به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی به نقل از شهروند، تكلیف اعضای شورای جدید شهرتهران كه مشخص شد، افكار عمومی امان نداد و گمانه‌زنی‌ها شروع شد برای پنجاه‌وهشتمین شهردارتهران. محمدباقر قالیباف با تمام نقاط تاریك و روشنی كه در كارنامه یک ساله خود داشت، رفتنی است و حالا درمیان كسانی كه احتمالا به جای او به بهشت خواهند رفت، جز مردان سیاسی نام زنان هم برده می‌شود؛ مثل زهرا صدراعظم نوری، معصومه ابتكار و کمی هم فائزه هاشمی.
معصومه ابتكار كه ریاست سازمان محیط‌زیست دولت روحانی را برعهده دارد، این روزها دوباره بر سر زبان‌ها افتاده است و حتی مردم در شبكه‌های اجتماعی هشتگ‌های مطالبه‌گری درباره او دركنار فائزه هاشمی یا كسانی مانند لیلا ارشد را به راه انداخته‌اند؛ اگرچه خیلی‌ها هم معتقدند، هاشمی شانس خود را یك‌بار درشورای سوم و مجموعه مدیریت شهری امتحان كرده است. آذر منصوری، فعال سیاسی اصلاح‌طلب آخر تابستان سال قبل درباره احتمال معرفی شهردار زن درشورای پنجم حرف زد و از آن زمان تا همین حالا هم بحث‌هایی در این‌باره مطرح شده است. الهه كولایی، فعال دیگر اصلاح‌طلب هم درهفته‌های گذشته در گفت‌وگو با «شهروند»، این موضوع را دور از انتظار ندانست. حالا می‌دانیم كه با توجه به سهم‌دهی ٣٠درصدی به زنان درشورای پنجم، اعضای منتخب حرف‌هایی در این‌باره داشته‌اند و گزینه‌هایی هم پیش‌روی آنان است. زهرا نژادبهرام كه یكی از این اعضای منتخب است، در گفت‌وگو با «شهروند» ازمطالبه‌ای حرف می‌زند كه باید ٥٠درصد جمعیت شهر را هم درآن درنظر گرفت: «حضور شهردار زن بین گزینه‌ها باید به صورت مطالبه عمومی مطرح شود، چون ٥٠درصد جمعیت شهر را زنان تشكیل می‌دهند.» به اعتقاد او، انتظار داشتن شهردار زن خیلی دور از انتظار نیست، اما چون تا به‌حال آن را تجربه نكردیم، فكر می‌كنیم كه قابل دسترس نیست: «شهردارشدن هیچ ویژگی خاصی نمی‌خواهد، زن و مرد ندارد. كسی كه شهردار می‌شود، قرار نیست آدم متفاوتی باشد، همین كه مدیر توانمند، پاكدست و دلسوزی باشد، كافی است و البته این ویژگی‌ها طبیعتا در بین زنان بیشتر است تا مردان. زنان درپاكدستی و نداشتن فساد درمجموعه كاری جزو سرآمدان هستند.» او همچنان نسبت به این موضوع تأكید دارد كه زنان باید جزو گزینه‌ها باشند، چون قابل طرح و دفاع است: «حتما گزینه‌های زن مدنظر ما هست و برنامه برای مدیریت شهری خواهیم داشت، اما اینكه خارج ازجنسیت بررسی كنیم كه برنامه‌های افراد تا چه میزان متناسب با نیازهای شهری و درخواست‌های شوراست، بحث دیگری است. دراین مرحله، دیگر تاكید جنسیتی نداریم.«
آینده حضور زنان را خراب نكنیم
ازهمان زمانی كه موضوع سهم‌دهی به زنان درشورای شهر مطرح شد، خیلی‌ها معتقد بودند كه این نوع تبعیض مثبت ممكن است نتایج منفی برای آینده جامعه زنان داشته باشد و حالا هم حسین ایمانی‌جاجرمی، كارشناس حوزه شهری تقریبا همین نگاه را دارد: «عدالت جنسیتی مهمتر ازتبعیض مثبت است، چون درتبعیض مثبت ممكن است زنان ضعیف به كار گرفته شوند و درنهایت هركاری هم انجام دهند. این موضوع آینده فعالیت‌های زنان را زیر سوال خواهد برد، درحالی كه مسأله شایستگی است.»
