شهرها نیز عملکردی منحصر به فرد دارد؛ موزهها پویایی و حیات را به واسطه جذب مراجعان متنوع به شهرها هدیه میکنند و در رونق صنعت گردشگری نیز سهم بسزایی دارند. "ایکوم" بهعنوان بزرگترین خانواده جهانی موزهشناسان و سازمانهایی که به نحوی با تعریف موزه در ارتباط هستند از سال ۱۹۴۶ با ارائه خدمات به اعضای کمیته موزههای سراسر جهان ، آنان را در زمینه حفظ و حراست از گنجینههای ملی و تبادل تاریخ و فرهنگشان یاری رسانده است.
در ایران بیش از نیم قرن از تشکیل کمیته ملی موزههای ایران(ایکوم) میگذرد. در بهمن ماه ۱۳۲۸ برابر با ۱۹۵۰ میلادی، کمیسیون ملی یونسکو در ایران به منظور بهبود و توسعه موزههای کشور و ایجاد ارتباط بین موزههای ایران با موزههای سایر کشورهای جهان، استفاده از آخرین مطالعات و تحقیقات مربوط به موزه و جلب توجه عامه مردم به موزهها و نقش آن در تعلیم و تربیت کمیته تخصصی موزههای ایران را با حضور کارشناسان، صاحبنظران آثار تاریخی، موزهداران، مدیران موزهها و نمایندگان نهادهای ذیربط تشکیل داد. در سالهای اخیر به موازات فعالیتها در قالب ایکوم، مجموعهداری نیز بسیار رونق گرفته که ارزش آنها نیز در رونق حیات شهری غیرقابل انکار است. گذشته از نقش مجموعه داری در پاسداشت میراث فرهنگی و مشاهیر مذهبی و فرهنگی تاریخ معاصر، آنها نقش قابلتوجهی در بالا بردن سطح فرهنگ اهداء و وقف مجموعههای فرهنگی به موزهها دارند.
علاوه بر موزه، بافتهای تاریخی شهرها، خود موزهای زندهاند و با وجودی که درگیر دستاندازی شدهاند همچنان منبع ارزشهای فرهنگی و میزبان میراث ملموس و ناملموس این سرزمین هستند. بافت تاریخی مجموعهای متشکل از بناهای ارزشمند، فضاهای شهری همپیوند، سبک زندگی متناسب، خاطرات جمعی ارزشمند و ... است که برخوردی درخور را میطلبد. رویکرد مواجهه با بافتهای تاریخی شهرها امروزه به جای حفاظت صرف، بازگرداندن زندگی و پویایی با محوریت سبک زندگی بومی راهحلی مانا برای صیانت از میراث فرهنگی است که تاکید بر میراث مادی و معنوی را توامان دارد.
در مجموع توجه به عناصر طبیعی ارزشمند در این سرزمین که بیشمارند، آداب و رسوم و صنایع دستی بسیار متنوع، ساختمانهای واجد ارزش و بافتهای تاریخی برآمده از بوم و اقلیم که تنوعی کمنظیر در پهنه یک سرزمین ایجاد کردهاند، همگی ظرفیتهایی برای توسعهاند که با پیوند به زندگی امروز، بدون تردید فردایی بهتر برای نسلهای بعد و جهانیان خلق خواهند کرد.
کشوری همچون ایران با سابقه تاریخی درخشان، خود میراثی فرهنگی برای جهانیان است؛ با امید حفظ و احیای این ارزشها.