با توجه به اینکه در آستانه سفرهای نوروزی قرار داریم بازخوانی این دستورالعمل به منظور آشنایی مسافران از حقوق خود ضروری به نظر می‌رسد.

بخشی از حقوق مسافر به تعهدات ایرلاین‌ها در قبال تاخیرهای پروازی اختصاص دارد که در صورت بروز تاخیر در انجام پرواز بر اساس زمان درج شده در بلیت مسافر نماینده شرکت هواپیمایی با حضور در میان مسافران با متانت و احترام نسبت به اطلاع رسانی صحیح در خصوص تاخیر پرواز اقدام می‌کند.

طبق این دستورالعمل در صورت تاخیر بیش از یک‌ساعت تا ۲ ساعت، توسط نماینده ایرلاین در فرودگاه‌های داخلی از مسافران پذیرایی نوع اول (شامل میان وعده اعم از نوشیدنی گرم یا سرد و شیرینی مناسب) به عمل خواهد آمد که البته ارائه این پذیرایی مشروط به وجود زمان کافی جهت پذیرایی و عدم ایجاد تاخیر بیشتر در پرواز است.

برای استفاده از فایل پی دی اف  حقوق مسافران در پروازهای داخلی اینجا کلیک کنید

اما در تاخیرهای بیش از ۲ ساعت و حداکثر تا ۴ ساعت، ایرلاین مربوطه موظف است نسبت به انجام پذیرایی مناسب حداقل نوع اول با توجه به امکانات فرودگاهی، فراهم کردن امکان برقراری ارتباط تلفنی جهت اطلاع رسانی و تغییر پرواز در صورت درخواست مسافر و امکان انجام آن، انجام اقدمات لازم جهت اعزام با سایر شرکت های هواپیمایی (در صورت درخواست مسافر) و در صورت وجود پرواز از همان مسیر و یا انتقال به مقصد نهایی از طریق مسیرهای جایگزین (به غیر از مسیر درج شده در بلیت) و پرداخت کامل وجه بلیت مسافر در صورت انصراف مسافر از ادامه پرواز اقدام کند.

در تاخیرهای بیش از ۴ ساعت نیز شرکت حمل کننده موظف به ارائه یک فقره بلیت مشابه با تخفیف ۳۰ درصد از لحاظ مسیر و کلاس پروازی خواهد بود. اگر ابطال از ۲۴ ساعت مانده تا زمان انجام پرواز انجام پذیرد در این صورت شرکت حمل کننده موظف به پرداخت کامل وجه و ارائه یک فقره بلیت نیم بهاء مشابه از لحاظ مسیر و کلاس پروازی است.

تبصره ۲: در مورد پروازهایی که به دلیل شرایط جوی یا امنیتی فرودگاه مبدا، مقصد و در مسیر دچار تاخیر و یا ابطال می شود، شرکت‌های هواپیمایی با رعایت مقررات پذیرایی از مسافرین صرفا موظف به استرداد کامل وجه به مسافرین است.

جزئیات دستورالعمل حقوق مسافران در پروازهای داخلی به شرح زیر است:

مقدمه:

حقوق مسافر مجموعه ای از سیاست‌ها، دستورالعمل‌ها، استانداردها، ضوابط و مقرراتی است که الگوی رفتاری شرکت هواپیمایی و دست اندرکاران امور پروازی را تدوین می کند و هدف آن تضمین حقوق مادی و معنوی و رعایت شأن و منزلت مسافران در فرآیند مسافرت‌های هوایی است. رعایت این مجموعه حمایتی بر اساس مفاد ۵ قانون هواپیمایی کشوری و ماده ۱۹ کنوانسیون ورشو مصوب ۱۳۵۴/۳/۳۱ مجلس شورای اسلامی برای کلیه شرکت های هواپیمایی الزامی است. 

فصل اول: تعاریف

ماده ۱: در این دستورالعمل اصطلاحات در معانی مشروح زیر تعریف شده است.