او معتقد است كه جنسیتی‌كردن مدیریت شهری كار درستی نیست: «حتی در زمان بستن لیست‌ها این موضوع مطرح بود كه شاید شایسته‌سالاری، هم زیر سوال برود، چون آدم متخصص باید اداره دستگاه‌های اجرایی و خدماتی را برعهده داشته باشد، پس متغیر جنسیت در انتخاب شهردار مهم نیست.»
او این را هم گفت كه شهردار یك نفر نیست و در واقع او مجموعه‌ای از یك تیم مدیریتی و برنامه‌ای است كه باید شایستگی او با همكاری شورا و یك هیأت كارشناسی بررسی شود: «عدالت جنسیتی مهم است، اما باید درحوزه‌های اصلی زندگی و آموزش اجرا شود و بعد به زنان سهمیه داده شود اما وقتی هنوز هم دختران به دلیل جنسیت امكان تحصیل ندارند، خیلی نمی‌شود اینطور حرف زد، ضمن اینكه مسأله مدیریت شهری جدی است و با زندگی روزمره شهری كار دارد. یك قدم اشتباه می‌تواند واكنش سریعی درپی داشته باشد.» به اعتقاد جاجرمی در زمان انتخاب شهردار باید مسأله جنسیت را كنار بگذاریم: «البته متاسفانه حالا هم مدام دنبال اسم‌های تكراری هستیم.«
او درباره گزینه‌هایی كه درباره زنان مطرح می‌شود، گفت: ما یك شهردار زن داشتیم، خانم صدر اعظم نوری است كه طبق تعهد نمی‌تواند از شورا بیرون بیاید: «در كل كشور هم یك یا دو شهردار زن داشتیم، بنابراین زنان حضور چندانی درعرصه اجرایی و مدیریت كشور نداشتند، باید ابتدا عرصه‌های میانی را برایشان باز كنیم. بهترین كار این است كه هركسی كه شهردار شد، تعهد دهد كه معاونان و شهرداران مناطق را ازمیان زنان شایسته انتخاب كند؛ این روش بهتر است تا اینكه یك زن شهردار شود و بعد بر اثر ناتوانی در اداره شهر این موضوع به ضرر آینده زنان تمام شود.»
همین حالا البته شهردار پاریس یك زن است؛ زنی كه البته به گفته این كارشناس شهری سال‌ها درشورای شهر پاریس، وزارت فرهنگ و ارشاد فرانسه یا سایر دستگاه‌های اجرایی سمت داشته است: «اگر ما هم چند تا وزیر زن یا زنان فعال زیادی درعرصه سیاسی داشته باشیم كه شخصیتی برای خود دست و پا كرده باشند، می‌توانستیم جدی‌تر در این‌باره حرف بزنیم؛ درحالی كه حالا خانم ابتكار، دستجردی، مولاوردی، اشرف بروجردی و چند مورد دیگر تنها گزینه‌هایی هستند كه می‌شود درباره آنها حرف زد. باید قبول كنیم كه به زنان فرصتی برای كسب تجربه نداده‌ایم. باید به زنان اجازه دهیم تا برای ١٠سال دیگر خود را آماده كنند تا درپست‌های مهم قرار بگیرند.»
با وجود این، او همچنان براین موضوع تأكید دارد كه باید درهای مدیریت میان‌شهری را به روی زنان باز كنیم تا كسب تجربه كنند، آن هم درحالی كه قالیباف هم ادعا می كرد كه زنان زیادی را درشهرداری به كار گرفته است اما براساس بررسی‌ها، حدود ١٥ تا ١٧درصد از بدنه شهرداری را زنان تشكیل می‌دهند اما بیشتر در سمت‌های رده پایین شهرداری مشغول هستند.
