به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، گزارش آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی صنعت ساختمان کشور به همت معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی در بخش هشتم، عضویت در سازمان‌ها و انجمن‌های بین‌المللی صنعت ساختمان را عامل محرک و کوتاه کردن راه رسیدن به توسعه پایدار عنوان کرد. این سلسله پژوهش‌ها که به قلم محمدجواد عرفانیان‌جم مشاور فناوری و تشکل‌های حرفه‌ای معاونت مسکن و ساختمان وزرات راه و شهرسازی نگارش شده تمرکز و موضوع خود را بر تفکیک انجمن‌های تخصصی و شناخت آنها گذاشته است.  

مشاور فناوری و تشکل‌های حرفه‌ای معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی در مقدمه این فصل از پژوهش آورده است: سازمان‌ها و انجمن‌های مختلفی با کارکردهای متفاوت در سطح دنیا وجود دارند که جامعه فنی ما نیز به فراخور نیاز خود تا به امروز با تعدادی از آنها در ارتباط بوده و یا از اطلاعات آن ها استفاده کرده است. در این میان بیشتر این ارتباطات با انجمن‌ها و موسسات علمی تولید کننده استانداردهای فنی مثل انجمن بتن امریکا ACI و یا فدراسیون جهانی مهندسان مشاور FIDIC بوده است. در این میان ارتباط با سازمان‌هایی که عامل اصلی تحرک و پویایی صنعت ساختمان در حوزه تجاری و فنی هستند به چشم نمی‌خورد که این امر نیز ناشی از شکل سازمانی و ساختاری این صنعت در کشور بوده است.

نویسنده با طرح این نکته که دو سازمانِ Construction Specification Institute, Construction Specification Canada بنیانگذار الگوهای Master Format بوده‌اند افزود: بطور کلی این موسسات شامل انجمن‌های حرفه‌ای، صنفی، علمی و تحقیقاتی هستند که اصول کار و ادبیات حرفه‌ای، قوانین حقوقی و استانداردهای تجارت خدمات فنی‌ و مهندسی را تبیین می‌کنند. متاسفانه عدم آشنایی ما با ادبیات تجارت و ارتباطات بین‌المللی در صنعت ساختمان که به دلیل نداشتن ارتباط با این سازمان‌ها اتفاق افتاده است از عوامل ایستایی و فاصله زیاد با کشورهای توسعه‌یافته است. لذا عضویت و ارتباط با این سازمان‌ها و پیش‌بینی جایگاه آن در نقشه راه آینده صنعت ساختمان جزو ضروریات برون‌رفت از وضعیت موجود است.

نویسنده در بیان موضوع با تفکیک انجمن‌ها به انجمن‌های علمی و استاندارد International StandardOrganizations، مراکز آزمایشات و صدور مجوز فنیCertification and Test Agency ، انجمن‌های صنفی- تجاریTrade Associations، انجمن‌های حرفه‌ای Professional Association و انجمن‌های حرفه‌ای تشریفاتی در توضیح مختصری از آنها نوشت: انجمن‌های علمی و استاندارد انجمن‌هایی هستند که به تولید استانداردهای علمی، فنی و کیفیتی مواد و مصالح می‌پردازند، انجمن های صنفی-تجاری نیز که بر اساس مشترکات تجاری و صنفی گروه ها شکل می‌گیرند به منظور شناساندن حرفه، توسعه، تدوین و تنظیم ضوابط، تحقیق و توسعه موضوعی، انتشار و توزیع اطلاعات و لابی‌کردن با دولت و مجلس در ارتباط با وضع یا اصلاح قوانین مرتبط با صنف‌ها قدم برمی‌دارد.

عرفانیان‌جم ادامه داد: انجمن‌های حرفه‌ای بر اساس قوانین مصوب مجالس قانونگذاری شکل می‌گیرند و نقش هدایت و کنترل حرفه‌‌مندان دارای مسئولیت حرفه‌ای را برعهده دارند. انجمن‌های تشریفاتی نیز با اساس منافع مشترک انجمن‌های حرفه‌ای مهندسان و معماران شکل می‌گیرند و نقش اجرایی ندارند. به واقع انجمن‌های تشریفاتی بالاترین رتبه اعتبار و تشریفاتی هر حرفه را دارند که در وضع قوانین مرتبط به هر رشته با پارلمان و دولت لابی می‌کنند و آنها تعیین‌کننده خط‌مشی کلی هر حرفه در سطح ملی هستند و اعضای آنها متشکل از انجمن‌های حرفه‌ای هرشته در کشورها هستند.

آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی صنعت ساختمان کشور-۱:

آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی صنعت ساختمان کشور-۲:

آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی صنعت ساختمان کشور-۳:

آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی صنعت ساختمان کشور-۴:

آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی صنعت ساختمان کشور-۵:

آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی صنعت ساختمان کشور-۶:

آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی صنعت ساختمان کشور-۷:

مشاور فناوری و تشکل‌های حرفه‌ای معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی اهداف عضویت در سازمان‌های جهانی صنعت ساختمان را در چهار محور تقسیم بندی کرده و نوشته است: استفاده و انتقال تجربیات حرفه‌ای بین‌المللی در شکل‌دهی ساختار راهبردی صنعت ساختمان و سرعت بخشیدن و کوتاه کردن راه توسعه صنعت ساختمان، همگامی با مشخصات جهانی صنعت ساختمان در ابعاد نرم‌افزاری به عنوان پیش‌نیاز ورود به بخش‌های سخت‌افزاری، مهیا کردن زمینه‌های لازم تحقق بحث توسعه پایدار و توان حضور در بازارهای جهانی صنعت ساختمان اهداف مورد انتظاری است که در صورت عضویت در سازمان‌ها و انجمن‌های بین‌المللی می‌توان به آن دست یافت.