۱-۱سازمان: سازمان هواپیمایی کشوری

۲-۱ شرکت هواپیمایی: اشخاص حقوقی که مطابق قوانین هواپیمایی کشوری تاسیس و پس از تصویب شورای عالی هواپیمایی کشوری حسب شرایط مندرج در پروانه بهره برداری شرکت (AOC) در زمینه ارائه خدمات حمل و نقل مسافر و بار و پست در پروازهای بازرگانی (تجاری) فعالیت نماید.

۳-۱ شرکت حمل و کننده: کلیه شرکت های هواپیمایی که اقدام به حمل مسافر یا توشه وی می نمایند.

۴-۱پرواز بازرگانی (تجاری) : پروازی است که توسط شرکت های هواپیمایی مجاز به حمل بار، مسافر و محمولات پستی و با مقصد انتفاع انجام می گردد.

۵-۱بلیت: بلیت مسافری مدرکی است متعبر دال بر انعقاد قرارداد حمل و نقل و شرایط آن، اعم از بلیت رایگان و تخفیف دار که  به صورت الکترونیکی و یا به صورت کاغذی صادر می گردد.

۶-۱ساعت پرواز: منظور از ساعت حرکت اعلام شده در بلیت می باشد.

۷-۱پذیرایی نوع اول: شامل میان وعده (اعم از نوشیدنی گرم یا سرد و شیرینی مناسب) می باشد.

۸-۱پذیرایی نوع دوم: شامل وعده غذای اصلی اعم از صبحانه، ناهار و شام می باشد.

۹-۱ پیمان ورشو: منظور پیمان ۱۲ اکتبر ۱۹۲۹ ورشو در خصوص یکسان سازی برخی از مقررات حمل و نقل هوایی بین المللی مصوب ۳۱/ ۳/ ۱۳۵۴ و اصلاحات بعدی مجلس شورای اسلامی می باشد.

فصل دوم: رویه ها:

ماده ۲: حقوق مسافر به طور کلی ناظر بر موارد مشروحه ذیل می باشد:

۲-۱عدم تبعیض:  کلیه مسافرین به صورت یکسان از خدمات شرکت های هواپیمایی بهره مند می باشند.

۲-۲ممانعت از سفر: در صورتیکه به رغم داشتن بلیت تایید شده شرکت هواپیمایی از پذیرش مسافر به لحاظ محدودیت های شرکت حمل کنند اعم از بازرگانی، فنی و یا حقیقی امتناع نمایند، در اینصورت شرکت حمل کننده موظف به استرداد وجه و همچنین ارائه یک بلیت رایگان مشابه از لحاظ مسیر و کلاس پروازی می باشد.

۳-۲ ابطال پرواز توسط شرکت حمل کننده:

۱-۳-۲ اگر ابطال پرواز از زمان خرید بلیت تا یک هفته قبل از انجام پرواز باشد در اینصورت شرکت حمل کننده موظف به پرداخت کامل وجه بلیت می باشد.

۲-۳-۲ اگر ابطال پرواز از شش روز تا ۲۴ ساعت قبل از انجام پرواز باشد، در این صورت شرکت حمل کننده موظف به پرداخت کامل وجه بلیت و ارائه یک بلیت مشابه با ۳۰ درصد تخفیف از لحاظ مسیر و کلاس پروازی به مسافر می باشد.

۳-۳-۲اگر ابطال از ۲۴ ساعت مانده تا زمان انجام پرواز، انجام پذیرد در این صورت شرکت حمل کننده موظف به پرداخت کامل وجه و ارائه یک فقره بلیت نیم بهاء مشابه از لحاظ مسیر و کلاس پروازی می باشد.

تبصره ۱: ارائه بلیت مشابه (از لحاظ مسیر و کلاس پروازی) در اولین فرصت زمانی انجام می گیرد. همچنین در صورت انتقال مسافر توسط سایر خطوط هوایی این امر بدون پرداخت هزینه و یا مابه التفاوت توسط مسافر و یا خسارت توسط شرکت های هواپیمایی انجام خواهد پذیرفت.