میثم بصیرت، دیگر كارشناس شهری و استاد دانشگاه هم در گفت‌وگو با «شهروند» تقریبا همین اعتقاد را دارد: «گرفتاری اصلی كه درحوزه زنان وجود دارد مردانه‌بودن جامعه ماست، بنابراین نخست باید برای حضور زنان درجامعه نقشه راه داشته باشیم. البته ما همین حالا در اسناد جهانی نقش‌دادن به زنان را پذیرفته‌ایم اما گرفتاری ما این است كه هنوز زنان درتهران وارد حوزه مدیریت شهری نشده‌اند، درحالی كه باید پله‌پله صعود كنند: «این محدودیت گرفتاری است ضمن اینكه تصویری كه از زنان به غلط شكل گرفته، غیرمنطقی‌بودن زنان است. درمقایسه با مردان اما باید دراین كلیشه‌ها تحول ایجاد شود اما متاسفانه این مسیرها هنوز طی نشده است تا زنان به پست‌های ارشد درشهرداری برسند. یك زمان درمیان ٦هزار نفر از كارمندان شهرداری ١٠هزار كارمند زن داشت كه نیاز به شایستگی برای تصدی پست‌های عالی در آنان وجود نداشت.» او معتقد است كه دراین شرایط ابتدا باید از این جریان گذر كنیم و به‌طور خاص اقدامات خاصی برای سهمیه‌بندی و افزایش توانمندی آنان درنظر بگیریم: «سهمیه‌بندی، نهادسازی، ایجاد زیرساخت‌های حضور كاركنان زن و ایجاد فرصت‌ها برای رشد قابلیت‌های آنان باید در دستور كار باشد اما اتفاق نیفتاده است. البته به‌طور محدود حركت‌هایی شده است اما در چارچوب شخصیت‌های ملی نه. درحال حاضر تهرانی كه با چالش‌های زیادی روبه‌رو است حتی مردان هم از عهده آن برنمی‌آیند.» بصیرت هم مثل دیگر كارشناسان، حضور زنان در رده‌های میانی شهرداری را به‌عنوان گام نخست نام می‌برد: «مثل شورای شهر كه الان ٦ زن در میان ٢١ عضو آن هستند در شهرداری هم به همین تناسب باید چنین وضعیتی حاكم شود.»
ارزیابی گزینه‌های مطرح‌شده
این كارشناس شهری درباره مطالبه‌ای كه درباره خانم ابتكار ایجاد شده است هم گفت كه او با عملكردی كه در سازمان محیط زیست و شورا داشته، امتحان خود را پس داده است: «شهردار تهران باید شخصیتی استراتژیست داشته باشد اما رئیس فعلی سازمان محیط زیست این شخصیت را ندارد و البته كس دیگری هم كه بتواند در حوزه اجرایی تسلط داشته باشد، پیدا نمی‌كنم.» او درباره صدر اعظم نوری هم گفت كه شهردار منطقه با شهردار شهر بزرگی چون تهران خیلی متفاوت است كه تماما تابع دستور شهردار است: «بعید است چنین كاراكتری بتواند وظیفه شهرداری را انجام دهد. كسی كه می‌خواهد شهردار باشد باید فردی سیاسی باشد كه از رده بالاتری بیاید و هیچ وقت قرار نباشد كه به مرتبه بالاتری گذر كند. افراد مطرح در حد وزیر و معاون وزیر هستند و در این سطح متاسفانه كمتر خانمی هست كه رقیب این افراد باشد. به‌هرحال گزینه زن شهردار آینده رقبایی در حد معاون رئیس‌جمهوری دارد، در حالی كه برای مقایسه هم باید جنسیت را كنار بگذاریم.»
گزینه زن برای شهرداری معرفی می‌كنیم
تمام این حرف‌ها را البته نژاد بهرام، یكی از همان منتخب‌های شورای پنجم هم قبول دارد، اما با وجود این، همچنان بر معرفی گزینه زن پافشاری هم دارد: «اینكه كادرسازی نكردیم یك موضوع است و اینكه شهردار تهران را انتخاب كنیم یك بحث دیگر است. متاسفانه سیستم قبلی این فرصت را ایجاد نكرده است اما ما برای شهرداری تهران از میان زنان پیشنهادهایی داریم و مطرح می‌كنیم تا برنامه بدهند، فرقی نمی‌كند زن باشند یا مرد. بین گزینه‌های ما حتما زنان هستند، برنامه می‌دهند و با نظر جمعی، فرد مورد نظر انتخاب می‌شود.» او معتقد است كه نباید گزینه زن را حذف كنیم و بگوییم كه شهردار نمی‌تواند زن باشد: «همان‌طور كه زن می‌تواند وزیر و رئیس مجلس باشد، شهردار هم می‌تواند باشد. درحال حاضر شهردار بغداد زن است، پس غریب و خارق‌العاده نیست كه بگوییم زنان نمی‌توانند؛ ضمن اینكه زنان در نوآوری توانمند‌تر هم هستند.»
