حمل‌ونقل یکی از اجزای مهم اقتصاد کشور محسوب می‌شود و به دلیل داشتن نقش زیربنایی، تأثیر فراوانی بر فرآیند رشد اقتصادی دارد. حمل‌ونقل دربرگیرنده فعالیت‌هایی است که به شکلی گسترده در تمامی زمینه‌های تولید، توزیع و مصرف کالا و ارائه خدمات جریان داشته و در مجموعه فعالیت‌های اقتصادی نقش غیرقابل انکاری ایفا می‌کند. ایمنی نیز از عوامل مهم و تاثیرگذار در حمل‌ونقل است كه از یك طرف اطمینان شبكه حمل‌ونقلی كشور را بالا می‌برد و از طرفی نیز باعث توسعه اقتصادی می‌شود.
حمل‌ونقل، شاه کلید توسعه اقتصادی کشور
مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خوزستان در این زمینه می‌گوید: حمل‌ونقل به عنوان یکی از بخشهای اساسی و زیربنایی اقتصاد کشور، نقش مهمی در توسعه اقتصادی آن دارد و می‌تواند برای بخشهای اقتصادی مزیت بخش باشد. در این خصوص باید توجه داشت اگر حمل‌ونقل به عنوان حلقه واسط بین تولید و مصرف ایمن نباشد، این زنجیره تکمیل نخواهد شد.
غلامعباس بهرامی‌نیا بر این باور است که اقتصاد هیچ كشوری توسعه پیدا نمی‌كند مگر اینكه از حمل‌ونقلی كارآمد و كاربردی در آن استفاده شود و در این بین ایمنی حمل‌ونقل از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که باید در پروژه‌های حمل‌ونقلی از جمله ساخت جاده‌ها مورد توجه قرار گیرد.
ایمنی، یکی از شاخص‌های اصلی حمل‌ونقل
وی در خصوص اهمیت ایمنی در حمل‌ونقل و نقش آن در اقتصاد کشور می‌گوید: زمانی می‌توان از پویایی حمل‌ونقل سخن گفت که سه مقوله سرعت، ایمنی و ارزان بودن را دربر داشته باشد. بنابراین یکی از شاخص‌های اصلی حمل‌ونقل، ایمنی است.
مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خوزستان با بیان اینکه اولویت در حمل‌ونقل، ایمنی است و بدون توجه به ایمنی، حمل‌ونقل معنا و مفهومی نخواهد داشت، افزود: در پروژه‌هایی که برای حمل‌ونقل تعریف می‌شوند، توجه به زیرساخت‌های ایمنی بسیار حائز اهمیت بوده و رویکرد تمامی این پروژه‌ها ارتقاء ایمنی است.
جایگاه حمل‌ونقل کالا و مسافر خوزستان در کشور
استان خوزستان در جابجایی کالا رتبه دوم و در جابه‌جایی مسافر رتبه پنجم کشور را دارد و جابه‌جایی‌های انجام گرفته در حوزه کالا و مسافر بیانگر جایگاه مهم استان در حوزه حمل‌ونقل است.
طبق گفته معاون حمل‌ونقل اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خوزستان سال گذشته ۴۲ میلیون تن کالا از طریق ۲ میلیون و ۱۷۱ هزار سفر جاده‌ای از استان جابه‌جا شد که در مقایسه با سال ۹۸ بیش از یک درصد رشد را نشان می‌دهد.
به گفته فواد غزیعلی در سال ۹۹ تعداد ۳ میلیون و ۲۶۰ هزار مسافر توسط ۶۴۶ هزار سفر در خوزستان جابجا شده‌اند.
اهمیت ایمنی و تأثیر آن بر حمل‌ونقل
رئیس اداره ایمنی و ترافیك اداره كل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خوزستان نیز در خصوص اهمیت ایمنی و تأثیر آن بر حمل‌ونقل عنوان می‌كند: با توجه به حجم بالای كالاهای ورودی و خروجی به استان از جمله صنایع بالادستی همچون نفت و پتروشیمی، كالاهای اساسی، میزبانی هرساله استان از زائران اربعین حسینی(ع) و راهیان نور، تردد موتورسواران، رونق كشاورزی در استان و جابجایی محصولات كشاورزی، شاهد تردد زیاد در محورهای خوزستان هستیم از این رو نقش ایمنی در حمل‌ونقل هم برای كاربران جاده‌ای و هم ناوگان حمل‌ونقل بسیار حائز اهمیت است.
ارتقاء ایمنی در حمل‌ونقل در دستور كار اداره كل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خوزستان
احسان نونژاد ادامه داد: در این راستا سال گذشته ۱۵۰ كلاه كاسكت جهت ارتقاء ایمنی موتورسوران، ایمن سازی فیزیكی ۲۰ مدرسه برای تردد دانش آموزان، توزیع بیش از یک هزار لوزام التحریر با محوریت ایمنی بین دانش آموزان روستایی، آشكارسازی یک هزار وسیله نقلیه جاده‌ای و توزیع یك هزار جعبه كمك‌های اولیه و مثلث شب رنگ جهت ایمن تر كردن جاده‌ها انجام شد.
وی با بیان اینكه نظارت بر عملكرد ناوگان حمل‌ونقل عمومی مسافر و رانندگان این ناوگان همواره مورد تأكید سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای و ادارات کل است، گفت: در این راستا نیز عملكرد فنی خودرو و راننده بصورت ۲۴ ساعته از طریق سامانه سپهتن در حال بررسی است.