۴-۲ تاخیرات پرواز:

در  صورت بروز تاخیر در انجام پرواز بر اساس زمان درج شده در بلیت مسافر، اقدامات ذیل می بایست توسط شرکت هواپیمایی انجام شود.

۴-۲ اقدامات عمومی:

- نماینده شرکت هواپیمایی با حضور در میان مسافران با متانت و احترام نسبت به اطلاع رسانی صحیح در خصوص تاخیر پرواز اقدام می نماید.

- شرکت هواپیمایی نسبت به اطلاع رسانی از طریق سیستم اطلاعات پرواز به صورت مستمر اقدام می نماید.

۲-۴-۲اقدامات اختصاصی:

الف- تاخیر بیش از یک ساعت و تا ۲ ساعت

 - در صورت تاخیر بیش از یکساعت و کمتر از دو ساعت از مسافران پذیرایی نوع اول به عمل خواهد آمد.

 - ارائه این پذیرایی مشروط به وجود زمان کافی جهت پذیرایی و عدم ایجاد تاخیر بیشتر در پرواز است.

   ب- تاخیر بیش از ۲ ساعت و تا ۴ ساعت:

-  انجام پذیرایی مناسب حداقل نوع اول با توجه به امکانات فرودگاهی

-فراهم نمودن امکان برقراری ارتباط تلفنی جهت اطلاع رسانی

- تغییر پرواز در صورت درخواست مسافر و امکان انجام آن

- انجام قدمات لازم جهت اعزام با سایر شرکت های هواپیمایی (در صورت درخواست مسافر) و در صورت وجود پرواز از همان مسیر و یا انتقال به مقصد نهایی از طریق مسیرهای جایگزین (به غیر  از مسیر درج شده در بلیت(

- پرداخت کامل وجه بلیت مسافر در صورت انصراف مسافر از ادامه پرواز

   ج- تاخیر بیش از ۴ ساعت:

• در این صورت شرکت حمل کننده موظف به ارائه یک فقره بلیت مشابه با تخفیف ۳۰ درصد از لحاظ مسیر و کلاس پروازی می باشد. ابطال پرواز در این حالت مشمول بند ۲-۳-۳ خواهد بود.

تبصره ۲: در مورد پروازهایی که به دلیل شرایط جوی یا امنیتی فرودگاه مبدا، مقصد و در مسیر دچار تاخیر و یا ابطال می گردد، شرکت های هواپیمایی با رعایت مقررات پذیرایی از مسافرین صرفا موظف به استرداد کامل وجه به مسافرین می باشند.

 ۵-۲- تغییر مسیر اجباری توسط شرکت هواپیمایی در طول پرواز:

۱-۵-۲در صورتی که هواپیما در مکانی به غیر از مقصد مسافر و یا نقطه میانی (در پروازهای اتصالی مندرج در یک بلیت) توقف نماید شرکت هواپیمایی موظف است مسافر را به مبدا یا مقصد پرواز مطابق یکی از روش های زیر منتقل نماید.

الف: انتقال مسافر به مبدا توسط شرکت هواپیمایی حامل صورت پذیرفته و کل وجه بلیت بدون کسر جرایم به مسافر پرداخت گردد.

ب: در صورت درخواست و انتقال مسافر به مقصد یا هر وسیله نقلیه عمومی زمینی (اتوبوس، قطار، ...) این انتقال ضمن فراهم نمودن شرایط لازم و پرداخت هزینه های آن توسط شرکت حامل صورت می گیرد.

۶-۲فقدان و یا آسیب دیدگی جامه دان:

۱-۶-۲در صورت فقدان و یا آسیب دیدگی جامه دان و بار همراه، شرکت حمل کننده بر اساس دستورالعمل پیگیری، جستجو و یا جبران خسارت خود (وفق پیمان ورشو که عینا در تاریخ ۱۳۶۴/۸/۱۹ به تصویب مجلس شورای اسلامی نیز رسیده است) موظف به تامین رضایت مسافران می باشند.