نژاد بهرام البته از هیچ گزینه‌ای نام نبرد اما گفت كه در شورای سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان و بعد در جمع منتخبان شورای پنجم صحبت‌های زیادی در این‌باره شده است: «وقتی مسأله متفاوتی مطرح می‌كنید چون سابقه نداشته ناخودآگاه مقاومت‌هایی هم درباره آن وجود دارد و ما طبق مطالبه ٣٠ درصدی حضور زنان در شورا، حضور آنان در سطوح بالا را مطالبه می‌كنیم اگر چه طبیعی است كه در جامعه مردان مقاومت‌هایی هم داشته باشد.»
زنانی كه مردم پیشنهاد دادند
در چند روز گذشته مطالبه‌ای هم در فضای مجازی در این‌باره مطرح شده است و مردم هم گزینه‌های خود را نام برده‌اند. بهار در یكی از شبكه‌های اجتماعی نوشته است: «بهترین گزینه شهرداری تهران خانم فائزه هاشمی است.» امیرعلی هم نظرش در این‌باره اینطور است: «جدا از زن و مرد بودن شهردار، كاش مدیر خوبی باشد برای شهر تهران؛ فرهنگی و شهری! زیباست ولی شهردار تهران زن باشد.» مستوره یکی از موافقان شهردار زن برای تهران است: «به نظر من چه کسی بهتر از معصومه ابتکار برای شهردار تهران، سابقه اجرایی زیاد و آشنا به مسائل شهری بابت حضور در شورای شهر.» ندا هم در این‌باره نوشته است: «فهرست امید با ازخودگذشتگی آدم‌هایی مثل لیلا ارشد و حمایت کامل زنان اصلاح‌طلب تهران رأی کامل آورد. چرا اصلاح‌طلبان شهردار زن انتخاب نکنند؟ »
شهرداران زن در جهان
پیشنهاد انتخاب شهردار زن برای تهران درحالی مطرح می‌شود که زنان در تعداد زیادی از شهرهای جهان، تجربه مدیریت شهری و شهرداری دارند؛ مثلا شهردار رم از سال ۲۰۱۶ یک زن است، ویرجینیا راجی ۳۸سال دارد و وکیل است. همین‌طور شهردار شهر واشنگتن در آمریکا از سال ۲۰۱۵ یک زن است. موریل ایی بوزر ۴۴ ساله پیش از این عضو شورای شهر ناحیه کلمبیا بود. شهردار شهر ژنو در سوییس هم از سال ۲۰۱۵ یک زن است. استر الدر ۵۹سال سن دارد و عضو حزب سبز سوییس است. شهردار شهر پاریس از سال ۲۰۱۴ یک زن است. آن ایدالگو ۵۷ ساله پیش از این معاون شهردار سابق و عضو شورای شهر پاریس بود. شهردار شهر کیپ تاون در آفریقای جنوبی از سال ۲۰۱۱ یک زن است. پاتریشیا دولیل ۶۶سال سن دارد. همچنین شهردار لیما پایتخت پرو از سال ۲۰۱۱ یک زن است. سوزانا ویلاران ۶۷ ساله پیش از این وزیر زنان کشور پرو بود. او کار خبرنگاری هم انجام داده است. شهردار شهر صوفیه، پایتخت بلغارستان از سال ۲۰۰۹ یک زن است. یوردانکا فانداکووا ۵۵ ساله پیش از این وزیر آموزش بلغارستان بود. شهردار شهر بخارست پایتخت رومانی از سال ۲۰۱۶ یک زن است. گابریلا فیرآ ۴۴ ساله، خبرنگار رادیو و تلویزیون بود و البته نماینده سابق سنای رومانی. شهردار شهر پراگ جمهوری چک از سال ۲۰۱۴ یک زن است. آدریانا کرناچووا ۵۶ ساله پیش از این سابقه فعالیت در وزارت کشور چک را در کارنامه خود داشت. شهردار شهر کلن آلمان از سال ۲۰۱۵ یک زن است. هنریت ریکر ۶۰ ساله پیش از این، مسئول بخش خدمات اجتماعی شهرداری کلن و از حامیان پناهجویان بود. شهردار شهر بارسلون اسپانیا از سال ۲۰۱۵ یک زن است. آدا کولائو، ۴۳ ساله، نویسنده و کنشگر جنبش ضددولتی موسوم به «خشمگینان» بود. شهردار شهر مادرید اسپانیا از سال ۲۰۱۵ یک زن است. مانوئلا کارمنا ۷۳ ساله و قاضی بازنشسته بود. /
نظر شما