نویسنده مشکلات موجود را در ۱۰ عنوان تعریف و تشریح کرد: نا آشنایی با روابط حاکم در ارتباطات جامعه حرفه‌ای و مهندسی معاصر، نبود ساختارهای نظام‌مند حرفه‌ای برای برقراری این ارتباطات حرفه‌ای، عدم توان صدور خدمات مهندسی حتی پساز عضویتدر سازمان تجارت جهانی (WTO)به جهت نا آشنایی ما با ضوابط فنی و تجاری دو سازمان CSI و CSC جهت انجام پروژه‌ها بر مبنای سیستم Master Format، خستگی و بی‌انگیزگی متولی دولتی از انجام وظایفی که عملا می‌بایست به عهده انجمن‌های علمی و تخصصی باشد، تفکرساکن و غیر پویا ناشی از ساختارهای بسته و خسته دولتی در مدیریت این صنعت و احساس بی‌نیازی در ارتباط با جهان معاصر بخشی از مشکلات موجود هستند.

وی ادامه داد: ترس از تغییر به علت ترس از دست دادن ارزش‌ها، ترس از تغییر به علت ترس از وابستگی به غیر، وجود واکنش‌ها، رفتارها و عادات محافظه‌کارانه مدیریتی، فنی، اقتصادی و فرهنگی در برابر ایجاد تغییرات، به خطر افتادن منافع شخصی و یا گروهی افراد با تغییر وضعیت، به رسمیت نشناختن اشخاص حقیقی و حقوقی جهت عضویت در سازمان‌های حرفه‌مندی در سطح بین‌المللی (این سازمان‌ها تنها تشکل‌های حرفه‌ای ملی کشورها را به رسمیت می شناسند).

راهکارهای برون رفت از شرایط موجود

عرفانیان‌جم راهکار برون رفت از شرایط موجود را در تدوین نقشه راه صنعت ساختمان به عنوان اولویت اول مدیریت دولتی، تلاش و تقویت شکل‌گیری تشکل‌های غیردولتی حرفه‌ای بر مبنای نقشه راه تدوین شده و ایجاد زمینه‌های حقوقی و بسترهای اجرایی رفع موانع در تدوین نقشه راه صنعت ساختمان برشمرد و درباره نتایج مورد انتظار نوشت: ارتقاء سطح کیفی فعالیت حرفه‌ای مطابق با استانداردهای بین‌المللی، ارتقاء سطح کیفی فنی و مهندسی کشور و نهایتا توان حضور در بازارهای بین‌المللی تجارت این صنعت دانست، که در صورت عضویت در سازمان‌ها و انجمن‌های بین‌المللی به آن دست می‌یابیم.

وی در پایان درباره اقداماتی که باید در این راستا انجام داد افزود: جمع‌آوری اطلاعات سازمان‌ها، تهادها و انجمن‌های مرتبط و تاثیرگذار صنعت ساختمان در کشورهای توسعه یافته مثل آمریکا و کانادا، ایجاد ارتباط با این سازمان‌ها و نهادها جهت انتقال اطلاعات و آموزش (مباحث فنی، حقوقی، حرفه‌ای و تجاری) مرتبط با نقشه راه صنعت ساختمان، تدوین نقشه راه صنعت ساختمان به عنوان اولویت اول مدیریت دولتی و شکل‌گیری تشکل‌های غیردولتی حرفه‌ای بر مبنای نقشه راه تدوین شده اقداماتی است که باید انجام شود.

شایان ذکر است پژوهش آسیب‌شناسی نظام فنی و مهندسی ساختمان کشور پژوهشی است که به صورت سلسه‌وار در این رسانه منتشر شد. پژوهش فوق که در ۱۱ فصل و به قلم محمدجواد عرفانیان‌جم مشاور فناوری و تشکل‌های حرفه‌ای معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی در حالی به نگارش در آمده است که در مقدمه به ۱۹ اثر منفی منطبق نبودن نظامات فنی و مهندسی با استاندارهای بین‌المللی پرداخته است. همچنین بخش دوم این گزارش نیز شامل فصل‌های اول تا سوم این پژوهش است که تحلیل وضعیت موجود صنعت ساختمان و ویژگی‌های جهانی‌شدن آن را تحلیل می‌کند. در بخش سوم این گزارش نیز که به فصل چهارم این پژوهش اختصاص داشت بازنگری تدوین قوانین موجود و جزئیات ۱۶ هدف خرد و کلانِ بازنگری قوانین موجود صنعت ساختمان با هدف حل مشکلات ناشی از عدم کارکرد قوانین موجود در حوزه ساختمان مورد بررسی قرار گرفت. فصل پنجم ارتقای کیفیت‌های فنی ساختمان را تحلیل کرد و ایجاد توان بازسازی ساختمان ها را به جای تخریب و دوباره سازی آنها تشریح کرد. همچنین این گزارش در بخش هفتم خود لزوم بازنگری در ساختار حرفه‌مندی صنعت ساختمان و شکل‌دهی سازمان‌های حرف‌های مهندسی با حفظ حقوق شهروندی را شرح داد./