یكی از مواردی كه اخیرا شاهد آن بودیم و مصداق فروش عارضه‌های شهری است، ویلای نمازی است كه چند روز پیش از ثبت ملی خارج شد. در این پرونده قاضی به قانونی استناد كرده كه مربوط است به سال ١٣٠٩ و در آن گفته شده كلیه آثار زندیه و ماقبل آن واجد ارزش هستند و باید حفاظت شوند و با توجه به اینكه این بنا مربوط به دوره معاصر است، با وجود اینكه واجد ارزش بالایی به لحاظ معماری است، دیوان عدالت اداری اعلام كرد كه ضرورتی برای ثبت ملی آن وجود ندارد. به همین دلیل بنا را از ثبت خارج كرده‌اند.

در حالی كه قوانین دیگری در زمینه حفاظت آثار ارزشمند تاریخی داریم، از جمله قانون مجازات اسلامی (ماده ٥٥٨ قانون مجازات اسلامی، كسانی كه به آثار فرهنگی- تاریخی آسیب وارد كنند، علاوه بر جبران خسارت به یك تا ١٠ سال حبس محكومند) و قوانین دیگر در زمینه حفاظت آثاری كه در فهرست آثار ملی ثبت شده‌اند، وجود دارد.

مدارك نشان می‌دهد كه پروانه احداث بنای جدید در حالی صادر شده كه بنا در فهرست آثار ملی ثبت شده بود. فرض بگیریم مدیركل میراث فرهنگی استان تهران هم با تخریب بنا موافقت كرده باشد، اجرای این دستور خلاف قانون است. البته شهرداری در حال حاضر اعلام كرده است در تلاش است كه بنا را حفظ و از تخریب آن جلوگیری كند.

حفاظت و توسعه دو رویكرد مكمل هستند نه مغایر. در دنیا با این دو موضوع به عنوان دو مكمل برخورد می‌كنند و از بناها و آثاری كه در فهرست آثار ملی ثبت می‌شوند، بیشترین استفاده اقتصادی حاصل می‌شود. اما لازمه رسیدن به این دستاورد این است كه ما شهر را با فروش ارزش‌های آن اداره نكنیم.

شهری كه با فروش اداره شود و بدون محدودیت همه منابع موجود خود را به فروش بگذارد تا به اعتباراتی برای اداره دست پیدا كند، كمترین اتفاقی كه در آن می‌افتد تخریب بناهایی مثل ویلای نمازی و خانه توران است و شاید اگر همین روند ادامه پیدا كند، باید منتظر اتفاقاتی بدتر از این اتفاقات باشیم.

برای رفع این مشكلات لازم است كار زیربنایی انجام شود، به این معنی كه برای نظام مدیریت شهری منابع مالی پایدار در نظر بگیریم تا شهرداری‌ها برای تامین اعتبارات مالی اقدام به فروش ارزش‌های موجود در شهر نكنند. تا اگر روزی رسید كه كسی برای اخذ پروانه ساخت به شهرداری‌ها مراجعه نكرد، شهرداری كه نباید تعطیل شود. هم شهرداری‌ها باید بدنه لاغرتری داشته باشند و بهره‌وری بودجه خود را بالا ببرند و از طرف دیگر منابع مالی پایدار سالم برای آنها تعریف شود.

*معاون وزیر راه و شهرسازی