شناسهٔ خبر: 79348 - سرویس مسکن و شهرسازی
نسخه قابل چاپ

تاثیر سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی بر توسعه اجتماعی شهر جدید

سرمایه اجتماعی- جامعه- مردم منیرسادات میرمحمدی، دکترای جامعه‌شناسی گروه‌های اجتماعی و مدرس دانشگاه

شاید بتوان گفت، مهم‌ترین وظیفه مدیریت شهری، به‌ویژه در شهرهای جدید، کسب ماهیت و فرآیندی است که طی کرده و می‌کند. مسئله فرآیند، یک گذر تاریخی بزرگ است؛ گذر به انسان اقتصادی، انسان سیاسی، انسان ارتباطی و انسان اجتماعی شهروندمدار. از این رو اساسی‌ترین مسئله ما در این عرصه، گستردگی و فشردگی تضادهایی است که طی فرآیند مکان‌یابی، ساخت و فعال و پویاسازی یک شهر جدید با آن مواجه بوده و خواهیم بود.

سرمایه اجتماعی دستیابی به منافع جمعی افراد را تسهیل می‌کند و روابط با کیفیت‌تری را بین افراد شکل‌دهی می‌کند. هنجارها و ارزش‌های درون سرمایه اجتماعی چون تعهدات اجتماعی، تکالیف اجتماعی، اعتماد و مشارکت در صورتی که در روابط بین افراد حاکم شود، جامعه‌ای سرشار از رفاه و نوع‌دوستی را رقم می‌زند، ناسازگاری‌های فردی را حل و فصل می‌کند، و ویژگی‌های رفتاری را در جامعه نهادینه می‌کند، که در نهایت زندگی اجتماعی سالمی را برای شهروندان رقم می‌زند. همه افراد جامعه از حد بالایی از سرمایه اجتماعی برخوردار نیستند. بالطبع افراد در جامعه دارای شرایط متفاوتی بوده‌اند، از جمله شرایط خانوادگی، شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی متفاوت و همین عوامل بر میزان سرمایه اجتماعی که در اختیار دارند بسیار تاثیرگذار است. فردی که قربانی یک جنایت یا بزه اجتماعی شده است، فردی که فرزند طلاق یا یک خانواده نابسامان است، فردی که دارای تحصیلات و سواد کمی است و یا فردی که در شراکت از شریک خود ضربه‌خورده و قربانی کلاهبرداری دیگران شده است، به میزان فردی که این شرایط را تجربه نکرده است، از سرمایه اجتماعی برخوردار باشد.

وجود شبکه‌های اجتماعی در هر جامعه بیانگر میزان سرمایه اجتماعی در آن جامعه است. به هر حال سرمایه اجتماعی مفهومی است که اصل و اساس آن بر رفتار، طرز تلقی‌ها و استعدادهای فردی قرار دارد و نهادهای گوناگون از قبیل مؤسسات اجتماعی داوطلبانه، خانواده، دین و الگوهای فرهنگی در شکل‌دهی به این مهارت و ارزش‌هایی که مولد سرمایه اجتماعی‌اند، نقش دارند.

افزایش جمعیت شهرها، شیوه‌های زندگی شهری را به‌ویژه در شهرهای جدید متحول ساخته است. یکی از این تحولات، گسترش زندگی آپارتمان‌نشینی است. این نحوه زندگی مشکلاتی از جمله چگونگی شکل‌گیری تعاملات و مناسبات اجتماعی میان افراد ساکن در مجتمع‌های مسکونی برای افراد ایجاد کرده است. روابط اجتماعی مناسب بسیاری از مشکلات و مسائل شهری چون عدم احساس امنیت، نزاع‌ها و درگیری‌ها را کاهش می‌دهد. بنابراین، موضوع روابط بین ساکنان شهر جدید اهمیت زیادی برای زندگی شهری سالم دارد. از سوی دیگر، یکی از عوامل مؤثر بر شکل‌دهی روابط مثبت، سرمایه اجتماعی است.


برای مطالعه بیشتر به مقاله «تحلیل تاثیر سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی و توسعه اجتماعی شهر جدید هشتگرد و پیشنهاد راهکار نهادی» به قلم منیرسادات میرمحمدی در جلد ششم مجموعه کتاب شهرهای جدید مراجعه کنید.