۲-۶-۲مسافر در صورت فقدان و یا آسیب دیدگی جامه دان و بار همراه را بلافاصله (قبل از ترک فرودگاه) فهرست آن را به شرکت حمل کننده ارائه فرمایند.

۳-۶-۲در صورت تاخیر در تحویل جامه دان و بار همراه، ضروری است مسافر حداکثر ظرف مدت ۲۱ روز نسبت به ارائه اعلام موضوع خود به شرکت حمل کننده اقدام فرمایند.

۷-۲ مسافرین توانخواه:

۱-۷-۲ به منظور تامین تسهیلات، رفاه و ایمنی مسافر توانخواه، شرکت های حمل کننده در چارچوب دستورالعمل های تخصصی ذیربط اقدامات لازم را در ارائه خدمات مناسب و رایگان معمول خواهند نمود.

۲-۷-۲شرایط خاص مسافر توانخواه می بایست در زمان خرید بلیت و حداکثر تا ۴۸ ساعت قبل از پرواز به شرکت حمل کننده اعلام گردد.

۳-۷-۲شرایط خاص مسافر توانخواه می بایست در زمان خرید بلیت و حداکثر تا ۴۸ ساعت قبل از پرواز به شرکت حمل کننده اعلام گردد.

۴-۷-۲ضروری است مسافر جهت آگاهی از چگونگی این خدمات با دفتر شرکت حمل کننده تماس حاصل فرمایند.

۵-۷-۲ مسافر بیمار در دوره پس از عمل جراحی و یا دوره نقاهت از قاعده مسافرین توانخواه مستثنی می‌باشند و تابع مقررات حمل بیمار شرکت حمل کننده خواهند بود.

۸-۲ شفاف سازی نرخ بلیت و خدمات هوایی:

۱-۸-۲شرکت هواپیمایی و دفاتر نمایندگی فروش بلیت موظف هستند بلیت مسافر را با مشخصات کامل اعم از شرایط و ضوابط بلیت صادره، قیمت نهایی (بهای پایه، عوارض، قواعد ابطال و هزینه های اضافی)، نام شرکت شرکت حمل کننده و سایر اطلاعات ضروری به مسافر ارائه نمایندو

اینکه تاخیرهای پروازی یکی از معضلاتی است که مسافران را آزار می دهد اما نکته ای که نباید نادیده گرفت این است که بسیاری از تاخیرهای پروازی خارج از اراده ایرلاین ها و به دلیل نقص فنی است و قطعا یک شرکت هواپیمایی به عنوان یک بنگاه اقتصادی هیچگاه به دنبال زیان خود نیست چراکه تاخیرهای پروازی یعنی نارضایتی مشتری و ضرر شرکت هواپیمایی. یکی از موضوعات دیگری که مسافران هوایی و به طور خاص مسافران پروازهای داخلی باید نیم نگاهی به آن داشته باشند تحریم هایی است که صنعت هواپیمایی کشور را آزار می دهد؛ به اعتقاد بسیاری از مدیران ارشد ایرلاین ها بخش قابل توجهی از تاخیرهای پروازی به دلیل نقص فنی هواپیما و کمبود قطعه است که در شرایط تحریم تامین این قطعات شرکت ها را با مشکل مواجه می کند.

البته نباید فراموش به رغم تحریم ها صنعت هواپیمایی ایران هیچگاه زمین گیر نشد و به طور غیر مستقیم توانست نیازمندی های ضروری خود را تامین کند اما نباید این تحریم ها و تاثیرات آن نادیده گرفته شود. باشد که دستورالعمل حقوق مسافر در پروازهای داخلی کاهش تاخیرهای پروازی و افزایش ارائه خدمات به مسافران را از سوی ایرلاین ها به همراه داشته باشد/.