غزال راهب، رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی با تشریح برنامه‌ها و اقدامات این مرکز در حوزه‌های مختلف ایمنی و توسعه شهری گفت: مرکز تحقیقات، مأموریت خود را در سه محور اصلی توسعه کیفیت، افزایش بهره‌وری و کاهش خطر دنبال می‌کند و کاهش خطرپذیری از سوانح طبیعی و غیرطبیعی یکی از پایه‌ای‌ترین اهداف آن است.

فعالیت ۱۶۰۰ دستگاه شتاب‌نگار در کل کشور

رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به فعالیت‌های مرکز در حوزه زلزله توضیح داد: یکی از اقدامات مهم ما توسعه شبکه شتاب‌نگاری کشور است. هم‌اکنون بیش از ۱۶۰۰ دستگاه شتاب‌نگار در نقاط مختلف ایران فعال هستند که نیمی از آن‌ها به‌صورت برخط کوچک‌ترین لرزه‌ها را ثبت می‌کنند. این سامانه کمک می‌کند در زمان بحران، واکنش سریع‌تری داشته باشیم. برنامه ما توسعه این شبکه به ۳۰۰۰ دستگاه با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین است.

شناسایی ساختمان‌های ناایمن

راهب درباره ارزیابی ایمنی ساختمان‌ها گفت: در دو سال گذشته مرکز تحقیقات، موضوع شناسایی ساختمان‌های ناایمن را آغاز کرد. سال گذشته ۴۰۰۰ ساختمان در تهران شناسایی و در چهار سطح (از خطر تخریب کامل تا نیاز به بهسازی جزئی) طبقه‌بندی شدند. امسال نیز شناسایی ۱۱ هزار ساختمان دیگر در دستور کار است که تاکنون نیمی از آن‌ها ارزیابی شده‌اند.در حال حاضر در تهران در مجموع، حدود ۱۰ هزار ساختمان که در معرض خطر بودند از رده A تا D ارزیابی شدند.

به گفته وی، این برنامه به‌تدریج در سطح ملی و با همکاری دستگاه‌های استانی اجرا خواهد شد.

تدوین آیین‌نامه ۲۸۰۰ زلزله (ویرایش پنجم)

رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به اهمیت آیین‌نامه طراحی ساختمان‌ها در برابر زلزله (آیین‌نامه ۲۸۰۰) افزود: پس از زلزله‌های دهه ۴۰ و ۵۰ این آیین‌نامه پایه‌گذاری شد و طی سال‌ها به بلوغ رسیده است. اکنون ویرایش پنجم آن در آستانه ابلاغ قرار دارد. برای تدوین این نسخه بیش از ۵۰۰ جلسه تخصصی برگزار شد و مهم‌ترین نوآوری آن ورود داده‌های شبکه شتاب‌نگاری به آیین‌نامه و تدوین نقشه طیفی خطر زلزله است. همچنین تغییرات مهمی در حوزه میان‌قاب‌ها، فناوری‌های نوین و پاسخ به نیازهای روز مهندسی کشور اعمال شده است.

بحران فرونشست و برنامه‌های مرکز

راهب درباره موضوع فرونشست زمین که آن را «یکی از بحران‌های جدی کشور» خواند، توضیح داد: مرکز تحقیقات، کمیته‌ای تخصصی با سه کارگروه پایش، کاهش و تدوین ضوابط ساخت‌وساز تشکیل داده است. تاکنون بیش از ۳۵۰ استعلام ساخت‌وساز در عرصه‌های فرونشستی بررسی شده و پاسخ ارایه شده است.  

وی تصریح کرد: نخستین ضوابط کاهش خطر و مقاوم‌سازی در این مناطق به‌زودی منتشر خواهد شد.

نظارت بر شریان‌های ریلی، باندهای فرودگاه و مسیرهای جاده ای در مناطق دچار فرونشست

این مقام مسئول گفت: نظارت بر شریان‌های حیاتی همچون خطوط ریلی، باندهای فرودگاه و مسیرهای جاده‌ای در مناطق فرونشستی از دیگر اقدامات مرکز است. اما واقعیت این است که توقف روند فرونشست تنها با مدیریت برداشت از آب‌های زیرزمینی امکان‌پذیر است که متولی اصلی آن وزارت نیرو و جهاد کشاورزی هستند.

تدوین سیاستگذاری‌های آینده مسکن و سازوکارهای اجرا 

رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی درباره نقش این مرکز در سیاست‌گذاری‌های مسکن نیز گفت: ارزیابی ۹ سیاست کلی نظام در حوزه مسکن با همکاری مجمع تشخیص مصلحت نظام و شرکت بازآفرینی شهری در حال انجام است. نتایج این کار به سیاست‌گذاری‌های آینده و تدوین سازوکارهای اجرایی کمک خواهد کرد.

راه‌اندازی پلتفرم معرفی محصولات صنعتی و روش‌های نوین ساخت‌وساز

راهب ادامه داد: مرکز وظیفه توسعه صنعتی‌سازی در بخش مسکن را نیز برعهده دارد و در این راستا تدوین دستورالعمل‌های فناوری‌های نوین، صدور گواهینامه‌های فنی و راه‌اندازی پلتفرم معرفی محصولات صنعتی و روش‌های نوین ساخت‌وساز را دنبال می‌کند.

مصرف انرژی و الگوی ساختمان سبز

راهب در بخش پایانی به موضوع بهره‌وری منابع و انرژی اشاره کرد و گفت: مرکز تحقیقات در همکاری با سازمان ملی زمین و مسکن، الگوی «ساختمان سبز و سرو سبز» را طراحی کرده است. این الگو به‌عنوان یک نظام تشویقی، ساختمان‌ها را از منظر کاهش مصرف انرژی و آب ارزیابی می‌کند. همچنین پروژه‌هایی برای استفاده از پساب در فضای سبز مرکز و تدوین دستورالعمل‌های کاهش مصرف آب در ساختمان‌ها در حال اجراست.

وی تأکید کرد: مجموعه این اقدامات نشان می‌دهد که مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نه تنها یک نهاد پژوهشی، بلکه بازوی اصلی سیاست‌گذاری و تضمین کیفیت در ساخت‌وساز کشور است.