به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در روز دوم همایش «توسعه و عدالت آموزشی» که صبح امروز چهارم آبان ماه با حضور علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و جمعی از مسئولان و صاحب‌نظران در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد گفت: در جنبش‌های اجتماعی پیش از انقلاب و بعد از آن در شعارهای انقلابی، اصلاح عدالت بیشترین تکرار را داشت و در این سال‌ها مسائل مختلفی درباره عدالت مطرح شد اما آن‌چه کمتر در برابر عدالت گفته شده شده «حق» است. اساسا مفهوم عدالت بدون در نظر گرفتن مفهوم حق قابل تعقیب نیست.
وی افزود: در صحبت از عدالت باید مشخص کنیم مقصود چیست. وقتی از حق سخن نمی‌گوییم باید رویکردمان را نسبت به عدالت مشخص کنیم. همواره می‌توان آمارهای مختلفی درباره عدم توازن در شهرها و نابرابری‌های بین شهر و روستا و دسترسی‌های متفاوت به خدمات رفاهی ارائه داد اما باید رویکرد جدیدی به موضوع داشت.
آخوندی با بین این‌که دغدغه ذهنی وی چرایی به وجود آمدن این شرایط در کشور است افزود: باید دریابیم چرا حرکت‌های اجتماعی مختلفی که در کشور شکل گرفته موفقیتی در دستیابی به اهداف ندارند؟ در واقع وقتی از عدل صحبت می‌کنیم باید بلافاصله از حق و به دنبال آن درباره مسئولیت صحبت کنیم. این سه عامل، بدون هم ناکارآمد هستند و در کنار یکدیگر زنجیره‌ای را تشکیل می‌دهند که می‌تواند فضایی خلاق را در جامعه ایجاد کند.
وزیر راه و شهرسازی اشاره‌ای هم به حوادث اسیدپاشی در کشور داشت و گفت: اخلاق مبحثی است که در همه تریبون‌های کشور اعم از مساجد و رسانه‌ها مطرح می‌شود اما در عین حال شاهد اسیدپاشی روی زنان هستیم. اخلاق چیست که مدام از آن سخن می‌گوییم اما وضعیت بدین گونه است؟ به عقیده من، اخلاق هم بدون عدل و حق بی‌معناست.
آخوندی با اشاره به شروع ایام ماه محرم گفت: از حضرت امیر (ع) پرسیدند عدل مهمتر است یا بخشش؟ و حضرت امیر (ع) پاسخ دادند عدل. عدل هر چیزی را در جای خود قرار می‌دهد و بخشش، مسائل را از جای خود خارج می‌کند. عدل وقتی دست‌یافتنی می‌شود که حق هم وجود داشته باشد و این بحث را به اخلاق هم می‌توان تعمیم داد. در قرآن آیه‌ای داریم که در آن عدل مقدم بر نیکوکاری است. احسان محصول عدل است و در جامعه‌ای که عدل رعایت نشود احسان معنا ندارد. مشکل جامعه ایران این است که این تقدم‌ها و تاخرها کمتر در آن مورد توجه قرار می‌گیرند.
تفاوت‌های رفتاری در بخش خصوصی و عمومی موضوع دیگری بود که آخوندی به آن پرداخت و گفت: در تقابل عدل و ایثار، در حوزه خصوصی قطعا ایثار بهتر است اما همان حضرت امیری که شبانه‌روز روزه می‌گرفت و آن‌چه داشت می‌بخشید در مقام وظیفه اجتماعی و عمومی بر عدل تاکید می‌کند. ما به جامعه‌ای عادل نیاز داریم؛ جامعه‌ای که در آن مظلوم بتواند حق خود را بدون لکنت زبان دریافت کند.
وی بعد از بهره‌گیری از آموزه‌های دینی و کاربرد مفهوم عدل در آن‌ها، از آموزه‌های دولت مدرن سخن گفت.
وزیر راه و شهرسازی با بیان این‌که قرن بیستم تاثیرگذاری فوق‌العاده‌ای از مارکسیسم داشته است عنوان کرد: حرکت‌های اجتماعی به نحوی پاسخ به عدالت توزیعی مارکسیسم بود که در کشورهای مختلف از آن تعبیرهای متفاوتی شد. در اروپا نظریه مارشال هم شکل گرفت که در آن به تدریج حقوق مدنی به حقوق سیاسی تبدیل شدند.
آخوندی در ادامه این سوال را مطرح کرد که «آیا خدمات رفاهی ارائه شده از سوی دولت حق جامعه است یا برنامه‌ای اضافی است که دولت از سر مهرورزی در اختیار مردم قرار داده است؟» اظهار کرد: بعداز این جنبش‌ها این نخستین سوال مطرح شده در اروپا بود و سبب مطرح شدن بحث حقوق اجتماعی شد. متاسفانه اجماعی که درباره حقوق مدنی هست درباره حقوق اجتماعی وجود ندارد و برخی از روی اکراه و با هدف حفظ نظم اجتماعی به حقوق اجتماعی پرداختند و گروهی آن را حق دانستند.
اصل 44 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران محور بعدی سخنان آخوندی بود. وی در این باره توضیح داد: طبق این اصل برای تامين استقلال اقتصادی جامعه و ريشه كن كردن فقر و محروميت و برآوردن نيازهای انسان در جريان رشد، با حفظ آزادگی او، اقتصاد جمهوری اسلامي ايران بر اساس ضوابطی چون تامین نیازهای اساسی و تامین شرایط کار استوار می‌شود. این اصل به مولفه‌هایی مانند مسکن، بهداشت، مبارزه با فقر، آموزش و پرورش و تامین اجتماعی می‌پردازد اما مشخص نمی‌کند که این موارد حق آحاد مردم است یا برنامه دولت. نباید فراموش کنیم که تفاوت بسیار زیادی بین این دو رویکرد وجود دارد.
آخوندی این اصل را برگردان مستقیمی از بخشی از قانون انگلستان دانست و گفت: در ایران هنوز این بحث مطرح است که این عناوین عنایات دولت است یا حقوق مردم. تا زمانی که این بحث مشخص نشود به موفقیت در برنامه‌ها نخواهیم رسید.
اولین همایش «توسعه و عدالت آموزشی؛ مشارکت مردم و سیاستگذاران برای کاهش فقر آموزشی کودکان» سوم و چهارم آبان ماه در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد./
نظر شما