به گفته رئیس اداره ایمنی و ترافیك اداره كل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای خوزستان علاوه بر نظارت روزانه و مستمر بر عملكرد تردد بارهای سنگین و فوق سنگین، در راستای ارتقاء سطح ایمنی حمل‌ونقل تجهیز پاسگاه‌های پلیس راه و جانمایی و نصب دوربین‌های نظارتی نیز از دیگر اقدامات انجام شده است.
نقش عامل انسانی در ایمنی حمل‌ونقل
به گفته کارشناسان حمل‌ونقل در کشور ما در حوزه‌های مختلف بر عهده وزارت راه و شهرسازی قرار دارد اما موضوع ایمنی در آن به صورت كامل اجتماعی است؛ یعنی اینكه بخشی از لوازم ایمنی در حوزه سخت‌افزاری به وزارت راه و شهرسازی مربوط می‌شود. برای نمونه این وزارتخانه باید مقوله جاده سازی را بر پایه معیارهای فنی و مهندسی شده انجام دهد زیرا جاده عنصر ایمنی در حمل‌ونقل است. همچنین صنعت خودروسازی باید برای ساخت خودرو از استانداردهای جهانی در ساخت و ساز استفاده كند اما مهمترین و تاثیرگذارترین عامل در ایمنی عامل انسانی محسوب می‌شود كه اثر آن بیش از ۷۰ درصد است.
عضو هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز می‌گوید: در تحلیل ایمنی جاده‌ها اگر مثلثی را فرض نماییم که در این مثلث، انسان، جاده و خودرو هرکدام در یک طرف آن باشند، انسان نقش محوری را در این مثلث بازی می‌کند.
به گفته علی بوداقی توجه به تقویت سرمایه‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کنشگران اجتماعی می‌تواند به پیشگیری از وقوع حوادث جاده‌ای کمک کند و اگر در زمینه پیشگیری اجتماع محور از خشونت‌های جاده‌ای و فرهنگ سازی در این زمینه‌ها سرمایه گذاری کنیم، می‌توانیم شاهد کاهش ناامنی در جاده‌ها از سوی عامل انسانی باشیم.
لزوم توجه به شعار «سلامت در تمامی سیاست‌ها»
وی می‌افزاید: سازمان بهداشت جهانی اخیرا مفهوم «سلامت در تمامی سیاست‌ها» را مطرح کرده است که توجه به این امر در این حوزه با رویکرد پیشگرانه می‌تواند سلامت و ایمنی جاده‌ها را افزایش دهد. البته ایمنی جاده‌ها و جلب مشارکت‌های مردمی در این حوزه در سیاست‌های کلی حمل‌ونقل مورد توجه قرار گرفته است.
این عضو هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز تأکید دارد: در حوزه ایمنی جاده‌ها توجه به موضوع «سلامت در تمامی سیاست‌ها» یعنی اینکه باید از نظرات تمامی کارشناسان حوزه‌های اقتصادی، روان شناختی، اجتماعی و فرهنگی استفاده کرد تا جاده‌ایمنی و استاندارد طراحی شود و خود جاده هم تضمین کننده سلامت عاملان اجتماعی باشد.
توجه به پیوست‌های فرهنگی و اجتماعی در طراحی جاده‌ها
بوداقی در تکمیل این توضیح می‌گوید: اگر در طراحی جاده‌ها به بحث سلامت توجه شود و بهینه‌ترین طراحی را به لحاظ کاهش حوادث جاده‌ای داشته باشیم، می‌توانیم ایمنی را در حمل‌ونقل جاده‌ای افزایش دهیم؛ درواقع باید در طراحی جاده پیوست‌های فرهنگی و اجتماعی بیش از پیش مورد توجه قرار گیرند.
به گفته وی توانمندسازی آموزشی کنشگران اجتماعی می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از تصادف جاده‌ای داسته باشد. در این راستا اختصاص زمان بیشتر به پلیس در رسانه ملی می‌تواند گره گشا باشد.
عضو هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز عنوان می‌کند: در تحلیل رفتار پرخطر رانندگی و حوادث جاده‌ای می‌توان گفت که رفتار پرخطر متأثر از مسائل اقتصادی و اجتماعی است و وقتی عاملان اجتماعی آرامش و رفاه ذهنی نداشته باشد، آستانه تحمل‌شان کاهش می‌یابد و این امر باعث خشونت‌های کلامی در جاده‌ها می‌شود و می‌تواند فرهنگ رانندگی در جاده‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. از این رو از طریق سازمان‌های مسئول و مردم نهاد نیز باید ضمن توانمندسازی چند سطحی عاملان اجتماعی، بسته‌های آموزشی طراحی نمایند تا از حوادث جاده‌ای جلوگیری به عمل آید.
با بررسی‌های به عمل آمده در زمینه فعالیت‌های ایمنی در كشورهای موفق جهان می‌توان دریافت كه با به كارگیری روش‌های علمی و اهمیت دادن به موضوع ایمنی در حمل‌ونقل جاده‌ای می‌شود بخش قابل توجهی از سوانح رانندگی را كاهش داد و بی شک ایجاد بسترهای مناسب برای سفرهای ایمن، اقتصاد کشور را پویاتر خواهد کرد.